رانت با سرنوشت کنکوری‌ها چه کرد؟ / یک‌ دهه سردرگمی دانش‌آموزان به علت سود گزاف سازمان‌ سنجش

زمزمه‌های حذف کنکور از سال ۹۲ در کشور پیچیده بود و هرساله به بهانه‌های مختلف، این طرح به تعویق می‌افتاد. گروهی حذف یکدفعه کنکور را محال دانستند و عده‌ای دیگر هرساله امید به حذف و آسان‌تر شدن راه ناهموار این آزمون سراسری داشتند؛ حال که بحث حذف کنکور جدی‌تر شده، نگرانی‌های دانش‌آموزان نیز برای انتخاب معیار و سنجشی عادلانه برای پذیرش دانشجو از سوی سازمان سنجش نیز شدت می‌گیرد. در این بین چقدر می‌توان به موفقیت‌آمیز بودن این طرح اعتماد کرد؟ آیا زیر ساخت‌های لازم برای حذف کنکور موجود است؟ تکلیف شهرهای دورافتاده و محروم با امکانات کم آموزشی در این بین چیست؟ در پاسخ به این سوالات امانقلیچ شادمهر در این‌باره به گسترش‌نیوز توضیح می دهد که در ادامه می‌خوانید.

مانع بزرگ حذف کنکور، خود سازمان سنجش است!

شادمهر در پاسخ به چرایی علت عملی نشدن حذف کنکور طی یک دهه گذشته اظهار کرد: سیستم آموزشی و سازمان سنجش کشور، اعتقادی به حذف کنکور نداشت. خدمات آموزشی، کتاب‌های درسی و کمک درسی و بسیاری از موارد دیگر برای سازمان سنجش صرفه اقتصادی داشته و همچنین رانت‌ها و امتیازات این سازمان نیز مزیدی بر علت بود که احساس نیاز برای تغییر در روند و حذف کنکور در نظام آموزشی حس نشود. همچنین اتحاد لازم نیز برای برهم ریختن نظم کنکور سراسری  وجود نداشت و این آزمون به همان سبک و سیاقی که پیش از آن اجرا می‌شده، پابرجا بود.

نماینده مجلس یازدهم در ادامه افزود:  تغییر مبنی بر حذف کنکور سراسری، در زمان ریاست فعلی سازمان سنجش به وجود آمده و اعتقاد او بر این است که کنکور باید حذف شود، که عقیده او با کمیسیون آموزشی مجلس نیز همسو است. البته  طراحی‌ و رایزنی‌هایی درباره این موضوع  در کمیسیون آموزش مجلس در حال بررسی است که به‌زودی به صحن مجلس روانه می‌شود. بحث ساماندهی نیروی انسانی آموزش و پرورش و همچنین کنکور که زیر مجموعه آموزش عالی قرار می‌گیرد نیز، جز اولویت برنامه‌های کمیسیون آموزش است.

کرونا؛ مانعی برای بهبود زیرساخت‌های حذف کنکور

شادمهر زیرساخت‌های حذف کنکور را در شرایط کرونا و دوران پساکرونا را در حال حاضر مهیا ندانست و درباره زمان احتمالی اجرای این طرح تصریح کرد: تا دوسال آینده امکانات حذف و جایگزینی روش جدید پذیرش دانشجو، آماده می‌شود. افت تحصیلی، بازماندگان و جاماندگان تحصیلی و مشکلات زیادی از این قبیل آفتی بود که به جان دانش‌آموزان در دوران کرونا افتاد، اما با این اوصاف برای حذف کنکور می‌توان در بلند مدت فکری برداشت. بحث‌های حذف قطعی کنکور آغاز شده و آیین نامه و شیوه‌نامه‌های آن در حال تهیه و تدوین است. این موضوع ابتدا در کمیته آموزش سازمان سنجش بررسی و سپس برای تصویب کامل لایحه آن به مجلس ارجاع داده می‌شود.

محوریت اصلی حذف براساس سوابق تحصیلی

شادمهر با اشاره به تاثیر شگرف سوابق تحصیلی در پذیرش دانشجو گفت: سازمان سنجش اکنون در حال تنظیم آیین‌نامه و شیوه‌نامه این طرح است؛ در جلسه‌ای که روز سه‌شنبه هفته گذشته با حضور رئیس سازمان سنجش برگزار شد، ضمن ارائه توضیحات ضمنی درباره دانش آموزانی که در بازرسی رد شده بودند، حول محور حذف کنکور تا دو یا سه سال آینده نیز بحث شد. نتیجه این نشست، حذف آزمون سراسری در سال‌های پیش‌رو با تکیه بر سوابق تحصیلی افراد بود.

وی ادامه داد:  ارزیابی دانش‌آموزان در این روش نه به شکلی که مرسوم است، بلکه براساس کد رشته‌هایی که تعیین خواهد شد و اولویت تحصیلی انجام می‌شود . این موضوع نیز جای بحث زیادی دارد که در جلسات تخصصی باید بررسی شود. یکی از اولویت‌های اصلی کمیسیون آموزش هم کنکور است.  به طور کلی حذف کنکور براساس معدل و سوابق تحصیلی خواهد بود.

همسان‌سازی مدارس تنها راهکار رفع نابرابری‌ها

این نکته که تفاوت کیفیت آموزش در شهرها و روستاهای متفاوت ایران بسیار فاحش است و شرایط برخورداری از کلاس‌های کنکور و فوق‌برنامه‌ها برای تمام خانواده‌ها وجود ندارد، بسیار مهم است و می‌تواند موجب نابرابری در قبولی‌ها شود. شادمهر روش مذکور از ارزیابی و پذیرش دانشجو را اجحاف قطعی در حق دانش‌آموزان مناطق دورافتاده دانست و برای جلوگیری از این نابرابری بیان کرد: معدل دروس و مواد آموزشی در سراسر کشور باید همسان‌سازی شود؛ چرا که اکنون اکثر قبولی‌های کنکور از دانش‌آموختگان مدارس سطح بالا و غیر انتفاعی‌ها است. همسان‌سازی در مدارس نیز باید انجام شود.

لزوم اعمال شاخص‌های مرسوم به مدارس کل کشور

او در خاتمه گفت: راه‌حل دیگر این معضل قرار دادن اولویت‌هایی برای مدارس مناطق محروم، مرزی، عشایری و درنظرگرفتن سهمیه‌بندی مناسب برای آن‌ها است؛ مقایسه این‌گونه مدارس براساس شاخص و طبقه‌بندی‌های مرسوم با کلانشهرها موجب دیده‌شدن آن‌ها می‌شود، در غیر این ‌صورت قطعا در حق آن‌ها اجحاف خواهد شد. تفاوت‌ در نحوه زندگی‌ها و طبقات مالی مختلف حساسیت‌های زیادی را برمی‌انگیزد که خانواده‌ها و مدیران مدارس مناطق روستایی و دورافتاده را، در بحث قبولی کنکور بسیار نگران می‌کند.