پوکی استخوان و راه کارهای پیشگیری از آن

در ابتدای صحبت با تعریف پوکی استخوان و علایم آن  شروع می کنیم. پوکی استخوان به معنی کاهش دانسیته استخوان ها و کاهش قدرت استخوانی می باشد. استخوان ها نقش حمایتی برای عضلات و دیگر اندام های بدن را دارند و با توجه به اینکه اسکلت درونی بدن را تشکیل میدهند، تکیه گاهی برای حفظ شکل کلی بدن و امکان ایستایی آن می باشند. در صورت بروز پوکی استخوان، مقاومت استخوان ها به شدت کاهش پیدا کرده و با کوچکترین ضربه ای احتمال شکستن آن وجود دارد. از سوی دیگر در صورت بروز شکستگی ناشی از پوکی استخوان ، بهبودی شکستگی با تأخیر زیاد و مشکلات متعددی مانند بد جوش خوردن استخوان و یا تغییر شکل آن همراه خواهد بود. اما نکته مهم در مورد این بیماری این است که در بسیاری از موارد پوکی استخوان در هنگام بروز شکستگی ها تشخیص داده میشود. علت آنست که پوکی استخوان علامت خاصی نداشته و با درد یا مشکل ویژه ی همراه نیست تا زمانی که ضربه کوچکی به هر یک از استخوان ها وارد شده و شکستگی رخ دهد. بنابراین این مشکل در اغلب افراد علامتی ندارد و یکی از بیماری های خاموش می باشد. با این مقدمه در مورد بیماری پوکی استخوان اشاراتی مختصر در مورد پیشگیری و درمان آن بیماری خواهیم داشت.

یکی از راهکارهای پیشگیرانه مناسب، انجام فعالیت های ورزشی مستمر می باشد. برای این منظور هم ورزش های هوازی (مانند پیاده روی، شنای آهسته و دویدن آرام) و هم ورزش های استقامتی (مانند بدنسازی، دویدن سریع و پله نوردی) توصیه شده و هر فرد متناسب با وضعیت جسمانی خود می تواند با مشورت پزشک یا داروساز خود مناسب ترین فعالیت بدنی را انتخاب نماید.

در کنار فعالیت بدنی مصرف مقادیر کافی از کلسیم و ویتامین D بسیار ضروری می باشد. همانطور که میدانید مقداری از ویتامین دی مورد نیاز ما از طریق نور خورشید جذب میشود. نحوه جذب ویتامین D از نور خورشید در این مقاله توضیح داده شده است. برای پیشگیری از پوکی استخوان و یا درمان آن توصیه شده افراد بزرگسال روزانه حداقل 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم و بین 600 تا 800 واحد ویتامین D مصرف نمایند. در نوزادان و کودکان مقادیر مورد نیاز روزانه کلسیم بین 20 تا 1300 میلی گرم و ویتاین D بین 400 تا 600 واحد می باشد. با توجه به رژیم غذایی متداول در جامعه، کمبود ویتامین D به یکی از مشکلات رایج تبدیل شده به گونه ای که در برخی مطالعات شیوع کمبود این ویتامین در ایران بیش از 80 درصد گزارش شده است. در حال حاضر انواع فرآورده های ویتامین D در داروخانه موجود می باشد که افراد میتوانند با مشاوره با داروساز خود از آنها استفاده نمایند.  همچنین به دلیل کمبود مصرف لبنیات در رژیم غذایی (میزان مصرف سالانه لبنیات در ایران یک چهارم میزان جهانی می باشد)، بیشتر افراد در ایران نیاز به مصرف مکمل های کلسیم برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان دارند. نکته مهم در مورد مصرف کلسیم اینست که در بدن بیشتر افراد حداکثر استخوان سازی تا سن 30 سالگی رخ می دهد و در نتیجه سنین کودکی، نوجوانی و اوایل جوانی مهمترین سال ها برای مصرف کلسیم و ویتامین D می باشند، تا حداکثر دانسیته استخوانی ممکن در فرد ایجاد شود و زمان ایجاد پوکی استخوان تا حد ممکن به تأخیر انداخته شده و شدت آن کاهش یابد. بعد از 30 سالگی روند کاهش دانسیته استخوانی شروع می شود و لذا حفظ دانسیته ایجاد شده با مصرف مکمل ها و فعالیت بدنی بهترین توصیه ای است که از سوی پزشکان انجام میگیرد.

 در نهایت باید اشاره کرد مصرف کلسیم و ویتامین D از بدو تولد تا پایان عمر جزو موارد ضروری بوده و در صورت نیاز به مصرف مکمل های مربوطه، با توجه به رژیم غذایی و شرایط هر فرد باید به صورت مجزا توصیه مناسب صورت گیرد.