فرصتی جدید برای تولید ثروت

ظرفیت بی‌نظیر ایران در رویش و تولید گیاهان دارویی فرصت ویژه‌ای را نصیب کشور کرده تا نقش مهمی در تجارت جهانی گیاهان دارویی و افزایش درآمدهای غیرنفتی ایفا کند.

گسترش‌نیوز : براساس گزارش‌های موجود بیش از ۸ هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده که از این تعداد، حدود ۲ هزار گونه جنبه دارویی دارند، این موضوع فرصت مناسبی را در اختیار کشور قرار داده تا سهم خود را در تولید و صادرات طلای سبز افزایش دهد.

بر اساس گزارش سازمان خواروبار جهانی، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی در سال ۲۰۵۰ میلادی به رقم ۵ هزار میلیارد دلار خواهد رسید. در این میان ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر از اروپا می‌تواند سهم خود را در تجارت گیاهان دارویی که هم اینک ۴۵۰ میلیون دلار است، افزایش دهد.

«چهارمحال و بختیاری مهم‌ترین رویشگاه گیاهان منحصربه فرد در کشور است و از یکهزار و ۶۵۰ گونه گیاهان شناسایی شده در کشور، تعداد قابل توجهی از آن در انحصار این استان قرار دارد.»

این اظهارات را «ولی الله مظفریان» پدر علم گیاه شناسی ایران اردیبهشت ماه امسال در همایشی در شهرکرد بیان کرد و همین موضوع خود گواهی بر ظرفیت این استان در حوزه گیاهان دارویی است که می‌تواند نقش مهمی در افزایش تجارت گیاهان دارویی کشور ایفا کند.

چهارمحال و بختیاری از آنجا که مرتفع‌ترین استان ایران است و آب و هوایی کوهستانی دارد، از نظر پوشش گیاهی و به دنبال آن داروهای گیاهی، بسیار غنی است.

ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی این استان، نوع خاک، بارش، دمای هوا و مکان جغرافیایی ارتفاعات، شرایطی را پدید آورده است که این استان را به مهم‌ترین رویشگاه گیاهان دارویی در کشور تبدیل کرده است.

۸۷ درصد مساحت این استان کوهستانی است و تاکنون بیش از یکهزار و ۳۵۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است که از این تعداد ۲۷۰ گیاه جنبه دارویی، خوراکی و صنعتی دارد و ۲۷ گونه خاص این استان در هیچ یک از مناطق دنیا رشد نمی‌کند.

رئیس بسیج علمی، پژوهشی و فناوری کشور نیز در بازدید اخیر خود از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این استان به ویژه در حوزه گیاهان دارویی اظهارکرد: این استان به سبب اقلیم مناسب، می‌تواند در کشت و تولید گیاهان ارگانیک حرف اول را در کشور بزند.

'حسین قدیانی' گفت: چهارمحال و بختیاری از آنجا که به بام ایران شهرت دارد و دارای بهترین آب و هواست، می‌تواند یکی از برندهای موثر و مزیت‌های رقابتی کشور در حوزه صادرات محصولات گیاهی ارگانیک به شمار آید.

وی خاطرنشان کرد: حرکت‌های علمی و کاربردی خوبی در این حوزه آغاز شده و این مزیت منحصر به فرد، بخوبی در استان تشخیص داده شده که انتظار می‌رود در ادامه نیز شاهد فعالیت‌های موثری در این حوزه باشیم.

از سال گذشته و با تدوین سند راهبردی کشت گیاهان دارویی، سطح زیر کشت این گونه‌های گیاهی وسعت بیشتری پیدا کرده و هم اینک در ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی ملی و یکهزار هکتار از اراضی کشاورزی استان گیاهان دارویی کشت می‌شود.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در این باره گفت: مطابق برنامه پنج ساله، بایستی سالانه ۵۰۰ هکتار از اراضی استان به کشت گیاهان دارویی اختصاص یابد که برای این منظور در ۲ سال اخیر سطح زیرکشت این گیاهان به یک هزار هکتار رسیده است.

'ابراهیم شیرانی' افزود: هم اینک ۲۵۰ هکتار از اراضی استان به کشت گل محمدی، ۲۰۰ هکتار به کشت زعفران و ۳۰۰ هکتار به کشت موسیر، کرفس کوهی و سایر گیاهان دارویی اختصاص یافته است.

وی با اشاره به اینکه در سال ۹۲ تنها در ۶۰ هکتار از اراضی استان گیاهان دارویی کشت می‌شد، ابراز امیدواری کرد تا در صورت استقبال کشاورزان و روستائیان، وسعت بیشتری از اراضی استان به این حوزه اختصاص یابد.

شیرانی با بیان اینکه هر هکتار از اراضی گیاهان دارویی برای ۲ تا ۳ نفر شغل مستقیم ایجاد می‌کند، خاطرنشان کرد: گرچه اشتغالزایی در این حوزه به صورت فصلی و مقطعی است اما با درآمدزایی بالا و توجیه‌پذیری اقتصادی همراه است.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در رسته‌های شغلی سامانه مشاغل خانگی نیز یک رسته به کشت گیاهان دارویی اختصاص داده شده و افراد علاقه مند به فعالیت در این حوزه می‌توانند از تسهیلات بانکی بهره‌مند شوند.

شیرانی با اشاره به ظرفیت‌های استان در تولید گیاهان دارویی، اظهارکرد: شب‌های خنک و طول روز کم، تنوع خرده اقلیم ها، اختلاف ارتفاع بین ۹۰۰ تا ۴۲۰۰ متر از سطح دریا، تنوع خاک و اختلاف توپوگرافی بستر مناسبی برای رویش انواع گونه‌های گیاهی را در استان فراهم کرده است.

وی ادامه داد: همچنین در شرایط فعلی که شاهد وقوع خشکسالی‌های متوالی در استان هستیم با تغییر الگوی کشت از محصولاتی نظیر گندم و جو به سمت گیاهان دارویی، ضمن رفع مشکل کم آبی، درآمد بیشتری نصیب کشاورزان می‌شود.

رئیس اداره جنگلداری و جنگل کاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به کشت ۲هزار و ۵۰۰ هکتار گیاهان دارویی در مراتع و اراضی ملی استان گفت: از برنامه‌های راهبردی سازمان جنگل ها، حفاظت از عرصه‌های ملی در قالب مشارکت‌های مردمی است.

'علی حسین امینی' ادامه داد: در همین راستا در قالب ماده ۳، زمین لازم و بذر مورد نیاز برای کاشت گیاهان دارویی در اختیار مردم محلی قرار داده می‌شود تا ضمن حفاظت از جنگل‌ها و مراتع زمینه برای توانمندسازی این جوامع نیز فراهم شود.

وی، درآمدزایی گیاهان دارویی را چندین برابر کشت محصولاتی نظیر گندم و جو دانست و گفت: بطور مثال برداشت گونه موسیر در یک هکتار ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان درآمد خالص دارد که ۱۰ برابر درآمد کشت غلات است.

امینی با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد گیاهان دارویی این استان، اظهارکرد: این گیاهان از کیفیت لازم و اسانس و خواص دارویی برتری نسبت به سایر مناطق کشور برخوردارند.

رئیس اداره جنگلداری و جنگل کاری منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: در حدود ۱۰ هزار نفر از اعضای صندوق حمایت از منابع طبیعی در کشت گیاهان دارویی مشارکت دارند و ۹ تعاونی در این خصوص تشکیل شده است.

'آرزو هاشمی فرد' یکی از بانوان کارآفرین نمونه کشوری استان، نمونه موفق فعالیت جوامع محلی در کشت گیاهان دارویی به شمار می‌رود.

وی که از سال ۹۴ اقدام به کشت گیاهان دارویی کرده است، توانسته به ازای هر هکتار کشت گیاه موسیر، هفت میلیون تومان درآمد کسب کند.

هاشمی فرد در همین خصوص به ایرنا گفت: کار خود را با کشت محدود گیاهان دارویی از جمله کلوس، موسیر، آنغوزه و باریجه در ۵ هکتار آغاز کردم اما طی این چهار سال با توسعه زمین‌های زیرکشت، میزان محصول برداشتی خود را به بیش از یک تن افزایش داده ام.

وی که رتبه برتر تولید و بسته‌بندی فرآورده‌های گیاهان دارویی را در کشور کسب کرده است، از متولیان امر تقاضا کرد تا با راه‌اندازی کارخانه بسته‌بندی و صنایع تبدیلی ضمن حمایت از کشاورزان در راستای ارزش افزوده محصولات تولیدی در استان گام بردارند.

در همین حال مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز با تایید ناقص بودن زنجیره تولید گیاهان دارویی در استان، اظهارکرد: باید تلاش کرد تا صنایع تکمیلی، بازاریابی و صادرات گیاهان دارویی در استان تکمیل شود تا این محصولات ارزش صادراتی پیدا کنند.

ابراهیم شیرانی ادامه داد: هم اینک ۸۵ درصد گیاهان دارویی تولید شده در استان به‌صورت خام و فله‌ای به استانهای دیگر از جمله خراسان و اصفهان فرستاده می‌شود تا در کارگاه‌ها که بیشتر به‌صورت سنتی فعالیت دارند، فرآوری شوند.

وی خاطرنشان کرد: با این وجود در مسیر جذب سرمایه‌گذار در این حوزه نشست‌های متعددی با سرمایه‌گذاران برگزار شده و امید می‌رود ظرف ۲ سال آینده بخشی از چرخه فرآوری گیاهان دارویی استان تکمیل شود.

تاکید می‌شود از آنجا که گیاهان دارویی ثروت ارزشمند کشور است و قابلیت‌های بسیار بالایی در صنایع دارویی و ایجاد اقتصاد پویا و افزایش درآمد حاصل از تولید ناخالص ملی دارد، می‌تواند به عنوان ظرفیت بالقوه در ایجاد درآمدهای ارزی و کاهش واردات مواد اولیه داروهای شیمیایی نقش موثری ایفا کند از همین رو می‌طلبد به نقش استان هایی از قبیل چهارمحال و بختیاری که ظرفیت منحصر به فردی در تولید گیاهان دارویی خاص و ارگانیک دارد، بیش از پیش توجه کرد.

منبع: ایرنا