چرا قیمت خودرو دوباره گران شد؟

آنچه مشخص است با آغاز ثبت‌نام و به‌دنبال آن قرعه‌کشی محصولات عرضه شده در فروش فوری، نرخ خودرو در بازار روند کاهشی به خود گرفت این در شرایطی است که با گزینش ۲۵ هزار نفر از بین ۵ میلیون متقاضی خودرو در این طرح تغییراتی در بازار رخ داد.

در این زمینه برخی از فعالان بازار عنوان می‌کنند که بر اساس یک قانون نانوشته معمولا در زمان اجرای طرح‌های فروش شرکت‌های خودروساز اعم از فروش فوق‌العاده (فروش فوری سابق) یا پیش‌فروش‌های صورت گرفته توسط شرکت‌های خودروساز، دست‌اندرکاران بازار و نمایشگاهداران دست از فعالیت کشیده و منتظر اتمام طرح‌های فروش و روشن شدن آثار این طرح‌ها روی قیمت‌های بازار می‌مانند.

البته باید به این نکته هم توجه کرد که با آغاز طرح‌های فروش، معمولا خریدار چندانی به بازار ورود نمی‌کند، زیرا متقاضیان خرید خودرو تلاش خود را می‌کنند تا خودروی مورد نیاز خود را از کارخانه خریداری کنند. این مسئله در شرایط فعلی که فاصله میان قیمت‌های بازار و کارخانه قابل‌ملاحظه است بیش از پیش به چشم می‌آید. با این حال این نکته را نباید فراموش کرد که معاملات در بازار از حدود یک ماه پیش کاملا متوقف مانده که بخشی از این اتفاق به پروژه قیمت‌گذاری خودرو در بازار بازمی گردد.

در اواخر اردیبهشت همزمان با اعلام قیمت‌های جدید برای محصولات شرکت‌های خودروساز، سیاست‌گذار کلان خودرو برای نخستین بار از فرمولی برای خرید و فروش در بازار خودرو رونمایی کرد. براساس اعلام مسوولان ارشد سازمان حمایت نرخ تمام شده کارخانه به علاوه ۱۰ درصد سود باید مبنای نرخ بازار قرار گیرد. در کنار اعلام فرمولی برای دادوستد، نهادهای نظارتی نیز به بازار خودرو ورود کرده و با رصد پارکینگ‌ها به‌دنبال کشف خودروهای احتکار شده رفتند.

این دو اقدام شروعی بود بر قفل شدن معاملات در بازار خودرو. در ادامه نیز اعلام شرایط طرح فروش فوق‌العاده خودروسازان و همچنین طرح پیش‌فروش حلقه قفل شدن معاملات را تکمیل کرد. با توجه به اینکه نتایج طرح فروش فوق‌العاده خودروسازان مشخص شده و۲۵ هزار دستگاه خودروی عرضه شده در این طرح صاحبان خود را شناختند و فرصت شرکت در طرح پیش‌فروش ۷۵ هزار دستگاه خودرو برای متقاضیان به پایان رسیده باید منتظر واکنش بازار به این مسئله باشیم. اما سوال اینجاست که بازار چه مسیری را پیش خواهد گرفت آیا روند نزولی قیمت‌ها که در چند هفته اخیر کلید خورده ادامه خواهد یافت یا اینکه بار دیگر شاهد نوسانات قیمت‌ها و التهابات بازار خواهیم بود؟

بازار در دوران پسافروش خودروسازان

 معاملات در بازار خودرو نزدیک به یک ماه است که تحت‌تاثیر اعلام فرمول قیمتی، ورود نهادهای نظارتی و اجرای طرح‌های فروش به کندی صورت می‌گیرد. بیشترین تاثیر بر کاهش معاملات بازار مربوط به عملیاتی شدن طرح‌های فروش فوق‌العاده و پیش‌فروش دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور است.

فعالان بازار معتقدند با توجه به پایان فروش خودروسازان که معاملات را در بازار قفل و قیمت‌ها را کاهشی کرد، حالا بار دیگر مولفه‌هایی همچون میزان عرضه خودروسازان، نرخ ارز و انتظارات تورمی در تعیین نرخ محصولات خودروسازان تعیین‌کننده خواهد بود.این اظهارات در شرایطی است که از روز گذشته تغییراتی در نمودار قیمتی بازاررخ داده و نمودار قیمت‌ها صعودی شد. فعالان بازار تاکید می‌کنند چنانچه سیاست‌گذار کلان خودرو به‌دنبال جلوگیری از نوسانی شدن دوباره بازار است باید مسیر عرضه خودروسازان را هموار کند، زیرا در شرایط فعلی این اتفاق می‌تواند جلوی التهابات بازار را بگیرد. جدا از عرضه مناسب با تقاضای بازار که در آرامش بازار نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، مسوولان صنعتی کشور با قیمت‌گذاری بازار و همچنین کشف خودروهای احتکاری، به متقاضیان خودرو این اطمینان خاطر را داده‌اند که می‌توانند آرامش را به بازار خودرو برگردانند. حال این سوال مطرح است که با تدابیر اندیشیده شده در این زمینه آیا می‌توان منتظر آرامش در بازار بود؟

 یک فعال بازار خودرو به خبرنگار ما می‌گوید که فرمول قیمتی که از سوی مسوولان سازمان حمایت اعلام شده تاکنون اجرایی نشده و با اینکه نزدیک به یک ماه از اعلام آن می‌گذرد همچنان هیچ ساز و کاری برای اجرایی شدن آن تعریف نشده است. آنها حضور نهادهای نظارتی را نیز چندان اثرگذار نمی‌دانند زیرا معتقدند با پلیسی کردن بازار نمی‌توان دارندگان خودرو را مجبور به عرضه خودروهای خود به بازار کرد. در همین هنگام اما کارشناسان خودرویی اعتقاد دارند که سیاست‌گذار کلان برای کنترل نوسانات قیمتی باید به جای اعلام فرمول و پلیسی کردن بازار اقدامات دیگری را در دستور کار قرار دهد.

 آنها پیشنهاد می‌دهند چنانچه در شرایط حاضر امکان افزایش توان عرضه شرکت‌های خودروساز به بازار وجود ندارد می‌توان با برداشتن محدود ممنوعیت واردات از طریق شوک درمانی تا حدودی جلوی نوسان نرخ را در بازار گرفت. آنها در توضیح پیشنهاد خود می‌گویند طرح‌های فروش خودروسازان تنها در زمان اجرا روی نزولی شدن قیمت‌ها به‌طور موقت اثر‌گذار است و از آنجا که این طرح‌ها نمی‌تواند همیشه ادامه داشته باشد سیاست‌گذار خودرویی در شرایط فعلی باید مسیرهای دیگر را نیز مورد توجه قرار دهد.