ال پی جی یا سی ان جی؟

گازمایع یا LPG یک سوخت فسیلی است که از منابع مختلفی از جمله پالایشگاه­‌ها، پتروشیمی‌­ها و میادین گازی تولید می­‌شود. درحال‌حاضر، از مجموع ۱۸ میلیون تن تولید این محصول، حدود ۶.۵ میلیون تن از آن به کشور­های مختلف صادر می‌­شود و ۲ میلیون تن نیز به عنوان مصارف خانگی، سوخت خودروها و خوراک پتروشیمی‌ها در داخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین حدود ۱۰ میلیون تن مازاد LPG در کشور داریم.

بر اساس اظهارنظرهای مسئولان وزارت نفت عمده مصرف داخل LPG به عنوان سوخت خانگی است. اما درحال‌حاضر تعداد ۱.۵ میلیون خودرو LPG سوز در کشور وجود دارد که به صورت غیرمجاز و غیراستاندارد از این سوخت استفاده می­کنند و مصرف آن­ها نیز به عنوان آمار مصرف خانگی LPG محسوب می­شود و این موضوع باعث ایجاد مشکلات خاصی در پخش این سوخت شده است.

در حالی که بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از LPG با نام اتوگاز در خودروهای خود استفاده می­کنند اما وزارت نفت بدون توجه به تجربه سایر کشورها و بدون در نظر گرفتن خودروهای LPG سوز در کشور، اقدام به حذف LPG از سبد سوخت کشور در نسخه مقدماتی سند تأمین انرژی بخش حمل‌ونقل تا افق ۱۴۲۰ کرده است.

یکی از دلایل وزرات نفت برای صفر کردن سهم ۰.۰۱ درصدی فعلی LPG از سبد سوخت، ضعیف‌­تر بودن اقتصاد LPG به عنوان سوخت خودروها نسبت به CNG عنوان شده است. در حالی که این ادعا قابل بررسی است و به طور قطع قابل قبول نیست. در ادامه گزارش به مزیت‌های LPG اشاره می‌شود.

جلوگیری از فرسایش موتور خودروها با استفاده از LPG به جای CNG

بسیاری از صاحبان خودروها اعتقاد به خشک سوختن CNG در موتور خودرو دارند و در نتیجه از آن به عنوان سوخت جایگزین بنزین استفاده نمی‌­کنند. به دلیل ماهیت گازی سوخت CNG و طراحی موتور خودروها مبنی بر استفاده از سوخت مایع بنزین، استفاده از سوخت گازی در خودروها باعث فرسایش موتور آنها می‌شود.

در این راستا، امین مرادی کارشناس نفت و انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به مزیت‌های استفاده از LPG‌ به جای CNG گفت: «اگر LPG و CNG به عنوان سوخت جایگزین بنزین و دیزل در نظر گرفته شود، به دلیل مشابهت ماهیت بنزین و LPG (هر دو مایع هستند) بسیاری از افراد اتوگاز را به عنوان جایگزین بنزین و گازوئیل انتخاب می‌کنند.در شرایط فعلی نیز علیرغم غیرمجاز بودن اتوگاز در کشور بسیاری از مردم این سوخت را به برای خودروی خود انتخاب کرده‌­اند. در این صورت با آزاد شدن مقدار بنزین وگازوییل معادل می­توان برای کشور ارز آوری نمود».

ارزش حرارتی LPG نسبت به بنزین و گازوئیل بیشتر است. در این بین مقدار پیمایش خودرو با هر کیلوگرم LPG، بیست درصد بیش­تر از بنزین و گازوییل بوده و هر کیلوگرم LPG معادل ۱۵ لیتر بنزین می‌­باشد. همچنین ارزش صادراتی بنزین و گازوییل به طور میانگین ۱۵۰ دلار به ازای هر تن، گران‌تر از LPG است. در نتیجه با توجه به دو نکته اشاره شده، استفاده از هر تن LPG به عنوان سوخت خودروها و صادرات بنزین و گازوییل معادل آزاد شده، ارز آوری ۱.۵ میلیارد دلاری برای کشور به همراه دارد که این موضوع حاکی از صرفه اقتصادی جایگزینی LPG به جای بنزین است.

امنیت بالاتر LPG نسبت به CNG

یکی دیگر از مزیت‌های LPG نسبت به CNG ناظر به امنیت بالای تعبیه مخازن آن و استفاده از این سوخت در خودروها است. فشار مخزن ذخیره‌سازی LPG، ده بار و فشار مخازن CNG، دویست بار است. در نتیجه به دلیل فشار بالای مخازن CNG، وجود این مخازن در خودروها به مانند وجود یک بمب بالقوه در آنها است و از منظر صاحبین خودروها بسیار خطرناک است، در حالی که این خطر برای مخازن LPG اساسا وجود ندارد. در نتیجه در شاخص امنیت استفاده از مخازن LPG نسبت به CNG بالاتر است. همچنین با توجه به ضخامت بدنه، مخازن ذخیره CNG بسیار سنگین‌­تر از LPG هستند که در بلندمدت اثرات فرسایشی بر خودرو دارد.

یکی دیگر از مزیت‌های LPG پیمایش بیشتر خودروهای LPG سوز نسبت به CNG سوز است. با یک مخزن پر LPG می‌توان به طور میانگین ۵۰۰ کیلومتر طی کرد در حالی که با همان وزن CNG تنها می­‌توان ۱۵۰ کیلومتر مسیر را پیمود. پس با توجه به قیمت LPG نسبت به بنزین و گازوئیل استفاده از LPG در کنار CNG می­‌تواند از نظر اقتصادی به نفع مردم نیز باشد.

امین مرادی کارشناس نفت و انرژی با ارائه پیشنهاد استفاده از اتوگاز در شهرهای دارای پالایشگاه گفت: «با توجه به هزینه بیش­تر حمل LPG نسبت به گازوییل و بنزین به دلیل استفاده از تانکرهای تحت فشار LPG، مصرف LPG در خودروهای شهرهای دارای پالایشگاه­هایی که تولید LPG دارند از جمله تهران، اصفهان، اراک، تبریز و... می­تواند هزینه حمل LPG تا مرزها برای صادرات را کاهش دهد».

با توجه به توضیحات فوق و تولید مازاد ۱۰ میلیون تنی LPG در کشور، استفاده از این سوخت در حمل‌ونقل هم از سوختن این محصول در فلرها و خطوط لوله گاز طبیعی جلوگیری می­کند و هم به ارزآوری برای کشور از طریق صادرات بنزین و گازوییل کمک می‎کند. پس نه تنها استفاده از LPG در سبد سوخت، اقتصاد ضعیفی ندارد، بلکه در کنار CNG و به عنوان جایگزین بنزین و گازوییل می­تواند به رشد اقتصاد کشور کمک کند.