بازار زعفران از دست ایران خارج شد

طبق آمار‌های جهانی در سال ۲۰۱۸ ایران جایگاه سوم صادراتی را پس از کشور‌های چین و هند به خود اختصاص داده است این درحالی است که بزرگترین تولید‌کننده طلای سرخ در دنیا به شمار می‌رود.

گسترش نیوز: با وجود آنکه تولید زعفران قدمت ۳ هزار ساله در ایران دارد و بیش از ۹۵ درصد طلای سرخ مورد نیاز به دنیا را کشور ما تامین می‌کند، اما کوتاهی مسئولان دولتی پیرامون مسائلی همچون بازاریابی، برند سازی، سورتینگ و بسته‌بندی‌های مناسب موجب شده جایگاه سوم صادرات این محصول به ایران اختصاص یابد.

این در حالی است که در صورت توجه مسئولان دولتی نسبت به مسائلی همچون بازاریابی، بازار سازی، جلوگیری از صادرات فله و... دیگر نیازی به درآمد‌های حاصل از صادرات نفت نداریم.

بر اساس آخرین آمار‌های جهانی در سال ۲۰۱۸ ارزش کل صادرات زعفران ۲۱۸ میلیارد دلار است که از این میزان حدود ۱۸.۴ درصد دست چین، ۱۴.۵ درصد دست هند است و علی رغم آنکه ایران بزرگترین تولید‌کننده طلای سرخ در دنیا به شمار می‌رود، اما به سبب وجود برخی چالش‌ها همچون نبود بسته‌بندی مناسب، خام فروشی، نبود برند و عدم توجه مسئولان دولتی به بخش کشاورزی موجب شده تنها ۱۱.۵ درصد از کل صادرات زعفران به ایران اختصاص یابد که این امر نشان می‌دهد اگر تدابیر جدی در رابطه با زیر ساخت‌های صادراتی اندیشیده نشود امکان تنزل جایگاه صادراتی زعفران دور از انتظار نیست که این امر زنگ خطر جدی برای بزرگترین تولید‌کننده زعفران در دنیا محسوب می‌شود.

حال به سراغ مسئولان ذیربط می‌رویم تا از آخرین دلایل کوتاهی مسئولان نسبت به مسائل همچون برند سازی، بازار یابی و نبود زیر ساخت‌های لازم در رابطه با نبود صادرات زعفران به عنوان یکی از محصولات استراتژیک که قدمت ۳ هزار ساله در ایران دارند با خبر شویم.

ضعف در بسته‌بندی زعفران منجر به از دست دادن بازار‌های صادراتی شد / دلایل تنزل جایگاه صادراتی بزرگترین تولید‌کننده زعفران در دنیا چیست؟

علی حسینی عضو شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه بزرگترین تولید‌کننده در صادرات جایگاهی ندارد، اظهار کرد: با توجه به آنکه عمده تجار سعی می‌کنند حرکتی در سایه داشته باشند و عمده زعفران را از طریق کارت‌های یک بار مصرف به سبب مشکلات پیش روی صادرات همچون بازگشت ارز به کشور به بازار‌های هدف صادر می‌کنند از این رو امر موجب شده ماهیت کالای ایرانی در بسیاری از بازار‌های دنیا گمنام بماند که متاسفانه این سیاست غلط صادر‌کنندگان است که انتظار می‌رود با رفع مشکلات صادراتی این چالش‌های مرتفع شود.

او افزود: بسیاری از تجار خارجی بعد از خرید زعفران بلافاصله با تغییر بسته‌بندی محصول اقدام به عرضه با برند خود به دیگر کشور‌ها می‌کنند کما اینکه این موضوع هم اکنون در هند و چین اتفاق می‌افتد.

حسینی با اشاره به اینکه مجموع تولید زعفران چین و هند جوابگوی مصرف کشور خودشان نیست، بیان کرد: کشور‌هایی همچون چین و هند سالیانه حداقل ۵۰ تا ۶۰ تن زعفران از ایران خریداری می‌کنند که بلافاصله پس از خرید تحت بسته‌بندی‌های جدیدی آن را به بازار‌های هدف صادر می‌کنند که با این وجود دیگر ردپایی از زعفران ایرانی باقی نمی‌ماند و همین امر موجب شده تا بزرگترین تولید‌کننده زعفران در صادرات جایگاه چندانی نداشته باشد.

عضو شورای ملی زعفران ادامه داد: مسئولان دولتی و صادر‌کنندگان باید همانند دیگر کشور‌ها تلاش کنند تا ردپای خود را در بازار‌های هدف حفظ کنند که این امر تنها با حمایت همه جانبه از صادر‌کنندگان محقق می‌شود.

او با اشاره به اینکه مشکلاتی همچون صادرات فلّه، نبود برند و بازار‌سازی مناسب در بازار‌های هدف مشکلاتی همچون تنزل جایگاه صادراتی ایران در آمار‌های جهانی را به همراه داشته است، اظهار کرد: اگر بخواهیم کالایی را در دنیا با برند خود مطرح کنیم از این رو برگزاری همایش‌های منطقه‌ای در کشور‌های هدف و شناساندن زعفران ایرانی به مصرف‌کنندگان می‌تواند مانع این مشکلات باشد و تا زمانی که این استراتژی به کار گرفته نشود همچنان کالای ایرانی با برند دیگر کشور‌ها به بازار‌های هدف صادر می‌شود.

حسینی درباره تاثیر قاچاق زعفران در تنزل جایگاه صادراتی بزرگترین تولید‌کننده در دنیا گفت: با توجه به مشکلات صادراتی مبنی بر بازگشت به سامانه نیما طی یک سال و ۶ ماه اخیر موضوع قاچاق زعفران و استفاده از کارت‌های یکبار مصرف رونق گرفته است در حالی که آمار‌های صادراتی مبنی بر اختصاص جایگاه اول و دوم به کشور‌هایی همچون چین و هند مربوط به گذشته است که این امر نشان می‌دهد ردپای زعفران ایرانی در کشور‌های هدف به سرعت پاک می‌شود چرا که تجار خارجی بلافاصله پس از خرید زعفران از ایران اقدام به عرضه محصول با برند خود به دیگر کشور‌ها می‌کنند.

به گفته حسینی اگر مسئولان دولتی در نظر دارند که بزرگترین تولید‌کننده زعفران به عنوان نخستین صادر‌کننده در دنیا مطرح باشد از این رو نیاز است که زیر ساخت‌های مربوط به صادرات همچون بازاریابی، بسته‌بندی و سورتینگ بازار پسند هر چه سریعتر ایجاد شود تا دیگر کشور‌ها نتوانند با سو استفاده از محصول ایرانی رتبه‌های بالای صادرات را به خود اختصاص دهند.

عضو شورای ملی زعفران درباره مقایسه بسته‌بندی زعفران ایرانی با زعفران خارجی گفت: ایران در بسته‌بندی زعفران ایرانی ضعف‌هایی دارد که هر چه سریعتر باید این موضوع بر طرف شود چرا که متاسفانه در امر بسته‌بندی و سورتینگ به فرهنگ کشور‌ها توجهی نکرده‌ایم و تنها در بسته‌بندی‌های فلزی با نقش خاتم به دیگر کشور‌ها صادر می‌کنیم در حالی که زعفران خارجی در بسته‌بندی‌های شیک و شیشه‌ای به دیگر کشور‌ها صادر می‌شود که این امر نشان می‌دهد برای حضور جدی در بازار‌های مصرف باید مطابق با نیاز خریداران اقدام به بسته‌بندی محصول کنیم.

او با اشاره به اینکه نرخ زعفران ایرانی در مقایسه با دیگر کشور‌ها حداقل ۳ تا ۴ برابر ارزان‌تر است، افزود: با وجود آنکه در کل کشور‌های تولید‌کننده زعفران در طول سال حداکثر ۴۰ تن زعفران تولید می‌شود از این رو نرخ تمام شده آنها و همچنین نرخ فروش محصول در بازارهایشان قابل مقایسه با بزرگترین تولید‌کننده زعفران نیست و همواره نیاز است برای آنکه ارزش افزوده بیشتری را نصیب کشور کنیم تنها با بازاریابی، برند سازی، بسته‌بندی و سورتینگ بازار پسند در بازار‌های جهانی و منطقه‌ای حضور یابیم.

تلاطم نرخ طلای سرخ یکی از چالش‌های اصلی پیش روی صادر کنندگان

غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران با انتقاد از ارائه آمار عوام فریبانه مربوط به صادرات زعفران، اظهار کرد: بسیاری از سود جویان با ارائه آمار‌های عوام فریبانه قصد دارند ذهن افراد را منحرف کنند چرا که آمار‌های جهانی صادرات در سال ۲۰۱۸ و جایگاه ایران به عنوان سومین صادر‌کننده پس از چین و هند مربوط به گردش مالی صنایع تبدیلی زعفران است و هیچ ارتباطی به صادرات این محصول ندارد.

او افزود: در شرایطی که امکان بازگشت پول به کشور وجود ندارد و همواره مسئولان ذی‌ربط در صورت عدم ورود ارز به سامانه نیما صادر‌کنندگان را به مراجع قضایی معرفی می‌کنند نمی‌توان انتظار داشت که ایران در بازار‌های جهانی حضور جدی داشته باشد.

میری ادامه داد: در شرایط تحریم بسیاری از بازار‌هایی که از ۴۰ سال گذشته در دست تجار ایرانی بوده است هم اکنون وجود برخی محدودیت‌ها در امر صادرات موجب شده سایر رقبا جای ما را بگیرند از این رو نمی‌توان انتظار داشت در چنین شرایطی بتوان در صادرات جایگاه اول در دنیا را به خود اختصاص داد.

نایب رئیس شورای ملی زعفران با اشاره به دیگر چالش‌های پیش روی بزرگترین تولید‌کننده زعفران بیان کرد: اگر چه صادر‌کنندگان وظیفه خود می‌دانند که ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانند، اما شرایط باید به گونه‌ای باشد که امکان این امر وجود داشته باشد به همین خاطر پیشنهاداتی به بانک مرکزی داده‌ایم که در صورت موافقت از این بن بست خارج می‌شویم و می‌توانیم جایگاه صادراتی خود را در بازار‌های هدف همچنان حفظ کنیم.

به گفته وی در شرایطی که امریکا ما را تحریم کرده است، اما زعفران ایرانی همچنان به این کشور صادر می‌شود و تنها وجود برخی محدودیت‌ها و عدم ثبات نرخ در بازار مشکلاتی را برای صادر‌کنندگان ایجاد کرده که با اتخاذ تدابیر مناسب مربوط به بازاریابی و بازار‌سازی محصول می‌توان به سهولت این محصول استراتژیک را که قردمت دیرینه دارد به بازار‌های هدف صادر کرد.

نایب رئیس شورای ملی زعفران درباره تاثیر قاچاق زعفران بر تنزل جایگاه صادراتی ایران به عنوان بزرگترین صادر‌کننده طلای سرخ در دنیا بیان کرد: طی یک سال و ۶ ماه اخیر وجود برخی محدودیت‌های صادراتی مسیر قاچاق را باز کرده است و از آن طرف که زعفران همانند دیگر کالا‌ها حجیم نیست و به سهولت امکان قاچاق آن در وزن‌های ۱۰، ۲۰ و ۳۰ کیلو به آن سوی مرز‌ها وجود دارد از این رو موجب شده بسیاری از کشور‌های رقیب زعفران ایرانی را با نام خود به دیگر کشور‌های صادر کنند که این امر بر تنزل جایگاه صادراتی ایران دامن زده است.

میری با اشاره به اینکه نرخ طلای سرخ ایرانی با دیگر کشور‌ها قابل مقایسه نیست، بیان کرد: با توجه به اینکه ایران بزرگترین تولید‌کننده زعفران به شمار می‌رود از این رو نرخ زعفران تولیدی در مقایسه با کشور‌های اسپانیا، هلند، بلژیک و... که جوابگوی مصرف خودشان نیست به طبع پایین‌تر است، اما آمار دقیقی از نرخ زعفران خارجی نداریم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه وجود برخی محدودیت‌ها مانع حضور جدی صادر‌کنندگان در بازار‌های جهانی شده است، گفت: با توجه به چالش‌ها و محدودیت‌های پیش رو نتوانستیم برند‌سازی مناسبی در خصوص زعفران داشته باشیم که این امر زمینه را برای سوء استفاده سایر رقبا فراهم کرده است در حالی که با ایجاد زیر ساخت‌های مناسب و حضور جدی در بازار‌های هدف می‌توان بزرگترین صادر‌کننده این محصول باشیم.

به گفته وی حال زمانی که بازار طلای سرخ به ثبات نرسد برند‌سازی معنا و مفهوم ندارد از این رو این امر نشان می‌دهد که مسئولان امر در وهله اول برای جلوگیری از تلاطم و نوسان نرخ در بازار‌های داخل و صادراتی باید تدابیری بیندیشند تا نوسانات مانع حضور ما در بازار‌های هدف و تقویت سایر رقبا برای حضور جدی در بازار‌های جهانی نشود.

کوتاهی مسئولان دولتی نسبت به بخش کشاورزی منجر به تنزل جایگاه صادراتی زعفران ایران شد

مسعود اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به چالش‌های پیش روی صادرات زعفران اظهار کرد: با وجود آنکه ایران بزرگترین تولید‌کننده زعفران به شمار می‌رود، اما متاسفانه سیاست مسئولان دولتی و کوتاهی نسبت به بخش کشاورزی موجب شده جایگاه سوم در صادرات به ایران اختصاص یابد.

او افزود: کوتاهی مسئولان ذی‌ربط در مسائل مربوط به بازاریابی، برند‌سازی و سورتینگ بازار پسند در خصوص زعفران مانع حضور جدی صادر‌کنندگان در بازار‌های هدف شده است و تا زمانی که به این مسائل توجه نشود همچنان در جایگاه صادراتی تنزل خواهیم داشت.

اسدی ادامه داد: دولت باید زیر ساخت‌های لازم برای بخش خصوصی را مربوط به مسائل بازاریابی، بند‌سازی و سورتینگ محصول را فراهم کند، اما متاسفانه سیاست دولت نسبت به بخش کشاورزی انقباظی است و مهربانانه نیست و در صورتی که اقدامات موثری در این زمینه نداشته باشیم احتمال تنزل مجدد جایگاه صادراتی زعفران دور از انتظار نیست.

این مقام مسئول درباره تاثیر قاچاق زعفران بر تنزل جایگاه بزرگترین تولید‌کننده زعفران در دنیا بیان کرد: بنده به قاچاق محصولات کشاورزی اعتقادی ندارم و بیان چنین اظهاراتی تنها راه فراری برای مسئولان بی‌کفایت است که قصد دارند سوء مدیریت خود را گردن قاچاق بیندازند چرا که با ایجاد صنایع تکمیلی و تبدیلی و زیر ساخت‌های لازم دلیلی برای فروش محصولات کشاورزی از جمله زعفران به دلال وجود ندارد.

به گفته وی طبق قانون کشاورز می‌تواند محصول خود را به خریداران در بازار عرضه کند و حال اینکه خریداران محصول را در بازار داخل عرضه می‌کنند یا صادراتی است هیچ ارتباطی به کشاورز ندارد.

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با انتقاد از بسته‌بندی نا مناسب زعفران تولیدی و صادراتی گفت: علی رغم آنکه کیفیت زعفران ایرانی بسیار بالاست، اما ضعف در بسته‌بندی، مانع حضور جدی ما در بازار‌های هدف شده است این درحالی است که تجار خارجی پس از خرید زعفران ایرانی بلافاصله نسبت به بسته‌بندی و عرضه محصول با برند خود در دیگر کشور‌ها اقدام می‌کنند که به سبب بسته‌بندی‌های شکیل خریداران جذب آن می‌شوند که این امر نشان می‌دهد برای کسب جایگاه اول صادراتی باید علاوه بر کارکردن روی بسته‌بندی محصول باید به قدری در بازار‌های هدف تبلیغ و بازارسازی کنیم که رقبا نتوانند زعفران ایرانی را با برند خود به دیگر کشور‌ها صادر کنند.

اسدی در پایان تصریح کرد: اگر مسئولان امر به دنبال توسعه صادرات و جلوگیری از ضرر و زیان کشاورزان هستند از این رو باید شرایطی فراهم کنند که با ایجاد زیر ساخت‌های لازم و امکانات بسته‌بندی و تبلیغ و بسته‌بندی مناسب محصول بتوانیم در بازار‌های هدف حرفی برای گفتن داشته باشیم و همچنان جایگاه نخست صادارت به بزرگترین تولید‌کننده زعفران در دنیا اختصاص یابد.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان