ارتباط بورس با بازارهای موازی چیست؟

بهروز شهدایی، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: برآیند کلی بازارسرمایه رابطه مستقیمی با وضعیت بازارهای موازی دارد و قیمت ارز در مقابل پول ملی روند نزولی گرفته و در بازارهای طلا، خودرو و مسکن قیمت‌ها به سمت کاهشی شدن در حرکت هستند از این‌رو بازار در چنین وضعیتی از پتانسیل مناسبی برای رشد برخوردار است اما منوط بر اینکه مسئولان با شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ناگهانی آرامش بازار را به‌هم نریزند. اگر وضعیت بازارهای موازی با همین روند ادامه یابد و شاهد تصمیمات ناگهانی مسئولان برای بورس نباشیم دلیلی برای پیشروی مثبت بازار وجود ندارد. بازار سرمایه ریزش غیر قابل تصوری را تجربه کرد، اما اینکه چرا بازار رشد نمی‌کرد و به مدار صعودی بازنمی‌گشت دلایل زیادی دارد. یکی از مهم ترین دلایل ریزش طولانی مدت قیمت سهام، روند صعودی و طولانی مدت قیمت ارز، طلا، مسکن و خودرو از اواسط تابستان است برهمین اساس سرمایه‌گذاران توجه چندانی به بازار سهام نداشتند.

وی با بیان اینکه بازار سرمایه با ریسکی ذاتی همراه است، عنوان می‌کند: این ریسک ذاتی محصول سال ۹۹ نیست و مولود تاخیر برخی سیاست‌گذاری‌ها در بازار است. گسترش خرید تعهدی برای تداوم پویایی بازار از ملزومات و ارکان اساسی موجود در بازار سهام است. تا زمانی که «بازار تعهدی» گسترش پیدا نکند و مشکلات سهامداران عمده در این زمینه برطرف نشود به گونه‌ای که سهام ممتاز برای سهامداران عمده متناسب با وثیقه‌گذاری در اوراق تعهد فروش ایجاد نشود این بازار با ریسک‌های متعدد و منفی دست و پنجه نرم می‌کند.

شهدایی ادامه می‌دهد: چندین سال است در مورد ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه صحبت می‌شود اما با توجه به اینکه سهامداران عمده و حقوقی‌ها از ابزارهای مالی حمایت نمی‌کنند بازار در هنگام اصلاح قیمت با چالش‌های جدی مواجه می‌شود این در حالی است که استفاده از این ابزارها می‌تواند جلوی حباب‌های مثبت و منفی سهام را بگیرد. یکی از مشکلات فعلی سرمایه‌گذاران، خروج بازار از تعادل است. به گونه‌ای که یا صف خرید وجود دارد یا صف فروش. استفاده از ابزارهای مالی در بورس‌های بزرگ دنیا کاربرد بسیاری دارد از این رو در این بازارها شاهد افت و خیزهای بی منطق نیستیم.

این کارشناس بازار سهام در پاسخ به اینکه چه پارامترهایی می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام را تشدید کند، خاطر نشان می‌کند: موضوعات سیاسی و بین‌المللی پیامد مستقیمی بر بورس می‌گذارد. اما یکی از ریسک‌های بالقوه داخلی که می‌تواند بازار را منفجر کند، موضوع عرضه سهام عدالت است. عرضه سهام عدالت با ساز وکار فعلی ریسک بزرگی برای بازار سرمایه محسوب می‌شود و منجر به ریزش شدید قیمت‌ها می‌شود. موضوع دیگری که تهدید بزرگی برای بورس محسوب می‌شود، تامین مالی دولت از بازار سرمایه است. تامین مالی غیرحرفه‌ای دولت از این بازار همانند شمشیری دولبه‌ عمل می‌کند و در نهایت بازار را به بدترین شکل ممکن از تعادل خارج می‌کند.

وی با انتقاد از نحوه بازارگردانی در بورس تهران بیان می‌کند: در بورس‌های بزرگ دنیا موسسات و شرکت‌های خاصی وظیفه بازارگردانی سهام را برعهده دارند اما در کشور ما شرکت‌هایی را ملزم به این کار می‌کنند که کارشان بازارگردانی نیست. در بورس ما نهادی که وظیفه بازارگردانی داشته باشد وجود ندارد.متاسفانه در زمان اوج ریزش قیمت‌ها نوسان‌گیری یک روزه و معاملات الگوریتمی را هم ممنوع کردند. پارادوکسی معنادار که در نهایت تداوم اصلاح قیمت سهام را رقم زد. ادامه تناقضات تصمیمات سیاست‌گذاران صرفا باعث بی‌اعتمادی سهامداران و خروج تدریجی آنها از بازار می‌شود.