تاثیر کرونا بر روابط تجاری دنیا با ایران

شیوع ویروس کرونا آغازی بر وقوع یک رکود در اقتصاد جهانی است. اقتصاد کشورها در دوران پسا کرونا با تصویری جدید و احتمالا نامفهومی رو برو خواهد بود بطوری که پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی برای فصل اول سال ۲۰۲۰ نصف و به ۱.۳ درصد رسیده است.

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی(OCDE) نیز در تازه‌ترین گزارش خود عنوان کرده است که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ با کندی شدید روند رشد روبه‌رو خواهد.

افزایش بیکاری در جهان، تحمیل شوک‌های سنگین به اقتصاد دنیا، ‌لطمه سنگین به تجارت خارجی بیشتر کشورهای درگیر کرونا، احتمال بسته‌شدن درهای دنیا به‌روی تجارت خارجی و... از جمله اثرات جهانی شیوع ویروس کرونا در آینده بود.

البته میزان اثرگذاری شیوع ویروس کرونا بر اقتصادهای مختلف یکسان نخواهد بود و شیوع این ویروس می‌تواند بر اقتصادهای متکی بر درآمد ناشی از گردشگری تأثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.

ایران نیز که قبل از شیوع ویروس کرونا با مشکلات اقتصادی فراوانی مواجه بود از این قائده مستثنا نیست و با توجه به سابقه اقتصادی و تحریم‌های همه جانبه با مشکلات عدیده و دو چندانی رو برو خواهد شد.

خبرنگار گسترش نیوز به منظور اطلاع از تصویر اقتصاد دنیا و ایران در دوران پساکرونا با سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت گفت‌وگویی را ترتیب داده است که در ادامه مشاهده می‌کنید:

محمدرضا مودودی با اشاره به اینکه آن طور که به نظر می‌رسد تاثیر کرونا بر اقتصاد دنیا تاثیری ماندگار و آسیب زننده خواهد بود، اظهارکرد: بسیاری از تحلیلگران اقتصادی بزرگ دنیا معتقدند که در دوران پساکرونا شرایط اقتصادی متفاوتی را در سراسر جهان شاهد خواهیم بود. همچنین بعضا پیش‌بینی می‌کنند که حتی رکودی که ممکن است فضای اقتصادی دنیا را فرا بگیرد از رکود دهه سی قرن بیستم نیز بیشتر و عمیق تر و در نتیجه بسیاری از سیاست‌ها و برنامه‌ریزی اقتصادی کشور‌ها دستخوش تغییرات جدی و عمیقی خواهد شد.

رویکرد انقباض تجاری

وی در ادامه افزود: یقینا این امر باعث خواهد شد که بسیاری از کشورها رویکرد انقباض تجاری را در پیش بگیرند و تصمیم خواهند گرفت که منابع محدود ارزی خود را کمتر صرف واردات کنند و این تأثیر به طور مستقیم بر روی تأثیر تجارت خارجی کشورها ظهور خواهد کرد و به تبع آن روی تولید و اشتغال نیز اثرگذار خواهد بود. در نتیجه آن قیمت هیجانی که برای نفت وجود داشت کاهش پیدا کرده و اکنون درخواست زیادی در سطح دنیا برای نفت نیست و به تبع آن تولیدات کاهش پیدا خواهد کرد و کشورها به سمتی می‌روند که بحث تجارت خارجی را در کشورهای خود اجرا کنند.

مودودی در ادامه عنوان کرد: برای ما که کشوری هستیم که بخش عمده‌ای از تولیدات ما مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی کشورهای دیگر است این رکود اقتصادی دنیا می‌تواند آسیب زننده باشد و اگر شدت و عمق این رکود عمیق باشد قطع به یقین ما اثرات آن را روی آمارهای تجاری خود خواهیم دید که به نحو چشمگیری می‌تواند نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل دچار افت شود.

 همچنان که ما دیدیم در فروردین ماه نزدیک ۳۸ درصد به لحاظ ارزشی و وزنی کاهش صادرات داشتیم که به هر حال در آن مقطع شدت قرنطینه‌ای شدن دنیا زیاد بود و کشورها سعی می‌کردند هیچ گونه مبادله را با کشورهای دیگر نداشته باشند ولی اگر قرار باشد اقتصادی آسیب ببیند اثر خود را برای واردات کشورها و از جمله ایران خواهد گذاشت.

اعمال محدودیت در واردات

 سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه درآمد کشوری مانند عراق نیز که کشوری وابسته به درآمد نفتی است، به دلیل کاهش ارزش و قیمت نفت با کاهش روبه‌رو خواهد شد، گفت:این کشور ناگزیر خواهد شد که محدودیت‌های بیشتری را روی واردات خود اعمال کند و از آنجایی که ما جزو دو کشور اول تامین‌کننده نیازهای وارداتی عراق هستیم اثر این کاهش درآمد مستقیماً بر روی تجارت خارجی ما مشاهده خواهد شد.

 وی ادامه داد: افغانستان نیز شرایط حادی دارد و وابسته به کمک‌های بین‌المللی است لذا با توجه به محدودیت‌های مالی که دنیا با آن روبه‌رو است با همین کمبود مواجه خواهد شد و در نتیجه مجبور خواهد شد سبد واردات خود را همچنان کوچک تر کند. شرایط کشور چین با اینکه اندکی متفاوت است اما به نظر می‌رسد با توجه به اینکه کل اقتصاد دنیا آسیب دیده چین هم محدودیت بیشتری را بر روی واردات خود اعمال خواهد کرد.

مودودی در ادامه به موضوع اهمیت بازار کشورهای همسایه اشاره کرد و گفت: علی رغم همه صحبت‌ها و سخنرانی هایی که انجام داده شد اما متاسفانه هیچ اقدامی در جهت استفاده از ظرفیت همسایگان صورت نگرفت و آن جریان معمولی که در حال شکل‌گیری بود همچنان ادامه پیدا کرد و ما تغییر آنچنانی در عملکرد تجارت خارجی کشور نسبت به ۱۵ کشور همسایه در سال ۹۸ نسبت به مدت مشابه در سال ۹۷ شاهد نبودیم، بنابراین به نظر نمی‌رسد که این اقدام به صورت اقدامی جدی مدنظر قرار گرفته شده باشد.

کوچک شدن سبد صادرات و واردات کشورها

وی در ادامه با اشاره به اینکه هر چقدر که پیش می‌رویم شرایط بحرانی تر می‌شود، بیان کرد: به نظر می‌رسد که دنیا هنوز وارد مرحله بحرانی اقتصادی نشده است اما هر چقدر بیشتر وارد این شرایط شویم متوجه خواهیم شد که کشورهای همسایه ما نیز به همان میزان ناگزیرند که سبد صادراتی و وارداتی خود را کوچک‌تر کند و در نتیجه اتفاقی که ممکن است رخ دهد این است که بتوانیم در صادرات برخی از محصولات کشاورزی و بعضی بخش‌ها مانند شوینده‌ها و...که نیاز دنیا است خوب عمل کنیم اما به نظر نمی‌رسد که بتوانیم سبد صادراتی متنوعی داشته باشیم یا ارزش افزوده زیادی را در تجارت خارجی خود تجربه کنیم.

 سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت در ادامه بیان کرد: با توجه شیوع ویروس کرونا بعید می‌دانم که هدف‌گذاری ۱۴۰۴ که رقمی در حدود ۱۸۰ میلیارد دلار است عملیاتی شود و پیش‌بینی می‌کنم که در پایان سال به پایین ۴۰ میلیارد دلار خواهیم رسید.

مودودی در پایان خاطرنشان کرد: امیدورام که با توجه به تغییر و تحولاتی که در وزارتخانه صورت گرفته اهمیتی که به بخش تجارت خارجی می‌دهند بیشتر شود و بتوانند از منابعی که از محل عرضه سهام شرکت‌های دولتی که در قالب بورس در حال واگذاری است پروژه‌های صادراتی را تعریف کنند ضمن این که مقادیری را صرف فعالیت‌ها و مولدهایی کنند که بتواند تنوع لازم را به کالاهای صادراتی ما بدهد. علاوه بر این ارزش سبد صادراتی ما را بالا ببرد در این صورت ممکن است که در سال‌های آینده تجربه متفاوتی را داشته باشیم اما با این روند که تا امروز پیش گرفته‌ایم سال ۹۹ را با رقمی پایین تر از ۴۰ میلیارد دلار به پایان خواهیم رساند.