سکته مغزی را جدی بگیرید / هزینه های گزاف درمان تا توانبخشی طاقت فرسا است

زمانی که رگ‌های خونی در مغز دچار پارگی می‌شوند. بدلیل ظرافت این رگ‌ها و نیز فضای اندک داخل جمجمه دچار خونریز خواهند شد. درنتیجه خون‌رسانی به مغز دچار اختلال خواهد شد و به تبع آن بافت آن ناحیه مغز از بین خواهد رفت.

درنتیجه کلیه اندام‌های بدن که توسط آن قسمت از مغز کنترل می‌شدند؛ بصورت عادی فعالیت خود را ادامه دهند. این عارضه اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و در بسیاری از موارد  عوارض بیماران قابل جبران نخواهد بود.

طبق آخرین آمار از  وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر در کشور دچار سکته مغزی می‌شوند و ۹۰ درصد این سکته‌ها به دلیل نداشتن سبک زندگی درست است. استفاده زیاد از مشروبات الکی و دخانیات و مصرف زیاد کلسترول و چربی‌های مضر همچنین غذاهای فست فودی از عوامل مستعد کننده ایجاد این اختلال است.

تازه‌ترین آمار وزارت بهداشت حاکی از آن است که سالانه به طور متوسط ۵۵۰ هزار نفر دچار انواعی از سکته‌های مغزی می‌شوند که به طور معمول ۱۵ درصد این آمار منجر به مرگ می‌شود؛ نکته قابل تامل اینکه حدود ۳۰ درصد افرادی که در کشور دچار سکته مغزی می‌شوند، زیر ۵۰ سال دارند که این رقم ۱۰ سال کمتر از میانگین جهانی بوده است.

اصلی‌ترین دلیل سکته مغزی وجود لخته خون است که باعث مسدود شدن شریان‌های مغز می‌شود. بدین ترتیب دیگر به بخشی از مغز خون و اکسیژن کافی نمی‌رسد که موجب مرگ سلول‌های آن خواهد شد. وجود پلاک کلسترول باعث آغاز فرایند لخته شدن می‌شود که معمولا تنگ بودن عروق دلیل اصلی ایجاد پلاک است. بالا بودن فشار خون، کلسترول، دیابت و سیگار کشیدن بروز سکته مغزی ناشی از ترومبوز را تسریع می‌کند. 

با توجه به اینکه ۲۹ اکتبر (هفت آبان) به نام روز جهانی سکته مغزی نامگذاری شده است، اهمیت پرداختن به مقوله پیشگیری و درمان این بیماری دو چندان می‌شود.

 کارشناسان بیان کرده‌اند که جنسیت و ژنتیک در این بیماری نقش بسزایی دارد و مردان بیشتر دچار این عارضه می‌شوند تا زنان و نژاد نیز دراین موضوع بی تاثیر نیست. مبتلایان به بیماری‌های ژنتیکی، فشار خون، قند و چربی باید ضمن درمان زیر نظر پزشک متخصص، اصول صحیح سبک زندگی را مورد توجه قرار دهند. استفاده از چربی‌های غیر جامد و گیاهی مثل روغن زیتون، گنجاندن سبزیجات سبز برگ در رژیم غذایی، استفاده از حبوبات، ترک سیگار و الکل و انجام ورزش‌های هوازی از دیگر مواردی بود که این عضو هیأت علمی دانشگاه ضرورت انجام آن را با هدف کنترل و پیشگیری از سکته‌های مغزی ضروری دانست.

علایم هشدار دهنده سکته مغزی

سردرد شدید ناگهانی، به سختی حرف زدن،  عدم تعادل ناگهانی و سرگیجه، ضعف ناگهانی و احساس بی‌حسی، احساس گیجی و سردرگمی ناگهانی، ایجاد نابینایی ناگهانی خصوصا در یک چشم  باشد.

زمان در سکته مغزی بسیار اهمیت دارد که به آن زمان طلایی یا گلدن تایم می‌گویند. در این زمان باید در چند ساعت اولیه پس از ابتلا به این عارضه اقدامات درمانی سریع انجام شود تا فرد دچار ناتوانی روحی و جسمی نشود.

در مواقعی که فرد دچار حمله سکته مغزی شده، اگر بیمار کاهش هوشیاری دارد او را به پهلو بخوابانید تا محتویات دهان او وارد ریه نشده تا از عفونت ریوی پیشگیری شود.

درمان سکته مغزی

درمان سکته بستگی به نوع و مدت زمان سکته دارد که شیوه درمان را تعیین می‌کند. پزشک متخصص مغز و اعصاب و جراح مغز و اعصاب با همکاری یکدیگر بهترین روش درمانی این عارضه را برای بیمار در نظر می‌گیرند. بیشترین راه درمان سکته مغزی شامل دارو درمانی است که مانند وارفارین (داروی ضد انعقاد و جلوگیری از لخته شدن خون)، آسپرین و کلوپیدوگزل (داروی ضد پلاکت)، داروی TPA (فعال کننده پلاسمینوژن بافتی)، آتورواستاتین (استاتین ها برای پایین آودن کلسترول)، مهارکننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین،مسدودکننده بتا و کانال‌های کلسیمی (داروهای فشار خون) است.

بعد از دوره درمان بیمار سکته مغزی نیازمند یک دوره توانبخشی برای برگشتن به زندگی عادی را نیازمند است. توانبخشی شامل؛ گفتاردرمانی (برطرف شدن کُندی زبان و بازگرداندن توانایی کنترل ماهیچه برای تنفس، خوردن، نوشیدن و بلع)، فیزیوتراپی (برگرداندن توانایی استفاده از دست‌ها، بازوها، پاها و برطرف شدن مشکل تعادل یا ضعف عضلانی)، کاردرمانی (آموزش مجدد به مغز برای ادامه فعالیت روزمره همچون بهبود حرکات دست و کنترل عضلات)، شناخت درمانی (برطرف کردن مشکل حافظه و انجام تمریناتی برای به دست آوردن تمرکز بیشتر)

قابل ذکر است که بسیاری از هزینه‌های تشخیص تا درمان این عارضه به حدی هنگفت است که بسیاری از بیماران توان بازتوانی و برگشت به زندگی عادی را ندارند. در نتیجه درمان تا مراحل آخر حاصل نخواهد شد. از جمله هزینه های بسیار زیاد دیگر هزینه نگهداری فرد آسیب دیده در منزل و استخدام پرستار در منزل است که هر شب آن تا ۱ میلیون تومان برآورد می‌شود. با توجه به شدت آسیب وارده به بیمار هزینه‌ها و دشواری‌های پس از آن نیز به مراتب متفاوت خواهد بود.  ممکن است بیمار مجبور به جراحی و تخلیه لخته در مغز شود و پزشک این بیمار نیز تحت پوشش بیمه نباشد. علاوه بر اقدامات اولیه تشخیصی هزینه جراحی این بیماران تا ۵۰۰ میلیون تومان ممکن است پیش رود. جدول زیر هزینه های فیزیو تراپی مصوب در سال ۱۴۰۲ است.

بنابراین توصیه می‌شود با سبک زندگی سالم و انجام ورزش و مصرف غذای سالم  و کنترل عواملی که به دست خودمان است از بروز چنین عارضه خانه خراب کنی خودمان در امان نگه داریم.