علائم سرطان غدد لنفاوی

یک فوق تخصص هماتولوژی آنکولوژی با اشاره به روش های تشخیصی بروز سرطان غدد لنفاوی، توضیحاتی درباره روش های درمان آن ارائه کرد.

دکتر یوسف روستا با اشاره به اینکه لنفوم یک بیماری بدخیمی است که از سلول های لنفوسیت B و T منشاء می گیرد، گفت: در حالت کلی دو نوع لنفوم هوچکینی و غیرهوچکینی داریم. این بیماری علائمی دارد که بیماران در صورت مشاهده آنها باید به پزشک مراجعه کنند و مهمترین آنها تب بالای ۳۸ درجه به مدت طولانی بدون منشاء عفونی است. علامت دوم کاهش وزن بیمار بدون رژیم و ورزش است به این صورت که وزن بیمار طی ۶ ماه بیشتر از ۱۰ درصد کاهش یابد.

وی افزود: علامت سوم بیماری لنفوم، تعریق شدید است؛ در حدی که لباس های زیر بیمار را خیس می کند. چهارمین علامت این بیماری بزرگ شدن غده های لنفاوی است؛ در حالت نرمال غدد لنفاوی در نقاط مختلف بدن مثل گردن، زیربغل، کشاله ران و تحت فکی وجود دارد که در صورت ابتلا به لنفوم این غده ها بزرگ می شوند و خود بیمار نیز می تواند آن را احساس کند که در معاینه پزشک نیز قابل تشخیص است. بزرگ شدن غدد لنفاوی می تواند داخل شکم یا قفسه سینه نیز باشد که بزرگی آنها با عکسبرداری های تخصصی مانند سی تی اسکن تشخیص داده می شود.

روستا با بیان اینکه پنجمین علامت بیماری لنفوم، بزرگ شدن کبد و طحال فرد است، اظهار کرد: علامت بعدی ضایعات پوستی به شکل های مختلف است که پاسخی به درمان های مختلف نداده و ممکن است علامتی از لنفوم به خصوص لنفوسیت های T باشد که پوست را درگیر می کنند. علامت بعدی بیماری لنفوم ضایعات استخوانی مانند توده های استخوان و خردگی استخوان است که در عکسبرداری تشخیص داده می شود و بیمار تنها استخوان درد را احساس می کند.

این فوق تخصص هماتولوژی انکولوژی درباره علائم آزمایشگاهی بیماری لنفوم، گفت: کم خونی مزمن بدون علت، گلبول سفید و پلاکت پایین بدون علت، بالا بودن کلسیم خون بدون علت های معمول، بالا بودن ائوزینوفیل های خون، همچنین آزمایشاتی مانند افزایش ESR، LDH و CRP که نشان دهنده التهاب در بدن هستند در بیماری لنفوم افزایش پیدا می کنند که این علائم می تواند نشانه ای آزمایشگاهی از لنفوم باشد.

وی با بیان اینکه هر نوع لنفومی بسته به اینکه کدام قسمت بدن را درگیر کرده باشد، علائم اختصاصی آن قسمت را نشان می دهد، افزود: به عنوان مثال لنفوم مغزی با سردردهای شدید و مقاوم به مسکن، تهوع، استفراغ و افت هوشیاری همراه است، همچنین اولین علامت لنفوم قفسه سینه تنگی نفس بدون علت مشخص است، لنفوم غدد شکمی و طحال نیز با درد شکم تظاهر پیدا می کند.

روستا درباره روش های تشخیص قطعی لنفوم گفت: بیمار ممکن است تمام این علائم را نداشته باشد و تنها بخشی از علائم را داشته باشد که در بررسی ها بزرگ شدن غدد لنفاوی بیمار مشاهده می شود که طول آن به بیش از ۱.۵ سانتی متر نیز رسیده، در این صورت بیمار برای لنفوم یا بیماری خونی باید حتما بررسی شود.

وی در ادامه افزود: در مرحله اول باید آزمایشات معمول انجام گیرد زیرا ممکن است بیماری توکسی پلاسموزیس یا عفونت اپیشتاین ویروس داشته باشد که با آزمایش تشخیص داده شده و با درمان رفع می شوند اما، در صورتی که با روش های معمول بیماری لنفوم تشخیص داده نشود، بهترین روش بیوپسی کامل غده لنفاوی است به این صورت که یکی از غدد لنفاوی بیمار به صورت سرپایی و با بی حسی موضعی و بدون بیهوشی برداشته می شود.

وی با بیان اینکه انجام بیوپسی سوزنی توسط برخی پزشکان برای تشخیص لنفوم ناکافی است و به تشخیص بیماری کمک نمی کند، تصریح کرد: بیوپسی با برداشتن کامل غده لنفاوی در اتاق عمل و با استفاده از بی حسی موضعی باید انجام شود که پس از ارسال به پاتولوژی و انجام آزمایش ایمنو هیستو شیمیایی بر روی آن نوع لنفوم مشخص می شود. اگر لنفوم تنها غدد لنفی داخل شکم یا داخل قفسه سینه را درگیر کرده باشد ممکن است جهت نمونه برداری بی هوشی کامل و انجام عمل جراحی باز لازم شود.

وی در ادامه گفت: پس از تشخیص لنفوم بیمار باید به صورت کامل توسط سی تی اسکن از نواحی گردن، ریه و شکم بررسی شود تا مشاهده کنیم کدام قسمت های بدن درگیر شده که بسته به اینکه کدام قسمت از بدن درگیر شدند مراحل بیماری متفاوت است.

روستا با بیان اینکه در صورت دسترس بودن به پت سی تی اسکن بهتر است بسته به نوع لنفوم از این روش تشخیصی استفاده شود، اظهار کرد: در لنفوم های تهاجمی بیوپسی مغزاستخوان نیز انجام می گیرد تا از سالم بودن مغز استخوان در لنفوم اطمینان حاصل شود. در برخی از لنفوم ها نیاز است مایع مغزی- نخاعی بیمار نیز مورد آزمایش قرار گیرد زیرا برخی لنفوم ها باعث درگیری مغزی می شوند.

این فوق تخصص هماتولوژی انکولوژی با بیان اینکه لنفوم اولیه مغز تنها در مغز ظاهر می شود و در هیچ نقطه ای از بدن نشانه ای از لنفوم وجود ندارد، گفت: در این نوع لنفوم با نمونه برداری از مغز توسط سوزن مخصوص و با بیهوشی کامل بیماری، تشخیص داده و درمان آن آغاز می شود.

او درباره تفاوت لنفوم هوچکین و غیرهوچکین گفت: این تفاوت براساس نوع سلول ها در بررسی پاتولوژی است که توسط میکروسکوپ تشخیص داده می شود، پیش آگهی لنفوم غیرهوچکینی نسبت به لنفوم هوچکینی بدتر است و لنفوم هوچکینی در زمینه های پاسخ به درمان و طول عمر بیمار بهتر از نوع لنفوم غیرهوچکینی است.

این فوق تخصص هماتولوژی انکولوژی اظهار کرد: لنفوم هوچکینی بیشتر با بزرگی غدد لنفاوی قسمت بالای دیافراگم مثل بزرگی غدد لنفاوی گردنی تظاهر پیدا می کنند اما لنفوم های غیرهوچکینی ممکن است هر قسمتی از بدن مانند دستگاه گوارش، مغز، قفسه سینه و شکم را درگیر کند.

وی در ادامه بیان کرد: لنفوم غیرهوچکینی زیرگروه های مختلف دارد و بسته به نوع زیرگروه های آن پیش آگهی و پاسخ به درمان متفاوتی دارند ممکن است بیمار مبتلا به لنفوم لنفوسیتی مزمن یا لنفوم فولیکولار باشد که برای درمان بهتر هستند. ممکن است لنفوم تهاجمی مانند بورکیت وآناپلاستیک باشد که درمان سخت تری دارند.

وی درباره اولین قدم برای درمان بیماری لنفوم، گفت: لنفوم بیماری سیستمیک است و کل بدن درگیر آن است زیرا غدد لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند و در یک نقطه بدن قرار ندارند تا بتوان با جراحی آنها را از بین برد. در لنفوم ها جراحی تنها برای تشخیص و نمونه برداری به کار می رود. بیمار برای درمان باید به فوق تخصص خون و سرطان بالغین مراجعه کند و برنامه درمانی را براساس مرحله بیماری و نوع لنفوم اجرا کند.

وی با بیان اینکه مهمترین درمان برای لنفوم، شیمی درمانی است که براساس نوع دارو بصورت سرپایی یا بستری انجام می شود، گفت: بیمار داروها را به صورت سرپایی یا بستری در مطب یا بیمارستان زیر نظر فوق تخصص خون و سرطان دریافت می کند که تزریق ها بستگی به نوع لنفوم در دوره های دو تا سه هفته ای تکرار می شود. معمولا در مرحله اول ۶ تا ۸ وگاهی ۱۲ دوره برای بیمار شیمی درمانی تجویز شود که بسته به نوع لنفوم و وضعیت بیمار و مرحله لنفوم تعداد دورهای شیمی درمانی و میزان پاسخ به درمان متفاوت است. رادیوتراپی برای برخی از لنفوم های درگیر کننده قفسه سینه به خصوص در شرایطی که طول غده لنفاوی قفسه سینه بیشتر از ۱۰ سانتی متر یا یک سوم قفسه سینه باشد به عنوان درمان کمکی در کنار شیمی درمانی با صلاحدید پزشک مربوطه تجویز می شود.

وی با تاکید بر اینکه رادیوتراپی گزینه اول درمان نیست، بیان کرد: برخی از لنفوم ها سیر آرام و آهسته ای دارند و ممکن است پس از تشخیص تنها به پیگیری بیمار نیاز باشد و شیمی درمانی انجام نشود. ممکن است برخی لنفوم ها بعد از درمان اولیه عود کنند یا به درمان پاسخ ندهند که در این صورت شیمی درمانی قوی تر انجام می شود و پس از خاموشی بیماری، در صورت رضایت، بیمار برای پیوند مغز استخوان ارجاع داده می شود تا احتمال پاسخ به درمان افزایش یابد و بیماری بازنگردد. پروسه پیوند پیچیده است و میزان پاسخ به درمان به شرایط بیمار و نوع بیماری بستگی دارد.

روستا خاطرنشان کرد: برخی بیماری ها ریسک ابتلا به لنفوم را افزایش می دهند که شامل ۴ و ۵ گروه هستند که بعضی مانند سندروم چدیاک هیگاشی و ویسکوت آلدریچ که ارثی هستند که این بیماری های ارثی امروزه نادر هستند. همچنین افراد با ضعف سیستم ایمنی به دلایلی مانند HIV و استفاده از داروی سرکوب سیستم ایمنی مثلا به علت پیوند کلیه و کبد مستعد لنفوم هستند. بیماری های خودایمنی مانند لوپوس، روماتوئید آرتریت، شوگرن و برخی از عفونت ها مانند عفونت ویروس هرپس انسانی تیپ ۸، یا اپیشتاین بار ویروس و هپاتیت C فرد را مستعد لنفوم می کنند. از عوامل محیطی و اکتسابی که خطر لنفوم را زیاد می کند می توان به چاقی و مصرف دخانیات اشاره کرد.