صنعت خودرو نیازمند تعادل بین نگاه های زنانه و مردانه

زنان امروزه جایگاه بالایی در اقتصاد کشور دارند و عملا به نظر نمی‌رسد که فرقی بین زنان و مردان در بسیار از ارکان اقتصادی از نظر کارآیی وجود داشته باشد؛ هر چند که هنوز زنان جایگاههای مدیریتی‌ای که لایقش هستند به اندازه کافی اشغال نکرده‌اند. از نظر عقلی و هوش عملا در دانشگاهها و موسسات دانش‌بنیان تفاوت خاصی حس نمی‌شود.

بماند که اخیرا در دانشگاهها دختران جایگاههای بالاتری را نسبت به گذشته‌های نه چندان دور کسب می‌کنند، که علتش را نمی‌توان به هوش ربط داد. به‌نظر می‌رسد دغدغه پسران برای پیدا کردن شغل و رفع مشکلات مالی باعث شده است که تلاش پسران در اخذ رتبه‌های برتر در دانشگاهها و به خصوص در مقطع تحصیلات تکمیلی پایین بیاید. همین وضعیت در دانشگاهها را می‌توان در صنایعی که عموما به سمت اتوماسیون می‌روند و دانش در آنها ارزش‌افزوده بالایی ایجاد می‌کند مشاهده کرد. به‌عنوان مثال حتی در سطح کارگری، خانمها در صنایعی مانند الکترونیک از آقایان بهتر کار می‌کنند. به هر حال خانمها معمولا با دقت‌تر و با حوصله‌تر هستند و برای کارهای دقیق خانمها بعضا توانایی‌های بالاتری را نشان می‌دهند. اما مسلم است که مثلا در خط تولید ریخته‌گری و یا موتورسازی، کارگر خانم مشاهده نمی‌شود.

اما خانمها در سطوح طراحی و توسعه فناوری، ورودشان مایه خیر و برکت است. شخصا در طی سی سال تجربه‌ام، می‌توانم این را بگویم که در جلسات بزرگ وجود حداقل یک خانم در بین جمع، باعث بالا رفتن بهره‌وری و نظم جلسه می‌شود. همچنین خانمها معمولا در کارهای محاسباتی دقیقتر هستند و دارای بینشی عمیقتر نسبت به آقایان می‌باشند. من این موضوع را در مورد دانشجویانم و کارمندانی که با من کار کرده‌اند، تجربه کرده‌ام. همچنین خانمها کمتر حس رقابت را در میان هم سطحان خود ایجاد می‌کنند و این باعث تصمیم‌گیری بی‌طرفانه‌تر و علمی‌تر می‌شود. بماند که معمولا در ایران چون وظیفه بچه‌داری جز لاینفک وظیفه بانوان محسوب می‌شود، کمتر خانم لایقی را دیده‌ام که تمایل به اخذ پستهای مدیریتی پرچالش داشته باشد. البته برعکس، وقتی هم یک خانم به پست مدیریتی بالا می‌رسد، شخصا فکر می‌کنم که فردی خشن‌تر از مردان همسطح خود است. چرا که در رقابتی مردانه باید خود را نشان دهد. در کل من دوست ندارم که از کلمات جنسیتی استفاده کنم. حتی همین کلمه "رقابت مردانه" یک ریشه تاریخی دارد که باعث می‌شود که نگاه ما از واقعیت انحراف داشته باشد.

اما اگر بخواهم نگاهی منصفانه‌تر نسبت به زن و مرد داشته باشم، باید عرض کنم که امروزه صنعتی مانند صنعت خودرو به شدت نیازمند تعادل بین نگاههای زنانه و مردانه است. برای تشریح این موضوع باید عرض کنم که ظاهرا هنوز تفاوتهایی بین نگاههایی که ما آنها زنانه و یا مردانه می‌نامیم، وجود دارد. به هرحال یک زن نسبت به یک مرد، دارای توان زیبایی‌شناسی و دقت و ظرافت بیشتری است. همچنین مردان نسبت به زنان نگاهی کاربردتری و خشن‌تر نسبت به کالایی مانند خودرو دارند. امروزه ما در آستانه انقلابهای بزرگ فناوری هستیم و دنیا در حال گذر از جامعه صنعتی به فراصنعتی است. در چنین جامعه‌ای ظرافت، زیبایی‌شناسی و خلاقیتِ در کنار هم قرار دادنِ مجموعه‌های مختلف فناوری، محصول و خدمات، رقابت‌پذیری صنایع را تضمین می‌کند. صرفا با فناوری‌های سخت دیگر نمی‌توان به جنگ رقبا رفت؛ حتی در خطوط تولید. با انقلاب صنعتی چهارم، ورود فناوری‌های پیشرفته تولید، فناوری‌های هوش مصنوعی عملا زور مردانه حتی در خطوط تولید، دیگر حرفی برای گفتن ندارد و در چنین شرایطی باید ببینیم کی خلاقتر است و کی می‌تواند با پشتکار ایده‌های خود را به نوآوری در فرآیندها، محصولات و خدمات تبدیل کند. در چنین فضایی عملا زن و مرد مزیت غیرقابل اکتسابی نسبت به هم ندارند و لذا دیگر نمی‌توان در مورد جایگاه زن صحبت خاصی به میان آورد.

البته همچنان زنان ما به علت نوع تریبت و تاریخ کشور و دنیا دارای ناتوانی‌های خاصی نسبت به مردان باقی مانده‌اند که باید در این مورد جامعه‌شناسان و روانشناسان صحبت کنند. اما از منظر فناوری و علمی، می‌توانم براحتی بگویم که امروز تفاوت ذاتی و غیرقابل جبرانی بین زنان و مردان وجود ندارد. با پیشرفت فناوری و دانش زنان در بالاترین رده‌های مهندسی، تخصصی و مدیریتی می‌توانند نقش بازی کنند. نکته جالب اینجاست که زنان در ایران برعکس بیشتر کشورهای اطراف ما، خیلی ظرفیتهای بالایی برای بازی کردن نقش مساوی در صنعت خودرو دارند. اما به‌طور طبیعی هنوز مردان در رقابت با آنها سد ایجاد می‌کنند و بدیهی است که یک سقف شیشه‌ای بالا سر آنها وجود دارد. امروزه این شیشه با ورود خیل عظیم فارغ‌التحصیلان زن به جامعه صنعتی، ترک خورده است و عن‌قریب است که با وجود زنان با پشتکار و باهوش، این سقف نامرئی هم در سطوح بالای مدیریتی صنعت خودرو شکسته شود.