آمار تجارت ایران با مجموعه کشورهای شانگهای
رییس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به تجارت ۱۲.۵ میلیارد دلاری ایران با اعضای پیمان شانگهای در ۵ ماهه نخست سال جاری گفت: روابط راهبردی ایران با برخی از کشورهای عضو شانگهای از جمله چین میتواند در کنار همکاریهای امنیتی پیمان شانگهای به عنوان یک مکمل ویژه برای سیاست نگاه به شرق ایران باشد.
محمد لاهوتی با اشاره به آغاز اجلاس شانگهای در تاجیکستان و حضور رییس جمهور ایران در آن گفت: قرار است که در این اجلاس، عضویت دائم ایران در این سازمان بینالمللی مهم مورد به رای گذاشته شود، این در حالی است که این الحاق برای ایران بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه این سازمان به اندازهای اکنون قدرتمند شده که در سند امنیت ملی سال ۲۰۱۷ آمریکا مشاهده میشود که برای اولین بار، از چین به عنوان یکی از سازمانهای اثرگذار در این سازمان، به عنوان یک تهدید بزرگ علیه آمریکا نام برده شده است.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: ایران از سال ۲۰۰۵ میلادی به عنوان عضو ناظر این سازمان به شمار میرود و با پیوستن آن به عنوان یک عضو دائم میتوان امیدوار بود که سطح تجارت خارجی کشورمان با اعضای این سازمان افزایش یابد و بتوان در مقابل محدودیتهایی که اروپاییها و آمریکا علیه اقتصاد ایران اعمال کردهاند، با قدرت بیشتری ایستادگی کرد، هر چند نباید فراموش کرد که تعاملات گسترده ایران در سطوح مختلف سیاسی با کشورهای دنیا، باید به عنوان یک راهکار استراتژیک از سوی ایران در عرصه بینالملل در دستور کار قرار گیرد.
وی تصریح کرد: اعضای سازمان شانگهای، در حدود یکسوم خشکیهای روی سطح زمین را در اختیار دارند و نزدیک به ۴۲ درصد جمعیت دنیا ساکن کشورهای این سازمان هستند؛ ضمن اینکه در حوزه اقتصاد، اعضای سازمان شانگهای نزدیک به ۲۵ تولید ناخالص ملی دنیا را در اختیار دارند.
لاهوتی با بیان اینکه با گذشت زمان به احتمال زیاد از ۵ قدرت اول اقتصادی اول دنیا دو کشور عضو این سازمان خواهند بود، گفت: از بین قدرتهای اتمی نیز چهار قدرت اتمی دنیا یعنی روسیه، چین، هند و پاکستان عضو این پیمان هستند؛ ضمن اینکه چین و روسیه نیز به عنوان دو عضو از پنج عضو دائم شورای امنیت نیز ستونهای اصلی پیمان فوق هستند، همین مسئله برای درک اینکه چرا سازمان همکاری شانگهای اهمیتی ورای یک سازمان امنیت منطقهای دارد برای هر ناظری کافی است.
رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: ایران از سال ۲۰۰۵ میلادی به دنبال عضویت دائم در پیمان شانگهای بوده و در طول سالهای گذشته دلایل متعددی سبب شده تا این مسیر برای ایران کامل شود؛ اما تحفظ برخی از کشورهای عضو در خصوص عضویت ایران در این پیمان به همراه تحریمهای اعمال شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد مهمترین مانع بر سر عضویت کامل ایران بوده است.
وی افزود: ایران دارای ظرفیتهای گسترده است که میتواند در یک همکاری گسترده با کشورهای عضو پیمان شانگهای مورد استفاده قرار بگیرد؛ به نحوی که ایران عملاً در مسیر کریدور شمال به جنوب و غرب به شرق قرار دارد. در طول سالهای گذشته بسیاری از کشورها تلاش کرده بودند تا به نوعی جایگزین ایران در منطقه غرب آسیا شوند اما همچنان ایران مهمترین کریدور برای عبور از این منطقه به آسیا محسوب میشود.
به گفته لاهوتی، در حوزه انرژی نیز، ایران بر طبق آمارهای موجود، بیشترین ذخایر درجای نفت و گاز جهان را بر روی هم دارد که بهشدت مورد نیاز چین و هند به عنوان دو عضو مهم پیمان شانگهای است؛ ضمن اینکه جمهوری اسلامی ایران همچنین پیمانهای راهبردی با چین و همچنین هندوستان دارد. این روابط راهبردی میتواند در کنار همکاریهای امنیتی پیمان شانگهای به عنوان یک مکمل ویژه برای سیاست نگاه به شرق ایران باشد.
وی افزود: وجود سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین نیز همانطور که گفته شد به عنوان مکملی برای این پیمان عمل کند؛ ضمن اینکه ایران با عضویت دائم در این سازمان، به بازارهای گسترده کشورهای عضو سازمان شانگهای نیز متصل میشود و در حوزههای مختلف تجاری، ترانزیت و انرژی به عنوان یک قدرت منطقه می تواند با این کشورها تعاملات اقتصادی مثبتی را داشته باشد و با توجه به اینکه اخیرا ایران عضو ناظر اتحادیه اوراسیا شده، حضور در سازمان همکاری شانگهای میتواند این روند را تکمیل کند که ایران از ظرفیتهای اقتصادی کشورهای این حوزه که ۶۵ درصد جمعیت جهان و همچنین منابع جهان را در خود جای داده، نیز استفاده کند.
لاهوتی گفت: برای سازمان شانگهای هم اهمیت دارد که با قدرتی مثل ایران و کشوری ثباتساز در منطقه که به لحاظ اقتصادی دارای منابع بسیار غنی برای همکاری اقتصادی است و پل ارتباطی شرق با غرب آسیا و همچنین شمال به جنوب تلقی میشود، ارتباطی نزدیک داشته باشد؛ به خصوص اینکه ایران به دلیل داشتن منابع غنی انرژی و نفت و گاز طبیعتا یک مهره و وزنه مهم در سازمان همکاری شانگهای خواهد بود و همکاری بیشتر تهران با سازمان همکاری شانگهای و تقویت نقش ایران در راه ابریشم برای همه طرف ها سودمند خواهد بود.
وی افزود: افزون بر این طرفین می توانند همکاری های تجاری و اقتصادی و امنیتی خود را نیز گسترش دهند. الان ایران و چین دارای روابط مشارکتی راهبردی هستند و بر اساس توافقات طرفین قول داده شده است که مفاد مربوط نیز اجرا شود و همکاری های آنها در بخش های اقتصادی و انرژی نه برای ایران بلکه برای چین هم اهمیت دارد.
لاهوتی در ادامه به حجم تجارت خارجی ایران و اعضای این نهاد بینالمللی اشاره کرد و گفت: کارنامه ۵ ماهه نخست سال ۱۴۰۰ در تجارت ایران با ۱۱ عضو دیگر سازمان شانگهای، حکایت از تجارت ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلاری دارد؛ این در حالی است که چین بیشترین حجم تجارت در میان اعضا و مغولستان کمترین حجم تجارت را با ایران دارد.
وی افزود: آنگونه که آمارهای گمرک ایران نشان میدهد، در سال گذشته نیز میزان تجارت ایران با مجموعه کشورهای شانگهای، ۲۸ میلیارد دلار بوده که از این میزان، صادرات ایران ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و واردات ایران از این کشورها ۱۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است.
سازمان یا پیمان شانگهای یک نهاد منطقهای برای همکاریهای چندجانبه در حوزههای سیاسی و امنیتی است که سابقه آن به دهه ۹۰ قرن بیستم میلادی باز میگردد. با محوریت روسیه و چین گروهی با نام گروه «شانگهای ۵» در آوریل سال ۱۹۹۶ با عضویت چین، روسیه، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان تشکیل شده است.
از سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون سازمان همکاری شانگهای تحولات گوناگونی را به خود دیده که عمدتاً در مسیر وظایف این سازمان بوده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۳ میلادی این سازمان توسعه و رشد تجارت بین اعضای این گروه را به عنوان یک هدف پذیرفت و آن را جزو وظایف خود قرار داد. در سال ۲۰۰۴ همکاریهای منطقهای برای تبادلات انرژی در دستور کار این سازمان قرار گرفت و در سال ۲۰۰۵ دبیرخانه دائمی آن در شهر پکن راهاندازی شد.
همچنین در سال ۲۰۰۶ شورای هماهنگی این سازمان برای تجارت ایجاد شد که مقر آن در شهر مسکو قرار دارد. سازمان همکاری شانگهای همچنین شاهد اضافه شدن اعضای جدید به فهرست کشورهای خود بوده است. به عنوان مثال کشورهای پاکستان و هندوستان در سال ۲۰۱۷ به عنوان عضو کامل به عضویت این سازمان در آمدند و ایران نیز از سال ۲۰۰۵ عضو ناظر این سازمان است.
درخواست سال ۲۰۰۵ ایالات متحده آمریکا نیز برای عضویت در این سازمان از سوی کشورهای حاضر در این سازمان رد شد. بنابراین سازمان همکاریهای شانگهای شاید یکی از معدود نهادهای بینالمللی است که توانمندی مقاومت در مقابل سیاست یکجانبه آمریکا را داراست. نمونه آن درخواست رسمی از آمریکا برای خروج از پایگاه نظامی در منطقه «دره فراغنه» در کشور ازبکستان در سال ۲۰۰۵ بود.
ارسال نظر