پشت پرده سفر گروسی به ترهن چیست؟ / پرونده برجام بسته شد؟

به نظر من برجام پرونده‌اش خیلی وقت است که بسته شده است آن هم هنگامی که ترامپ از آن خارج شد و جمهوری اسلامی ایران در دولت آقای روحانی یکطرفه شروع به اجرای برجام و امتیاز دادن کرد و هیچ امتیازی نگرفت.

محمود عباس‌زاده مشکینی درباره سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران گفت: نتیجه‌ای برای سفر آقای گروسی به ایران مشاهده نمی‌کنم و ۲ دلیل هم برای این مسئله دارم؛ نخست سابقه و تجربه سفر‌های قبلی آقای گروسی است، ایشان هر زمان که به ایران آمده و هر اطلاعاتی را جمع‌بندی کرده و برده دقیقا از آن‌ها استفاده معکوس کرده است در صورتی که جمهوری اسلامی ایران این اطلاعات را برای شفاف‌سازی و برای اینکه تردید‌ها را برطرف کند، تا در راستای عادی‌سازی پرونده قدمی برداریم، داده است.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: آقای گروسی هر زمان که به ایران آمد و گزارش گرفت بعداً یک نقطه‌ای از این گزارش و اطلاعات را بیرون کشید و همین را مبنای سوالات و تردید‌های بعدی و نهایتاً فشار‌های بعدی بر ایران قرار داد بر همین اساس من اعتقاد دارم آمدن ایشان به ایران نفعی به حال ما نخواهد داشت.

وی ادامه داد: یک نکته دیگر این است که آقای گروسی قبل از اینکه خود را متعهد به انجام کار‌های حرفه‌ای بداند یعنی تعهد سازمانی داشته باشد، متعهد به غربی‌هاست یعنی برای یک کار تکنیکال فنی به ایران نمی‌آید، انگار برای انجام یک ماموریت سیاسی به ایران آمده و انگار باید به غربی‌ها پاسخگو باشد.

عباس‌زاده مشکینی بیان کرد: اعتقاد دارم اصلا یک مدت نباید گروسی را به ایران راه می‌دادند، زیرا واقعاً اطلاعاتی که می‌آید می‌گیرد و می‌برد را علیه ما استفاده می‌کند، آن هم تازه نه همه اطلاعات بلکه یک جمله را بیرون می‌کشد و آن را مبنای همه تردید‌ها قرار می‌دهد به همین خاطر موافق نبودم ایشان را دعوت کنند، اعتقاد داشتم حتی نباید اجازه می‌دادند یک مدتی به ایران بیاید، زیرا ایشان به جای این‌که پاسخگوی آژانس، شورای حکام آژانس و ارکان قانونی آژانس باشد خودش را در برابر غربی‌ها متعهد می‌داند و معلوم نیست از اینجا مستقیم به کجا برود.

وی عنوان کرد: به نظر من برجام پرونده‌اش خیلی وقت است که بسته شده است آن هم هنگامی که ترامپ از آن خارج شد و جمهوری اسلامی ایران در دولت آقای روحانی یکطرفه شروع به اجرای برجام و امتیاز دادن کرد و هیچ امتیازی نگرفت.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: به نظر من با رفتن دولت آقای روحانی و تشکیل دولت جدید تقریباً عملاً پرونده برجام بسته شده است و غربی‌ها از هر طرقی ضربه می‌زنند. معتقدم نباید امتیازی به غربی‌ها داده شود و باید کشور را بر اساس ظرفیت‌ها و فرصت‌های درون‌زا اداره کرد.

مدیرکل اژانس انرژی اتمی حاضر به حضور در کنفرانس خبری با محمداسلامی نشد

در حالیکه قرار بود کنفرانس خبری گروسی با اسلامی برگزار شود اما بدلیل عدم حضور گروسی در این مصاحبه رسانه ای اسلامی به تنهایی فقط با شبکه خبر مصاحبه کرد

گفته می شود گروسی پس از بازگشت از ایران کنفرانس خبری برگزار می کند.

رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام ظهر روز جمعه ۱۲اسفند برابر با سوم مارس وارد تهران شد؛ سفری که در بحبوحه اختلافات ایران و آژانس و انتشار گزارش اخیر درخصوص افزایش سقف میزان ذخایر اورانیوم‌‌‌غنی‌‌‌شده ایران در برجام انجام می‌گیرد. او در این سفر دو روزه علاوه بر مذاکره با رئیس سازمان انرژی اتمی با دیگر مقامات عالی‌رتبه کشور دیدار و ملاقات می‌کند.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام ظهر روز جمعه ۱۲ اسفند ماه برابر با سوم مارس وارد تهران شد؛ سفری که در بحبوحه اختلافات ایران و آژانس و انتشار گزارش اخیر گروسی در خصوص افزایش ۱۸ برابری سقف میزان ذخایر اورانیوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده ایران در برجام انجام می‌گیرد. همچنین در آخرین گزارش آژانس، آثاری از اورانیوم غنی‌شده تا «۷/ ۸۳‌‌‌درصد» پیدا شده و از ایران خواسته شده است تا درباره این میزان غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی شفاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی کند. ایران نیز توضیح داده که این موضوع بسیار طبیعی و مساله کوچکی است اما کمی پیش از سفر گروسی به تهران، لورا روزن در مطلبی در تارنمای دیپلماتیک به صحبت‌‌‌های اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اشاره کرد و نوشت: مالی گفته که ایالات متحده پیش از تعیین گام‌های بعدی منتظر نتایج سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران در آخر هفته خواهد بود.

بر اساس این گزارش راب مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در نشستی با کارشناسان اندیشکده جی استریت، یک گروه چپ میانه طرفدار اسرائیل، روز پنج‌شنبه، گفت: «مدیرکل در شرف رفتن به ایران است. او هنوز گزارش خود درباره پایبندی یا عدم‌پایبندی ایران به NPT را منتشر نکرده است. بیایید منتظر آن باشیم و سپس خواهیم دید که چه اقداماتی مناسب است.» مالی ادامه داد: «ما در تماس بسیار نزدیک با E۳ و دیگران در سراسر جهان هستیم که نگران برنامه هسته‌‌‌ای ایران هستند و در آن مرحله تصمیم خواهیم گرفت.» مالی از اظهارنظر درباره صحت گزارش وال‌استریت ژورنال که ادعا می‌‌‌کرد بین آمریکا و اروپایی‌‌‌ها در مورد اینکه آیا ایران باید در جلسه پیش‌‌‌روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل اورانیوم ۸۴ درصدی کشف‌شده در تاسیسات زیرزمینی فردو مورد سرزنش قرار گیرد یا خیر، خودداری کرد. مالی گفت که ایالات متحده همچنان منتظر ارزیابی کامل‌تر آژانس از این موضوع است.

وی ادامه داد: «بنابراین در نتیجه‌گیری درباره اینکه چه کاری انجام خواهیم داد یا نخواهیم داد، عجله نکنیم. بیایید ببینیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه گزارشی ارائه می‌کند و سپس زمان کافی برای تصمیم‌گیری در مورد گام‌‌‌های بعدی مناسب فرا‌خواهد رسید.» این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: «گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «به دعوت دولت ایران برای دیدارهای سطح بالا به تهران سفر خواهد کرد» و اواخر روز شنبه به وین بازخواهد گشت.» مالی در مورد اینکه چه انتظاراتی گروسی ممکن است از ایران داشته باشد، گفت که آن را به آژانس واگذار می‌کند.

وی گفت: «این به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بستگی دارد.» مالی با اشاره به اینکه هفته گذشته یک تیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رهبری ماسیمو آپارو، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران دیدار کرده بود، ادامه داد: «مطمئن هستم که آنها درخواست‌‌‌هایی را مطرح کرده‌‌‌اند، و خواهیم دید که آیا ایران آماده نشان دادن شفافیت است یا خیر. همکاری، که آنها... اکنون برای مدت طولانی در انجام آن ناکام مانده‌اند.» مالی در نهایت نیز تاکید کرد: «من نمی‌‌‌خواهم به جای مدیرکل صحبت کنم. این واقعا کار او و مسوولیت اوست و ما به حرفه‌ای بودن او اطمینان کامل داریم. بنابراین به او دیکته نمی‌کنیم که چه چیزی باید بخواهد یا اینکه آیا راضی است یا خیر.»

آمریکا دنبال چیست؟

اما معنای سخنان راب مالی و سایر مقامات آمریکایی در یک هفته گذشته چیست؟ امروز آمریکا نه برجام را می‌‌‌خواهد و نه خواهان آن است که تنش بین ایران و آژانس و به تبع آن غرب افزایش پیدا کند. هرچند اروپایی‌‌‌ها در قبال ایران در چند ماه اخیر همواره نسبت به آمریکا چند گام جلوتر بوده‌‌‌اند و به دنبال آن هستند که در نشست این هفته شورای حکام، قطعنامه‌‌‌ای علیه ایران صادر شود. آمریکایی‌ها همکاری تاکتیکی، موردی و موضوعی را بین ایران و آژانس دنبال می‌کنند. سیاست کلی‌شان عدم‌تمرکز بر برجام و خط‌مشی‌شان تا زمان پایان سفر گروسی نیز خودداری از افزایش تنش است که صحبت‌‌‌های مالی نیز بیانگر همین دیدگاه آمریکاست.

در خصوص اینکه آمریکا برجام را نمی‌‌‌خواهد باید به تاکید چند‌باره مقامات واشنگتن بر این موضوع که برجام در دستور کارشان نیست اشاره کرد. البته آنها اگر‌چه برجام را نمی‌‌‌خواهند در عین حال می‌خواهند از تصاعد بحران نیز جلوگیری کنند. از این رو مایل نیستند روزنه‌‌‌های محدود همکاری بین ایران و آژانس نیز ازبین برود. در همین راستا پیش از سفر گروسی به تهران، گزارش غیرمنتظره آژانس منتشر شد تا ایران در شرایط فشار با مدیرکل وارد مذاکره شود.

البته رابرت مالی نیز بر این وضعیت فشار و حالت تعلیقی تاکید کرده و گفته ما هنوز برای صدور قطعنامه تصمیم نگرفته‌‌‌ایم و همه چیز منوط به سفر گروسی است. اگر سفر گروسی به ایران نتایجی در پی داشته باشد، احتمالا از تصاعد بحران جلوگیری می‌شود و هم ایران از صدور قطعنامه در نشست شورای حکام جلوگیری می‌کند؛ یکشنبه شب لارنس نورمن، خبرنگار وال‌‌‌استریت ژورنال در رشته توییتی به سه نتیجه احتمالی این سفر پرداخت؛ این سه گزینه احتمالی عبارتند از توافق گسترده پادمانی، توافق بر سر تعدد و تکرار بازرسی‌‌‌ها از نطنز و فردو و سفر بی‌‌‌دستاورد. حال اگر سناریوی سومی که نورمن پیش‌بینی کرده محقق شود و این سفر بی‌‌‌نتیجه و بدون خروجی باشد، بعد از آنکه شنبه شب گروسی تهران را ترک کرد، اعضای غربی شورای حکام صدور قطعنامه جدید علیه ایران در روز دوشنبه ۶ مارس را در دستورکار قرار خواهند داد.

دستورکار گروسی در تهران

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رأس هیاتی بلند‌پایه از آژانس، بعد از ظهر دیروز وارد تهران شد؛ سفری در پاسخ به دعوت محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران. گروسی مورد استقبال رسمی بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی قرار گرفت. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این سفر دو‌روزه علاوه بر مذاکره با رئیس سازمان انرژی اتمی با دیگر مقامات عالی‌‌‌رتبه جمهوری اسلامی ایران نیز دیدار و ملاقات خواهد کرد. چهارشنبه شب خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع خود نوشته بود که ممکن است گروسی در این سفر با ابراهیم رئیسی، رئیس‌‌‌جمهور ایران نیز دیدار داشته باشد. مدیرکل آژانس پس از انجام دیدارها و مذاکرات با مقامات جمهوری اسلامی ایران، بعدازظهر روز شنبه ۱۳ اسفندماه، تهران را به مقصد وین ترک خواهد کرد.

گفته می‌شود شب گذشته، گروسی با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان دیدار کرد.