پرواز ارز از کشور به دلیل کمبود هواپیما!

صنعت هواپیمایی کشور در سالهای اخیر با چالش های فراوانی روبرو بوده است.بیش از دو دهه فشار  اعمال تحریم هواپیمایی و قطعات هواپیما علیه ایران، ناوگان هواپیمایی را با فرسودگی و محدودیت بیشتر برای پروازهای خارجی روبرو کرد.حوزه تعمیر و نگهداری سالیان درازی است که بار کمبودهای ناوگان هوایی کشور را به دوش می‌کشد اما به تنهایی قابل جبران نیست.

لازم به ذکر است که فرسودگی ناوگان هواپیمایی کشور منجر به خروج ارزی سالانه بیش از ۶ میلیارد دلار به جیب رقیبان شرکت های هواپیمایی برون مرزی شده است.

در ماه‌های اخیر و در شرایط کرونایی بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی بزرگ دنیا با زیان روبرو شدند و صنعت هوایی ما هم از این قاعده مستثناء نبوده و به دلیل بودن در شرایط تحریمی بیش از سایر کشورها دچار چالش بوده است. به همین بهانه با علیرضا منظری معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشور گفتگو کردیم.

مشکل اصلی عدم نوسازی ناوگان هواپیمایی،تحریم هاست

منظری معاون اسبق ناوگان هواپیمایی کشور گفت: ناوگان هوایی با توجه به تحریم با مشکلات زیادی روبرو شد و مدتی است که امکان جایگزینی هواپیماهای نو با هواپیماهای قبلی وجود ندارد. در چند سال گذشته که هواپیماهای نو وارد شد به دلیل عقب گرد موضوع برجام  با مشکل روبرو شدند. در نتیجه بحث نوسازی هواپیماها در زمان حاضر فعلا امکان پذیر نیست.

وی افزود: برای بازسازی و نوسازی هواپیماهای موجود، خرید قطعات و آوردن امکانات برای راه اندازی هواپیماها شرکت های هواپیمایی با دو مشکل روبرو هستند. ۱. مشکل نقدینگی پول که باید بازگشت سرمایه انجام بگیرد و با این نقدینگی بتوانند قطعات را تامین کنند و هواپیما را بازسازی کنند. ۲. بحث تحریم است،با توجه به بحث تحریم نمی توان قطعات را خریداری کرد.قطعات باید با دور زدن تحریم تامین شود، برای تامین قطعات به این شکل با مشکلات زمانی و مالی روبرو هستیم  و طبیعتا هزینه بیشتری خواهد داشت.

معاون اسبق ناوگان هواپیمایی کشور اشاره کرد:در سال های اخیر شرکت های هواپیمایی به دلیل نبود درآمدهای مناسب به سختی می توانند هزینه ها را اداره کنند.با این حساب، روند بازسازی و نوسازی ناوگان هوایی به کندی پیش می رود. به گونه ای که ممکن است نمونه هایی دیده شود اما جوابگوی ناوگان هوایی نیست.

ارتباطات مالی با سایر کشورها در مسیر خودش نیست

نظری در خصوص تامین مالی تهاتری در ناوگان هواپیمایی کشور گفت: به دلیل وجود تحریم ها ارتباطات مالی در مسیر صحیح خودش نیست.در حال حاضر ارتباطات مالی ما با بانک ها به طور رسمی انجام نمی شود یعنی به طور غیر رسمی انجام می شود.ارتباط غیر رسمی بسیار سخت است که شرکتها یا طرف های خارجی توافق کنند که تهاتری در این زمینه انجام بگیرد. عموما به صورت نقد انجام می شود یعنی شرکت های هواپیمایی باید پول نقد را به صورت غیر رسمی از کشور خارج کنند و در کشور دیگری بتوانند قطعه تامین کنند. 

رقابت بین ایرلاین ها کاهش یافته است

وی با اشاره به بودن در شرایط کرونایی و  سخت گیری ها در  موضوع پروازهای خارجی گفت:پروازها در ایرلاین های خارجی نیز نسبت به قبل از کرونا کمتر و با محدویت های ویژه انجام می شود.رقابت ها بین ایرلاین های خارجی نسبتا کاهش یافته است. باتوجه به اینکه شرکت های ایرانی امکان سفرهایشان به خارج از کشور کاسته شده طبیعتا ایرلاین های خارجی حد نیاز اولیه را در حال تامین هستند. 

معاون اسبق ناوگان هواپیمایی کشور در مورد تخصیص ارز دولتی به شرکت های هواپیمایی گفت: ارز دولتی و ارز نیمایی برای شرکت های هواپیمایی در نظر گرفته نشده است.در صنعت هوایی ارز عادی برای ایرلاین ها مورد استفاده قرار می گیرد. در غیر این صورت باید از ارزهای غیر رسمی استفاده کنند.

نیاز به یک استراتژی شفاف برای دوره پس از کرونا

نظری در پایان گفت: ما نیازمند این هستیم،استراتژی شفافی را در رابطه با بحث صنعت حمل و نقل هوایی اتخاذ کنیم. اگر استراتژی  مدونی نداشته باشیم طبیعتا بعد از دوره کرونا ما با یک مشکل بزرگ در این صنعت مواجه خواهیم شد.باید تغییراتی و یا امکان پذیری ای در زمینه برجام اتفاق بی افتد که تحریم ها در کشور کاهش پیدا کند و امکان نقل و انتقال پول مهیا شود و در نتیجه شرکت ها بازسازی اساسی را انجام دهند. در صورت پایداری این مشکل بعد از کرونا با مشکل جدی عرضه و تقاضا روبرو خواهیم بود.

کلام آخر

دوران کرونا روزی به پایان خواهد رسید و حمل و نقل هوایی در جهان به شرایط عادی باز خواهد گشت.کارشناسان معتقدند این اتفاق قبل از سال ۲۰۲۳ نخواهد بود.با این حال ضروری است، وضعیت حمل و نقل هوایی ایران بیش از سال های گذشته مورد توجه سیاستگذاران ارشد کشور و نظام قرار گیرد.درصورت فائق آمدن بر مشکلات موجود، علاوه بر جلوگیری از خروج سالانه چندین میلیارد دلار از کشور ،می توان در رونق گردشگری، ایجاد اشتغال و بهبود جایگاه اقتصادی و سیاسی ایران نیز تاثیر گذار بود.