از فرار مغزها تا توانمندسازی داخلی/ فرانچایز، بازی برد-برد در شرایط تحریم

درقرن بیست و یکم یا همانگونه که متخصصان امر و کارشناسان اهل فن، تصریح و تاکید دارند «عصر ارتباطات» و آزادی اطلاعات، نگاه های تهدید محور و انسدادی و تحدید نگرانه به مقولات مختلف پاسخگو نبوده و نمی شود مسیر رو به تکامل و تصاعد ذاتی جامعه و روند سیال ارتباطات و تمایل به جهانی شدن و بهره گیری از فرصت های پیشرفت شخصی را مسدود و محدود کرد.

در اینجا نکته ای که ذهن دلسوزان و دغدغه مندان رشد و اعتلای مام میهن را درگیر خود می‌سازد، این مسئله است که چگونه می توان در فرآیند تمایل به مهاجرت، مسیر و روند آن را از وضعیت خروج نخبگان و صاحبان سرمایه به طریق و روندی سوق داد که هم مهاجران منتفع شده و بهره‌مند از مزایای اقدام و تصمیم خود شوند و هم کشور و میهن در این میان نه تنها آسیب ندیده، بلکه منتفع از این فرآیند شود.

نکته‌ای که شاید در نگاه اول متناقض و عجیب و سترون جلوه‌گر شود، اما نکته آنست که مدلی از توسغه کسب و کار، می‌تواند پاسخگوی این دغدغه و کمک کننده برای تامین نظر همه طرفین با لحاظ مطامع شخصی و منافع ملی باشد.

حق امتیاز یا توسعه کسب و کارهای داخلی در سطح بین المللی

حق امتیاز یا فرانچایز، مدلی از توسعه کسب و کارهاست که از قرن نوزده میلادی و در دوران پسا انقلاب صنعتی از بریتانیا؛ راه دور و دراز خود را آغاز کرد و در نیمه دوم قرن بیستم با توسعه کسب و کار غول های صنعت مواد غذایی در ایالات متحده، به یک مدل جهان شمول و مورد اقبال در روش سنتی فرانچایز تبدیل شد. در این مدل سنتی شرکت های بزرگ برای توسعه کسب و کار خود حق امتیاز تولید و پخش و توزیع، محصول برند خود در اقصی نقاط دنیا را در راستای گسترش تجارت و توسعه سود و درآمد خود به فرانچایز گیرنده اعطا می کردند و البته در سال های اخیر روش های پیشرفته و نوین تر این مدل از توسعه کسب و کار در عرصه های مختلف رخ نمایانده و جذابیت های فراوانی نیز برای ایرانیان دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

راهی برای عبور از موانع و محدودیت‌ها

در حالی که کشور ما با ایجاد موانع و محدودیت های گسترده در زمینه توسعه سرمایه گذاری خارجی روبرو است و از طرف دیگر فعالان اقتصادی و تولید گران داخلی و نیز کارشناسان و متخصصان تمایل مضاعفی برای توسعه کار و تجارت و انتفاع از توانمندی های اقتصادی و ظرفیت های تخصصی خود دارند، می‌توان با بهره گیری از ظرفیت های کشورهای توسعه یافته یک روند برد-برد برای شهروندان متمایل به مهاجرت و توسعه کسب و کار آنان رقم زد.

با بهره گیری از فرانچایز می توان با توسعه تجارت برندهای معتبر ایرانی در خارج از کشور هم به توانمندسازی آنان در بازارهای معتبر جهانی کمک کرد و هم زمینه بهره گیری و ارتقا دهی متخصصان و نیروی کار حرفه ای مغفول مانده داخلی را رقم زد و هم در نهایت به ارزآوری به کشور آنهم در این شرایط سخت کمک کرد و روند معکوس ورود سرمایه و نیروی کار تخصص یافته به داخل را نیز محقق کرد.

اشراف به جامعه هدف، کلید رمز موفقیت

سرمایه دار و سرمایه گذار همواره جانب احتیاط و محافظه کاری را لحاظ کرده و با دیده شک و تردید به همه چیز می‌نگرد، در این مسیر برای رونق دهی به بازار توسعه کسب و کار در قالب روش های نوین سرمایه گذاری که از آن با عنوان فرانچایز یاد کردیم، لازم است که برای مراجعه به فعالان این عرصه چند نکته لازم و ضروری را لحاظ کرد. استفاده از شرکت ها و موسساتی که سابقه درخشان و تجربه های گران‌سنگ را در طول سالیان متمادی کسب کرده اند، نگاه حرفه ای و تخصصی به این زمینه دارند و از مشاوران کاربلد و تجربه اندوخته استفاده می کنند از آن جمله است. در نهایت مهمترین مولفه آن است که در جامعه هدف سرمایه گذاری برخوردار از شبکه حرفه ای آشنا به مقرارت و قوانین و زمینه ها و بسترهای توسعه کسب و کارهای نوین باشند تا بتوانند در کمترین زمان و با بهترین بهره وری در فرآیندی مقرون به صرفه این مهم را محقق کنند.

بازاری نوین با بازیگرانی محدود اما حرفه‌ای

فرانچایز در سومین رتبه توسعه صادرات در جهان مورد توجه است و در دنیا بدان طی چند دهه اخیر توجه ویژه‌ای شده است اما در کشور ما این صنعت خدماتی-بازرگانی چندان جا افتاده با بازیگران متعدد و متکثر نیست و تنها چند شرکت در این زمینه فعالیت می کنند که بزرگترین، تخصصی‌ترین، معتبرترین و البته با سابه‌ترین از میان آنها که به خصوص در زمینه توسعه فرانچایز در بازار هدف کانادا فعالیت مستمر و چندین ساله داشته و توانسته چند برند معروف و شاخص داخلی را به عنوان بازیگر در سطح اقتصاد بین المللی معرفی کند و تجارت آنان را به فراتر از مرزها توسعه دهد، شرکت پارسی کانادا از مجموعه هلدینگ شرکت پارس پندار نهاد است. این شرکت مادر، اکنون بخش عمده ای از پتانسیل و ظرفیت های حرفه‌ای خود را به شکل متمرکز و تخصصی در این زمینه معطوف و هدفمند کرده است.  بر خلاف تصوری که امروز در رابطه با فرانچایز وجود دارد، این هلدینگ فراتر از توسعه کسب‌وکارهای ایرانی به خارج از کشور و سطح جهانی، در راستای شناسایی کسب و کارهای غیر ایرانی شناخته شده‌ای که تمایل به واگذاری دارند، و استفاده از چنین فرصتهایی برای انتقال این کسب و کارها به ایرانیان و ایرانی تباران نیز کوشاست که موجب ارتقای جایگاه اجتماعی ایرانیان در جامعه میزبان خارج از کشور و در نهایت بالندگی هرچه بیشتر نفوذ و قدرت ایران در عرصه اقتصاد جهانی خواهد شد.

و در نهایت...

هر چند بازار فرانچایز در ایران قدمت چندانی ندارد اما یک بازار بکر و بالقوه و دارای ظرفیت های ویژه و امتیازات مطلوب و متنوعی است که می تواند هم در مسیر رشد و کامیابی و انتفاع شهروندان طالب مهاجرت و دغدغه مندان توسعه کسب و کارهای شخصی موثر باشد و هم در نهایت با بزرگ کردن کیک اقتصاد ایران، بین المللی کردن برندهای تجاری آن و نیز تخصص سازی برای نیروی کار ایرانی، برای کشور نیز ارزش افزوده رقم بزند.  در شرایطی که تحریم‌های گسترده علیه ایران هدفی جز قطع ارتباط اقتصاد ایران با دنیا و فرصت های جهانی ندارد، فعال کردن چنین فرصت‌هایی، به خصوص از سوی بخش خصوصی که هزینه سرباری نیز برای دولت ندارد، مفید و لازم و نیازمند حمایت جدی است.