چه سرنوشتی در انتظار بورس است؟

بازار سهام روز گذشته را با افزایش ۴/ ۱ درصدی میانگین قیمت‌ها به اتمام رساند. در این روز انعکاس رشد هفته گذشته فلزات در بازارهای جهانی بر روند پیش روی بازار سهام سایه افکند و سبب شد شاخص کل بورس که در روزهای پایانی هفته قبل روندی تقریبا خنثی را به نمایش گذاشته بود، ۲۱ هزار و ۲۳۴ واحد به پیش رفت و به سطح یک میلیون و ۵۲۷ هزار واحد رسید. فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سهام هم چنان بر مدار رشد تداوم دارد. با این حال چند روزی است که نماگرهای این بازار نسبت به گذشته رکوردهای ضعیف تری را به ثبت می‌رسانند.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که روند صعودی بازار سرمایه روز شنبه با قدرت بیشتری تداوم یافت. آنطور که از پیگیری روند تغییرات طی روزهای اخیر به نظر می‌رسد، اهالی بازار سهام حالا پس از یک افت شدید چهار ماهه و باز پس‌گیری حدود ۳۸ درصد از سطوح از دست رفته در شاخص اصلی بازار سهام آن هم تنها در طول سه هفته در نظر دارند تا با خوشبینی بیشتری به جریان پیش روی معاملات در بازار سهام نگاه کنند. همین امر سبب شده تا استراحت میانگین قیمت‌ها که در نوسانات شاخص کل هم وزن (تدپیکس) متبلور است، طی روزهای اخیر افتی تقریبا خنثی را پشت سر بگذارد.

این امر اگر چه در ابتدا اندکی نگرانی برانگیخت و برخی را بر آن داشت تا در مواجهه با ضعف تقاضا به نقد کردن سهام خود در برخی گروه‌ها اقدام کنند با این حال تا کنون نشانه‌ای جدی از احتمال ریزش و بازگشت به آنچه در نیمه نخست پاییز شاهد بودیم، نمایش نداده است. با این وجود رشد قیمت بیشتر نمادها در بازار نسبت به روزهای اخیر با اندکی ضعف مواجه شده است.

روز گذشته در ساعت پایانی معاملات بازار سرمایه تعداد زیادی از نمادهای بانکی با افت قیمت مواجه شدند. در گروه خودرویی نیز اگرچه نمادهای پر تعداد قطعه‌ساز اغلب در نزدیکی سقف مجاز قیمت روزانه معامله می‌شدند با این حال دو خودرو‌ساز معروف این گروه یعنی «خودرو» و «خساپا» به سبب افزایش عرضه افت قیمت داشتند.

در این میان گروه خودروسازی سایپا فشار فروش را تاب نیاورد و داد و ستدهای روزهای شنبه را در حالی به اتمام رساند که سنگینی عرضه‌ها در نماد معاملاتی آن شرکت به صف فروش منتهی شد. اما سوای عرضه و تقاضا و آنچه در روزهای اخیر در قالب تغییرات قیمت‌ها و شاخص‌ها در بازار سهام خودنمایی کرد، آنچه بیش از همه مهم به نظر می‌آید، نه شرح رویدادهای گذشته و تحلیل آن بلکه خروجی است که به واسطه این تغییرات ممکن است شاهد آن باشیم.

سقوط؛ امری نامحتمل

با بررسی آنچه در روزها و هفته‌های اخیر رخ داده می‌توان این‌طور استنباط کرد که بازار سهام حالا پس از رشدی تقریبا ۳۸ درصدی از کف میانگین قیمت‌ها، روزگار بهتری را پشت سر می‌گذارد. در حالی که اصلاح رشد قبلی از مابین سقف دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی تا کف یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی تنها در طول چهارماه محقق شده و ارزش دلاری بازار سرمایه را به نصف رساند.

تحلیل رویدادهای ریالی بازار سرمایه بر مبنای دلار حکایت از آن دارد که به دلیل افت قیمت دلار در روزهای پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و تداوم ضعف آن در هفته‌های اخیر که ثبات قیمت را به همراه داشته، رشد ریالی قیمت‌ها در بازار سهام سبب شده تا افزایش ارزش دلاری قیمت‌ها نیز با صعود شاخص تا حد زیادی برابر باشد. با این حال اگر بخواهیم به آنچه در روزهای گذشته رخ داد دقیق تر بپردازیم، به جز کاهش ریسک‌های سیاسی، عامل مهمی که توانسته سوخت اصلی صعود قیمت‌ها را فراهم کند، رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی است که به افق درآمدزایی ریالی بسیاری از شرکت‌های بازار سهام اثری مثبت داشته است.

این عامل در کنار تقدیم لایحه بودجه تورمی سال مالی آینده دولت به مجلس شورای اسلامی سبب شده تا تقویت انتظارات تورمی آنقدر زیاد نباشد که اثری مستقیم و ملموس بر بازار ارز بگذارد با این حال خوشبینی به تورمی بودن برنامه مالی دولت در واپسین سال فعالیت آن چشم‌انداز پیش روی بازار سهام را مثبت کرد. از این رو به نظر می‌رسد که در صورت ثبات شرایط نامبرده که بر اقتصاد کشور اثر خواهند داشت، ریزش بورس نظیر آنچه در روزهای بین ۲۰ مردادماه تا ۲۰ آبان اتفاق افتاد، امری نامحتمل باشد.

صعود بر بال دلار

بازارهای جهانی این روزها شاهد اتفاقاتی مثبت هستند. از یک سو خوشبینی به بهبود اقتصاد در سال آتی میلادی راه را برای افزایش تقاضا در بازارهای جهانی کالاهای اساسی گشوده است و از سوی دیگر مشکلات عدیده اقتصادی در ایالات متحده که بخش مهمی از آن به دلیل شیوع کرونا در این کشور رخ داده راه را برای افزایش پایه پولی دلار امریکا در اقتصاد این کشور هموار کرده است.

همین امر سبب شده تا در هفته‌های اخیر با انتخاب جو بایدن به مقام ریاست جمهوری امریکا که تاثیر مستقیمی بر کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد جهانی دارد، آینده بازارهای کامودیتی در سراسر جهان تقویت شود.

در حالی که فدرال رزرو پیش تر وعده داده بود تا از خط قرمز تورم دو درصدی عبور کند، در مواجهه با معرفی واکسن کرونا به بازارهای دارویی جهان و استفاده زود هنگام آن در کشورهای پیشرفته، به نظر می‌آید که دیگر هیچ چیز تا رسیدن به یک نقطه تعادلی جدید میان عرضه و تقاضا جلودار قیمت محصولات فولادی و شیمیایی در بازارهای جهانی نباشد.

تمامی این عوامل سبب شده فعلا کالامحورهای حاضر در بورس و فرابورس نیز از وضعیت خوبی برخوردار باشند و تحلیلگران بنیادی به این بخش مهم از بازار سهام که تقریبا همه روزه به تغییرات شاخص کل شکل می‌دهد، نگاهی مثبت داشته باشند.

در آینه آمار

روز شنبه شاخص کل بورس تهران به میزان ۴/ ۱ درصد رشد کرد و به موجب همین پیشروی ۲۱ هزار و ۲۳۴ واحدی دماسنج اصلی بازار سهام به سطح یک میلیون و ۵۲۷ هزار و ۴۵۳ واحد رسید. در این روز خالص تغییر مالکیت در بورس تهران ۲۹۵ میلیارد تومان بود که تمامی این رقم از حقوقی به حقیقی انتقال پیدا کرد. نکته مهم در بررسی این رقم افزایش خرید حقیقی‌ها در نمادهای کالا محوری است که در هفته گذشته نسبت به نمادهای مورد معامله در گروه‌های سیمانی و دارویی با اقبال بسیار کمتری از سوی سهامداران خرد مواجه شدند.

بر این اساس طی روز گذشته در حالی که گروه‌های «فلزات اساسی»، «سایر مالی»، «خودرو و ساخت قطعات» و «غذایی به جز قند» به ترتیب بیشترین ورود پول حقیقی را به ثبت رساندند، گروه‌های «چند رشته‌ای صنعتی»، «مواد دارویی»، «فرآورده‌های نفتی» و «کاشی و سرامیک» شاهد بیشترین خروج پول از سوی ای