میزان واردات تجهیزات معدنی باید به زیر ۵ درصد برسد

حدود ۲۰ سال از راهاندازی این شرکت می‌گذرد و توان این شرکت از تامین ۵ درصد تجهیزات در داخل کشور به بیش از ۸۰ درصد رسیده است. با این وجود واحد تحقیق و توسعه MMTE به دنبال آن است که با اجرای طرحهای تحقیقاتی میزان نیاز به واردات تجهیزات را در سال‌های آینده به کمتر از ۵ درصد برساند، تحقق این موضوع افتخاری بزرگ برای این مجموعه و صنعت فولاد کشور است.

در ادامه متن کامل این گفت‌وگوی اختصاصی را میخوانید:

حدود ۲۰ سال از راه‌اندازی این شرکت می‌گذرد و توان این شرکت از تامین ۵ درصد تجهیزات در داخل کشور به بیش از ۸۰ درصد رسیده است. با این وجود واحد تحقیق و توسعه MMTE به دنبال آن است که با اجرای طرح‌های تحقیقاتی میزان نیاز به واردات تجهیزات را در سال‌های آینده به کمتر از ۵ درصد برساند، تحقق این موضوع افتخاری بزرگ برای این مجموعه و صنعت فولاد کشور است. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

شرکت MMTE از زمان شکل‌گیری تا به امروز چه نقشی در احداث و توسعه صنعت فولاد کشور داشته است؟

صنعت فولاد صنعتی با اهمیت و حتی استراتژیک در دنیا به‌شمار می‌رود. در ایران نیز از سال‌های گذشته صنعت فولاد مورد توجه ویژه‌ قرار داشته است؛ در عین حال وجود ذخایر معدنی سنگ‌آهن در داخل و وجود بازار مصرف باعث شده تا ایران در توسعه این صنعت استراتژیک دارای مزیت باشد. به‌شکل کلی می‌توان زنجیره تولید در بخش فولادسازی را به ۴ بخش اصلی استخراج از معدن وفرآوری، گندله‌سازی، احیا و تولید آهن‌اسفنجی و تولید شمش و محصولات تکمیلی طبقه‌بندی کرد. پیچیده‌ترین مرحله در این زنجیره بخش احیا است که در آن آهن اسفنجی تولید می‌شود. در حلقه‌های ابتدایی زنجیره یعنی استخراج، فرآوری و گندله‌سازی اکسید آهن با درصد تغلیظ محصول مورد انتظار است؛ اما در بخش احیا باید اکسیژن از آهن جدا شود که اجرای این کار پیچیده بوده و نیاز به فناوری بالاتری دارد. شرکت MMTE در طول دوران فعالیت خود از ابتدای تاسیس تا به امروز در طراحی و تاسیس واحدهای گندله‌سازی، احیا و فولادسازی فعالیت داشته اما عمده کار خود را در این بازه زمانی بر روی طراحی و تاسیس واحدهای احیا گذاشته که از اهمیت فناوریک و پیچیدگی بیشتری برخوردار است.

شرکت MMTE حدود ۲۰ سال قبل با هدف راه‌اندازی و ارتقا ظرفیت واحدهای آهن اسفنجی در کشور شکل گرفت. در آن زمان شرکت فولاد خوزستان (فولاد اهواز سابق) دارای ۲ خط آهن اسفنجی با ظرفیت تولید ۴۰۰ هزار تن محصول در سال بود. شرکت فولاد مبارکه نیز در همین زمان خط آهن اسفنجی با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن داشت. تمامی این خطوط توسط شرکت‌های خارجی طراحی و تاسیس شده بود. در این زمان مسئله ارتقا ظرفیت واحدهای احیا فولاد خوزستان مطرح شد. در همین راستا با حمایت مدیران عامل وقت این دو شرکت فولادسازی، شرکت MMTE شکل گرفت که با استفاده از توان فنی و مهندسی این دو فولادساز بزرگ کشور و نیروهای خود موفق شد در نخستین گام ظرفیت احیاء فولاد خوزستان را به ۸۰۰ هزار تن ارتقا دهد.

در طول ۲۰ سالی که از فعالیت این شرکت می‌گذرد بالغ بر ۱۵ واحد احیامستقیم توسط MMTE طراحی و اجرا شده است. این واحدها دارای فناوری میدرکس ژاپن هستند، البته اصالت این فناوری متعلق به امریکایی‌ها بوده اما در ادامه ژاپن نیز این فناوری را از امریکا گرفته و در ادامه به ایران نیز وارد شده است. اغلب واحدهای احیا که در سال‌های ابتدایی فعالیت شرکت تاسیس می‌شد دارای ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی در سال بود، در ادامه با توجه به تغییر وضعیت صنعت فولادسازی در دنیا تغییراتی در طراحی به وجود آوردیم تا ظرفیت اسمی واحدهای احیا تازه تاسیس به یک میلیون و ۸۰۰ هزار تا ۲ میلیون تن محصول در سال برسد.

سهم این شرکت در توسعه زنجیره فولاد کشور تا به حال چه میزان بوده و این سهم تا افق ۱۴۰۴ به چه رقمی خواهد رسید؟

همانگونه که مستحضرید در سند چشم‌انداز توسعه کشور تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ به‌عنوان یکی از اهداف توسعه صنعتی تعیین شده است. درحال‌حاضر بالغ بر ۳۰ میلیون تن از این ظرفیت احداث و تکمیل شده و تعدادی پروژه نیز در مرحله اجرا قرار دارد. امید می‌رود که با اقدامات شایسته دولت جدید مسیر برای سرعت‌گرفتن احداث واحدهای فولادسازی باز شود. به این ترتیب تحقق هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا افق ۱۴۰۴ یا با اندکی تاخیر قابل اجرا خواهد بود.

از ظرفیت‌های فعلی کشور در احداث زنجیره آهن و فولاد در بخش تولید آهن اسفنجی حدود ۱۵ میلیون تن توسط شرکت MMTEاحداث شده است، که نزدیک به ۵۰ درصد واحدهای احیا کشور می‌باشد. به این ترتیب باید گفت که این شرکت نقشی قابل توجه در تحقق اهداف فولادی سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ دارد. در عین حال این شرکت پروژه‌هایی در بخش گندله‌سازی و فولادسازی نیز اجرایی کرده و به این ترتیب بر سهم خود در تحقق اهداف این صنعت افزوده است.

درحال‌حاضر شرکت MMTE چه پروژه‌هایی در دست اجرا دارد؟

درحال‌حاضر پروژه‌های مهم و بزرگی توسط MMTE در زنجیره آهن و فولاد کشور در دست اجرا قرار دارد که برخی نیز درحال طی مراحل نهایی خود هستند. ازجمله مهم‌ترین این پروژه‌ها می‌توان به پروژه احیا مستقیم زمزم ۳ با ظرفیت تولید یکی میلیون و ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی در فولاد خوزستان اشاره کرد که یکی از واحدهای مگامدول آهن اسفنجی در کشور است. احداث واحد احیا مستقیم ۸۰۰ هزار تنی فولادسبزوار نیز مراحل نهایی خود را طی می‌کند.

با توجه به آنکه در سال‌های اخیر استان کرمان و به خصوص شهرستان سیرجان در حال تبدیل به قطب فولادسازی کشور است، پروژه‌های جدید MMTE نیز در این منطقه گسترش داشته به گونه‌ای که درحال‌حاضر پروژه احیا شماره ۳ مگامدول شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر با نام طوبی به ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۸۵۰ هزار تن آهن اسفنجی و پروژه احیای شماره ۲ شرکت جهان فولاد با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن اغاز شده است. پروژه احیا مستقیم بافق، پروژه فولادسازی میانه از دیگر پروژه‌های بزرگ و در دست اجرای این مجموعه هستند.

ساختار این شرکت چگونه است؟

عمده فعالیت در شرکت مهندسی فن‌آور معادن و فلزات به طراحی، اجرا و در وهله بعد تامین تجهیزات واحدهای فولادی متمرکز شده است. برای آنکه این وظایف به خوبی اجرا شود، ۳ زیرمجموعه در گروه MMTE به وجود آمده که عبارت هستند از شرکت فولاد کار، آریا حدید و مدائن.

شرکت مدائن به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های گروه MMTE وظیفه طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی اتوماسیون‌های صنعتی و توسعه فناوری اطلاعات را برعهده دارد.

فولادکار شرکت دیگر زیرمجموعه این گروه است که وظیفه اصلی ساخت تجهیزات مکانیکی را برعهده دارد. این شرکت کارگاهی مجزا و مجهز به ماشین‌آلات مرتبط و پیشرفته در اختیار دارد و قطعات با فناوری بالای مدنظر پروژه‌های در دست اجرای مجموعه را تولید می‌کند.

شرکت آریا حدید عضو دیگر شرکت MMTE است که کار سیویل، ساخت سازه‌های فلزی و نصب و راه‌اندازی کارخانه‌های فولاد را برعهده دارد.

طراحی و خرید تجهیزات و نظارت بر حسن اجرای کار در تمامی زیرگروه‌ها نیز برعهده شرکت اصلی MMTE است. درحال‌حاضر حدود ۲۵۰ نفر به شکل مستقیم در شرکت مادر مشغول به‌کار هستند. در مجموع تعدا افراد شاغل به کار در شرکت مادر و زیرمجموعه‌ها به حدود ۶۵۰ نفر می‌رسد. البته با توجه به پروژه محور بودن فعالیت شرکت، این تعداد کاهش یا افزایش می‌یابد.

شرکت MMTE دارای بالغ بر ۱۰۰ مهندس جوان و کارآزموده در بخش آهن و فولاد کشور است. این شرکت در سال‌های ابتدایی فعالیت خود از توان مهندسین خارجی نیز استفاده می‌کرد اما خوشبختانه درحال‌حاضر این مجموعه به دانش فنی لازم دسترسی پیدا کرده است. این دانش فنی به میزانی عمیق شده که مهندسین داخلی برای بهبود عملکرد تغییراتی اساسی در طرح اولیه شرکت صاحب فناوری به وجود می‌آورند. البته تمامی این پیشنهادات به شرکت صاحب فناوری که لایسنور ما هست ارائه شده و با تایید آنها اجرا می‌شود. خوشبختانه توان مهندسین ما برای شرکت لایسنسور نیز اثبات شده است.

درحال‌حاضر چه میزان از ساخت و اجرای واحدهای طراحی شده توسط MMTE با تکیه بر توان داخل و چه میزان بر اساس واردات انجام می‌شود؟

در سال‌های ابتدایی راه‌اندازی این مجموعه حدود ۹۵ درصد تجهیزات ما از خارج وارد می‌شد، اما با توجه به اقدامات شایسته‌ای که در این سال‌ها جهت ارتقا دانش فنی و بومی‌سازی انجام شد میزان وابستگی ما برای واردات تجهیزات به حداکثر ۲۰ درصد رسیده است و درحال‌حاضر تنها تعدادی کمپرسور و کوره خاص از طریق واردات تامین می‌شود. همچنین باید تاکید کرد که درحال‌حاضر برنامه‌های جدی در این مجموعه برای تعمیق داخلی‌سازی وجود دارد و بنا داریم تا با افزایش بومی‌سازی میزان وابستگی خود در واردات تجهیزات را به ۵ درصد کاهش دهیم. در همین راستا واحد تحقیق و توسعه شرکت که به تازگی نیز تاسیس شده درحال انجام اقدامات تحقیقاتی برای بومی‌سازی تجهیزاتی همانند کمپرسورها است.

با توجه به حرکت دنیا به سمت استفاده از فناوری‌های روز، این شرکت اقدامی در این زمینه انجام داده و یا حرکتی در این جهت در دست اجرا دارد؟

تغییرات فناوریک ظرف سال‌های اخیر به گونه‌ای بوده که حدود ۳۵ درصد از میزان تولید گاز CO۲ در فرآیند تولید فولاد کاسته شده است. با این وجود همچنان تاکید ویژه‌ای برای کمتر شدن آن وجود دارد و برآورد می‌شود که با تغییر فناوری بتوان این هدف را محقق نیز کرد. در روش‌ فعلی احیا از گاز CO استفاده شده و ناچار گاز CO۲ تولید می‌شود، هرچند که عمده این گاز در ادامه فرآیند جدا شده و از ورود بخش عمده آن به هوا جلوگیری می‌شود. اما اگر بخواهیم که میزان تولید این گاز در فرآیند احیا به سمت صفر میل کند باید برای احیا از گاز H۲ به جای CO استفاده شود.

واحد تحقیق و توسعه شرکت MMTE که به تازگی نیز کار خود را آغاز کرده برنامه‌هایی در این خصوص مدنظر دارد. در عین حال این واحد به دنبال اعمال تغییراتی است تا بتواند میزان مصرف انرژی و آب را نیز به حداقل ممکن برساند.

در کنار موارد بیان شده واحد تحقیق و توسعه شرکت پروژه استحصال آهن از ذخایر کم عیار را نیز دنبال می‌کند. درحال‌حاضر این پروزه در چین به مرحله تولید صنعتی رسیده است. میزان قابل توجهی از ذخایر کم عیار در کشور وجود دارد و حتی باطله‌های شرکت‌های بزرگ معدنی کشور نیز به نوعی آهن کم عیار هستند. دستیابی به فناوری استحصال آهن از ذخایر کم عیار، در دستور کار شرکت قرار دارد و با جدیت نیز دنبال می‌شود.