برگ برنده صادرات ایران به عراق در آینده ای نزدیک

توسعه تجارت با کشورهای منطقه به‌ویژه همسایگان، از آنجا که موجب کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از طریق توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری با کشورهای منطقه و جهان می‌شود، دارای اهمیتی مضاعف است. کشور عراق به واسطه نزدیکی جغرافیایی، فرهنگی و دینی با ایران و همچنین نیاز گسترده این کشور به اقلام و کالاهای اساسی در حوزه‌های مختلف مانند خدمات فنی و مهندسی،‌ ساختمان، انرژی و غیره به یکی از بازارهای بزرگ صادراتی برای کشورهای منطقه تبدیل شده است. این کشور به دلیل در اختیار داشتن منابع نفتی، موقعیت فوق‌العاده مهم ترانزیتی، ظرفیت بالای کشاورزی و جذب خیل عظیمی از زوار، کشوری بسیار ثروتمندی محسوب می‌شود. به همین دلیل رقابت شدیدی میان کشورهای مختلف برای حضور در بازار این کشور شکل گرفته است.

اما آخرین وضعیت مبادلات تجاری ایران با این کشور به چه صورت است و ایران تا چه اندازه موفق شده تا از این بازار صادراتی سهم داشته باشد؟

در همین راستا گفتگویی را با سید حمید حسینی، دبیر اتاق بازرگانی ایران و عراق ترتیب داده‌ایم که در ادامه مطالعه خواهید کرد.

جدیدترین جزییات مبادلات تجاری ایران و عراق را تشریح کنید:

بر اساس آمار منتشر شده از گمرک جمهوری اسلامی ایران ما در ۵ ماه گذشته حدود ۳ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار صادرات به کشور عراق داشته‌ایم و در مقابل با رشدی حدود ۳ برابری رقمی نزدیک به ۱۴۰ میلیون دلار انواع محصولات مانند گندم دامی و برخی ضایعات و اقلام متفاوت از این کشور وارد کرده‌ایم.

به طور متوسط در ۵ ماهه اول سال جاری بیش از ۶۰۰ میلیون دلار صادرات به کشور عراق داشته‌ایم که رقم قابل قبولی است. البته ظرفیت و گنجایش ما برای افزایش این میزان وجود دارد و ما باید به ارقام بالاتری دست پیدا کنیم.

عمده کالاهای صادراتی ایران به عراق چه کالاهایی هستند؟

عمده کالاهای صادراتی ما به عراق انرژی است. البته در سال جاری بنا به دلایل متعدد از حجم صادرات انرژی ایران که اقلامی نظیر برق، گاز، گازوییل،‌ برق و دیگر فرآورده‌های نفتی است کاسته شده است. بعد از صادرات انرژی بیشترین کالایی که از نظر ارزشی به کشور عراق صادر می‌شود لوازم ساختمانی است. در این حوزه نیز تمام اقلام ساختمانی از جمله میلگرد، سنگ، کاشی، سرامیک، شیشه، آهک، سیمان و... به عراق صادر می‌شود. انواع مواد غذایی و میوه و تره‌بار نیز در رده سوم عمده کالاهای صادراتی ایران به عراق است.

کدام صنایع در عراق نیاز به ارتقا دارند؟

عراق در شرایط امروزی به شدت به دنبال حمایت از تولید داخلی است. در همین راستا برخی از صنایع سبک مانند نوشابه، دوغ و بستنی را خودشان تولید می‌کنند. بنابراین به زودی این محصولات از سبد صادراتی ایران به این کشور حذف خواهد شد. لذا ضروری است که ما به سمت صادرات محصولات های‌تک و صنایع سنگین که عراق تا آینده‌ای دور شانسی در تولید آن‌ها نخواهد داشت، حرکت کنیم.

اوضاع اقتصادی و اجتماعی عراق در حال حاضر چگونه است؟

میزان صادرات و قیمت نفت این کشور به دلیل تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های اوپک به شدت کاهش پیدا کرده بود. بنابراین درآمدهای نفتی این کشور نیز با کاهشی چشمگیر روبرو شده بود. عراق سال‌های سخت را تقریباً پشت سر گذاشته است و امروزه درآمد ماهانه این کشور به بالای ۵ میلیارد دلار رسیده است. بنابراین آن‌ها نیز از این درآمد در راستای احیای وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم بهره برده‌اند. در همین راستا برخی از پروژه‌های مهم این کشور فعال شده و بازسازی شهری آغاز شده است. در سال جاری بازار عراق از وضعیت بهتری برخوردار است گرچه در حال حاضر به دلیل انتخابات دو ماه آینده با التهاباتی همراه شده است. گفتنی است این انتخابات با تغییراتی که در نحوه برگزاری آن به وجود آمده از حساسیت بیشتری برخوردار است.

بسترهای برگزاری نمایشگاه در عراق چگونه هستند؟

کشور عراق نیز مانند تمام کشورهای دنیا درگیر شیوع ویروس کرونا و چالش‌های پیرامون آن مانند رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مواردی از این قبیل شده است. با توجه به این موضوع نمایشگاه‌های رسمی و بین‌المللی تا اطلاع ثانوی در این کشور برگزار نمی‌شود. فقط اقلیم کردستان در این کشور تا کنون میزبان چند رویداد نمایشگاهی بوده که هم‌اکنون نیز نمایشگاه اختصاصی ایران در سلیمانیه نیز در حال برگزاری است. اما دیگر شهرهای این کشور تا کنون آمادگی لازم برای برگزاری رویدادهای نمایشگاهی را به دست نیاورده‌اند. بر اساس آمار اعلام شده از کشور عراق تعداد فوتی‌های این کشور از زمان شیوع ویروس کرونا تا کنون ۱۷۰ هزار نفر افزایش پیدا کرده است. این امر نشان‌دهنده تعداد بالای فوت‌شدگان کرونایی و وضعیت وخیم این کشور از نظر مدیریت شیوع این ویروس کشنده دارد. لازم به توضیح است که کشور عراق عدد و رقم صحیحی از میزان فوت‌شدگان بر اثر کرونا ارائه نمی‌کند و بسیاری از مردم نیز پس از مبتلا شدن به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند؛ بنابراین در آمارهای رسمی نیز به حساب نمی‌آیند.

همچنین تا کنون دو نمایشگاه مجازی میان فعالان تجاری و اقتصادی دو کشور برگزار شده ولی مورد استقبال قابل توجه قرار نگرفته است. در شرایط امروزی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما جهت توسعه بازار ایران در کشور عراق فعال نبودن نمایشگاه‌ها است. چرا که این امر موجب می‌شود بنگاه‌ها و فعالان تجاری جدیدی که قصد ورود به بازار بزرگ عراق را دارند با مشکلات و چالش‌های بزرگ مواجه شوند و کار بسیار سختی را در پیش داشته باشند.

وضعیت توسعه اقتصادی و گردشگری در دو شهر مذهبی کربلا و نجف چگونه است؟

عموماً وضعیت دو شهر کربلا و نجف را با وضعیت مشهد و قم در کشور خودمان مقایسه می‌کنند. شهر مشهد در ایران همان کربلا در کشور عراق است. این دو شهر به شدت توسعه‌یافته هستند و هنوز جای توسعه دارند اما نجف و قم با اینکه از نظر مذهبی جزو شهرهای مهم به حساب می‌آیند هنوز به توسعه لازم دست پیدا نکرده‌اند. بنابراین کربلا از همه نظر در حال توسعه و رشد است. هم سرمایه‌گذاری در این شهر نسبت به دیگر شهرهای عراق بهتر انجام می‌شود و هم ساخت‌وساز شهری بیشتری دارد. از طرفی به علت ورود توریست‌ها و مسافران به این شهر تعداد هتل‌های ساخته شده در این شهر افزایش پیدا کرده و اخیراً نیز اقدام به ساخت فرودگاه در این شهر شده است. کربلا شهری است که در مسائل سیاسی عراق نفوذ پیدا کرده و از همین جهت پیش‌بینی می‌شود که آینده روشنی در انتظار این شهر باشد.