هزینه کل طرح اقدام ملی مسکن چقدر است؟

با وجود آنکه مهم‌ترین برنامه واگذاری پروژه‌های عمرانی به بخش خصوصی تا چند روز دیگر وارد سه سالگی تصویب در هیات دولت می‌شود، هنوز مراحل بررسی را در بهارستان طی می‌کند.

لایحه مشارکت عمومی ـ خصوصی که هدف آن واگذاری پروژه‌های عمرانی به بخش خصوصی است مراحل چکش کاری در مجلس را طی می‌کند. کمال حسین پور عضو کمیسیون عمران مجلس گفته است: ان شاالله در جلسه روز سه شنبه (نهم دی ماه ۱۳۹۹) کمیسیون بررسی لایحه نهایی خواهد شد و کمیسیون رای نهایی خود را در خصوص آن مطرح خواهد کرد.

این لایحه خاک خورده ۱۴ آذرماه ۱۳۹۷ از سوی هیات دولت به تصویب رسید، در مجلس دهم مورد بررسی قرار گرفت اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. این در حالی است که بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام در کشور وجود دارد.

سال ۱۳۹۷ عنوان شد که بیش از ۸۰ هزار پروژه نیمه تمام در کشور وجود دارد. بر این اساس و با هدف استفاده از ساز و کار مشارکت عمومی - خصوصی به عنوان روشی کم هزینه و کارآمدتر در مقایسه با شیوه سنتی تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و نیاز به بستر قانونی مستحکم برای اجرای طرح‌ها به این نوع مشارکت، واگذاری پروژه‌ها به بخش خصوصی مطرح شد. اولویت بخشی برای انجام مشارکت عمومی - خصوصی در پروژه‌های جدید، نیمه تمام و در حال بهره‌برداری به عنوان سیاست توسعه این لایحه عنوان شد. انواع روش‌ها و قراردادهای مشارکت، چگونگی تأمین مالی دوره احداث و بهره‌برداری پروژه، ریسک‌ها و تضامین و مقررات عمومی از جمله مواد دیگر لایحه مشارکت عمومی – خصوصی است.

آمار و ارقام متفاوتی از پروژه‌های نیمه تمام کشور ایران ارائه می‌شود. بعضی این رقم را ۷۰۰ هزار میلیارد تومان و برخی دیگر ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان تخمین می‌زنند. آنچه مسلم است با توجه به خشکی منابع ناشی از کاهش درآمدها، افت صادرات و کاهش نرخ نفت، دولت برای تکمیل این طرحها بودجه کافی در اختیار ندارد.

طبق گفته رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، اعضای کمیسیون عمران مجلس در دوره یازدهم با توجه به اهمیت تعیین تکلیف پروژه‌های نیمه تمام عمرانی، به بررسی این لایحه ورود کردند تا با تصویب لایحه، پروژه‌های مذکور طبق ضوابطی به بخش خصوصی واگذار شوند.

­قرارداد مشارکت عمومی ـ خصوصی، قراردادی است که در آن طرف عمومی (قوای سه گانه) از ظرفیتهای طرف خصوصی به منظورتامین کالاها و خدماتی که در شرح وظایف وی قرار دارد استفاده می‌کند. در این قرارداد طرف خصوصی مسئولیت سرمایه‌گذاری برای پدیدآوری و یا بهره‌برداری و حسب مورد بهره‌برداری یا انتقال پروژه را بر عهده خواهد داشت. این مدل که سابقه ۱۰۰ ساله در جهان دارد در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله برزیل اجرا شده که در مقاطعی موفق شد ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه برای اجرای پروژه‌های زیرساختی جذب کند.

از جمله وزارتخانه هایی که پروژه‌های نیمه تمام بسیاری را در اختیار دارد وزارت راه و شهرسازی است که بعضا در آغاز اجرا هستند. از جمله این طرحها می‌توان به طرح اقدام ملی مسکن، بازآفرینی ۱۴۰ هزار هکتار بافت ناکارآمد شهری، بندر شهید بهشتی چابهار، آزادراه تهران ـ شمال، راه آهن لرستان به خوزستان و بسیاری دیگر از طرحهای آزادراهی و بزرگراهی اشاره کرد. طبق آخرین برآوردها اجرای پروژه ۴۰۰ هزار واحدی طرح اقدام ملی مسکن حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت.