تاثیر فرآیند دو طرفه شدن معاملات در بازار سهام

سازمان بورس روز گذشته در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که سازوکار معاملاتی فروش تعهدی از روز چهارم اسفندماه در بورس اوراق بهادار تهران راه‌اندازی می‌شود. فرآیندی که با استفاده از آن می‌توان از کاهش نرخ سهام نیز سودآوری داشت.

گسترش‌نیوز: سازمان بورس در اطلاعیه‌ای اعلام کرد سازوکار معاملاتی فروش تعهدی از روز ۴ اسفندماه در بورس اوراق بهادار تهران راه‌اندازی می‌شود.

البته بر اساس توضیح این اطلاعیه، در ابتدا این فرآیند به صورت آزمایشی برای چند نماد محدود اجرایی می‌شود. به گفته محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، این ابزار نوین مالی در مرحله نخست به صورت محدود و برای فعالان حرفه‌ای بازار قابل استفاده خواهد بود و به مرور با افزایش تعداد شرکت‌ها توسعه خواهد یافت.

بر اساس اطلاعیه منتشر شده، در نحوه انتخاب نمادهای قابل فروش به صورت تعهدی، گردش معاملات در سه ماه اخیر، میانگین حجم معاملات روزانه در سه ماه اخیر، درصد روزهای کاری مجاز بودن نماد در یکسال اخیر، درصد سهام شناور آزاد و ارزش روز شرکت‌ها در نظر گرفته خواهد شد.

فروش تعهدی چیست؟

با وجود تلاش‌های انجام شده برای ارتقا کارایی بورس ایران در مقایسه با بورس‌های جهانی، جای خالی برخی ابزارها به شدت احساس شده است. یکی از این ابزارها «دو طرفه بودن بازار» است. به این معنا که معامله‌گر بتواند از افت نرخ سهام نیز سودآوری داشته باشد. بدین صورت که معامله‌گر با پیش‌بینی کاهش نرخ یک سهم آنرا به صورت استقراضی فروخته و سپس پس از کاهش نرخ مدنظر سهم را بازخرید کرده و از اختلاف نرخ آن سود می‌برد.

در مدل استقراضی، رابطه میان فروشنده و مالک اوراق بهادار به شکل استقراض تعریف می‌شود. بدین صورت که فروشنده با قرض کردن اوراق بهادار از مالک و پرداخت بهره از پیش‌توافق شده، به فروش اوراق بهادار در بازار و پیاده‌سازی استراتژی معاملاتی خود اقدام می‌کند. البته با توجه به وجود اشکالات شرعی در این روش معاملاتی به دلیل پرداخت بهره مشخص، راهکار جایگزینی در قالب عقد وکالت تعریف شده است که بر اساس آن متقاضی به وکالت از مالک اوراق بهادار را فروخته و باید در زمانی مشخص به درخواست مالک یا تشخیص خود اوراق بهادار فروخته شده را بازخرید کند.

فروش تعهدی چه بر سر بورس خواهد آورد؟

یکی از مهم‌ترین مزایای فروش تعهدی افزایش تحلیل در بورس خواهد بود. در فروش تعهدی سرمایه‌گذار انتظار دارد نرخ یک سهم در یک بازه زمانی مشخص کاهش پیدا کند بنابراین با هدف کسب سود از این کاهش قیمت، به فروش سهم تحت مالکیت شخص دیگری اقدام کرده و با کاهش نرخ و بازخرید آن، از تفاوت نرخ فروش و بازخرید سود می‌کند. در واقع دوطرفه شدن بازار موجب ایجاد فضای تحلیل در بورس شده و مانع از افزایش حباب قیمتی در سهام می‌شود. این موضوع می‌تواند موجب کنترل هیجان کاذب در بورس شده و به رونق پایدار بورس کمک کند.

ایجاد بازار دو طرفه در بورس همچنین می‌تواند منجر به افزایش نقدشوندگی و در نهایت کارایی بازار سهام شده و عرضه و تقاضا متعادل شود. همچنین به معامله‌گران حرفه‌ای بازار این امکان را می‌دهد تا از نتایج ارزیابی‌های خود در روندهای صعودی و نزولی بورس استفاده کنند و جایگاه تحلیل در بازار سهام ارتقا پیدا می‌کند.

از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس اگر محدودیتی ایجاد نشود می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود. به همین منظور باید نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.

منبع: ایسنا