چشم انداز بومی سازی اکوسیستم ۵G در کشور

ستار هاشمی در مورد راه‌اندازی پایلوت فناوری نسل پنجم ارتباطات (۵G ) گفت: فناوری ۵G سبب می‌شود تا علاوه بر افزایش سرعت و ارتقاء کیفیت ارتباطات و خدمات، ارائه سرویس‌های نوین و دور از دسترس حال حاضر، ممکن شود که این مهم، کاهش شکاف دیجیتالی بین شهرها و مناطق کم برخوردار را در پی دارد.

وی با بیان اینکه ۵G بازیگران متنوعی دارد که نیازهای آنها متفاوت است، گفت: ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت ارائه خدمات «tele Medicine و Smart Hospital» نظیر جراحی از راه دور، کمک به بهره‌وری تولید در محیط‌های صنعتی با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی، مدیریت مصرف انرژی در حوزه‌هایی مانند حوزه کشاورزی، شکل‌گیری شهر هوشمند با استفاده از قابلیت‌های توأم این فناوری و همزیستی با فناوری اینترنت اشیا، دسترسی کاربران به سرویس پخش محتوای باکیفیت بالا از طریق تلویزیون‌های تعاملی از جمله این دستاوردها است.

معاون وزیر ارتباطات با تاکید بر ارتقا کمی و کیفی ارتباطات و توسعه پهنای باند با استفاده از فناوری ۵G، تاکید کرد: ارتباطات و دسترسی‌ها در این فناوری رشد قابل‌توجهی دارد و طبیعتاً در چنین شرایطی ارائه سرویس‌های موردنیاز جامعه از قبیل Remote surgery (جراحی از راه دور) امکان‌پذیر خواهد شد. باید توجه داشت که این حوزه با جان افراد سر و کار دارد و واضح است که هرگونه قطعی ارتباط یا کاهش کیفیت ارتباط و سرویس، جبران‌ناپذیر است.

چشم انداز بومی سازی اکوسیستم ۵G

هاشمی اظهار داشت: در پیاده‌سازی فناوری ۵G نقش سخت‌افزارهای خاص و منحصر، کمتر و اهمیت بخش نرم‌افزاری زیست‌بوم این فناوری بیشتر و پررنگ‌تر است که خوشبختانه کسب‌وکارهای حوزه ICT کشور، تجربه موفقی در ارائه خدمات این بخش‌ دارند. نظر به این‌که معماری این فناوری Flat بوده و خدمات به‌صورت سرویس گرا ارائه می‌شود لذا با توجه به محوریت توسعه «فکر افزاری» این فناوری، در بومی‌سازی شبکه ملی اطلاعات چشم‌انداز خوبی را برای بومی‌سازی زیست‌بوم آن و استفاده از محصولات داخلی پیش‌بینی می‌کنیم.

وی ادامه داد: در زمان قرنطینه ناشی از بیماری کرونا، توان ارائه خدمات را در داخل کشور مشاهده کردیم و معتقدیم که توسعه‌دهندگان نرم‌افزار خوبی در کشور داریم و این فرصتی است که باید به آن توجه کنیم.

هاشمی با بیان اینکه در فناوری ۵G باید بتوانیم به تعداد زیادی از سنسورها را در فضای محدود سرویس ارائه دهیم، خاطرنشان کرد: در بخش رادیویی این فناوری باید پوشش بیشتر و بهینه‌تری داشته باشیم؛ بنابراین بعضاً احتمال دارد که با طراحی متفاوت تا یک‌میلیون سنسور در مساحت یک کیلومترمربع قرار گیرند. طبیعی است که با افزایش طول موج فرکانس، میرایی سیگنال بیشتر و دامنه کارآیی آن کمتر خواهد بود؛ بنابراین طراحی از ماکروسل به میکروسل و در نهایت به پیکروسل تبدیل می‌شود و سایت‌ها در فاصله نزدیک‌تری قرار می‌گیرند.

بلوغ تکنولوژی‌های محرک ۵G

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص بلوغ تکنولوژی‌هایی که به‌عنوان محرک این فناوری هستند، افزود: به‌منظور دستیابی به اهداف مدنظر در زیست‌بوم فناوری ۵G، از تکنولوژی‌های مختلف استفاده می‌شود.

وی افزود: از جمله این تکنولوژی ها، «تکنولوژی MIMO» است که به‌منظور طراحی و پیاده‌سازی آنتن‌ها و به‌عنوان تکنولوژی پیشرفته در بخش انتشار امواج در سیستم‌های مخابراتی بی‌سیم استفاده می شود. همچنین تکنولوژی «Beamforming» جهت مدیریت هدفمند سیگنال‌های رادیویی (به سمت کاربران و سرویس‌ها) و استفاده هم‌زمان از یک طیف فرکانس در زوایای مختلف به کار می رود. در راستای کاهش تأخیر سرویس‌ها، از قابلیت تکنولوژی‌های «Mobile Edge Computing» و پیاده‌سازی راهکارهای «Small Cell» نیز استفاده می‌شود.

هاشمی گفت: ۵G می‌تواند شکاف دیجیتالی را کاهش دهد به‌طوری که این خدمات در مناطق محروم توسعه داده شود، در حالی که تحقق این موضوع در بستر ۴G به‌صورت کامل امکان‌پذیر نیست.

وی افزود: برای پیاده‌سازی زیست‌بوم فناوری ۵G در کشور، سازمان‌های تابعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مانند سازمان تنظیم مقررات رادیویی برای رگولاتوری فرکانس، شرکت ارتباطات زیرساخت در خصوص ارائه زیرساخت‌های ارتباطی، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در رابطه با فعالیت‌های پژوهشی به‌اتفاق سایر ذی‌نفعان از جمله اپراتورهای همراه و ارائه‌دهنده خدمات سطح دسترسی، تشکل‌های بخش خصوصی، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان حوزه ICT و مجموعه‌های دانشگاهی، نقش‌آفرین هستند.

استفاده از لابراتوارهای معتبر دنیا برای تست سناریوهای ۵G

معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره ظرفیت بخش خصوصی در این زمینه تاکید کرد: در راستای پیاده‌سازی پایلوت این فناوری، با اصناف و بخش خصوصی جلسات متعددی برگزار کردیم و از توان و کمک آن‌ها برای تولید بخشی از تجهیزات بهره بردیم.

وی تأکید کرد: در طراحی تست سناریوهای لازم و پیاده‌سازی آن از مراکز دانشگاهی و آزمایشگاه‌های داخلی و حتی لابراتورهای معتبر دنیا کمک می‌گیریم. در اجرا نیز از همه ذی‌نفعان در این زمینه استفاده کرده‌ایم تا پیشرفت کار با بهره‌وری بیشتر صورت پذیرد.

هاشمی خاطرنشان کرد: محل اجرای پایلوت ۵G در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران) است. کار جانمایی و حمل تجهیزات آغاز و نصب تجهیزات نیز در حال انجام است. در این مرکز، آموزش‌هایی نیز به افراد مختلف ارائه خواهد شد.

وی بیان کرد: با ارزیابی نتایج حاصل از پیاده‌سازی تست‌های مدنظر ذی‌نفعان، موضوعات مختلف تأثیرگذار در روند اجرای کامل این فناوری (از قبیل مسائل فنی- زیرساختی، کاربست‌ها، موضوعات اقتصادی و...) را بررسی می‌کنیم. یقیناً پس از پایلوت، باید فرصت‌ها را شناسایی و فرآیند اجرا را مدیریت کنیم.