کنترل گرمایش زمین در گرو ارائه فناوری

در جهان امروز بسیاری از مخاطرات طبیعی و انسانی به‌طورمستقیم و غیرمستقیم با تغییر اقلیم مرتبط است و این بحران نیز ابعاد مختلف امنیتی جوامع بشری از جمله امنیت اقتصادی، اجتماعی و سلامت را تحت‌تاثیر قرار داده است. دانشمندان معتقدند اگر تا 3 سال آینده اقدامات اساسی برای کاهش اثرات گرمایش جهانی به‌کار گرفته نشود، این نسل بشر شاهد نابودی کامل خانه آبی و خاکی خود خواهد شد. همواره اعتراض به آثار مخرب تغییر اقلیم از سوی کشورهای در حال توسعه که خسارت‌های زیادی دیده‌اند، شنیده می‌شود؛ کشورهایی که اقلیم و زیست‌بوم شکننده‌ای دارند و تغییر اقلیم تبدیل به نگرانی‌های اصلی آنها شده است، چرا که آثار نامطلوب آن در عناصر و الگوهای جوی نمود بارزی دارد و این کشورها آسیب جدی‌تری نسبت به دیگر کشورها می‌بینند.

درباره بحث کاهش انتشار به‌منظور کنترل گرمایش جهانی راه‌حل مطرح‌شده‌ گذار انرژی فعلی از سوخت‌های فسیلی به‌سوی تولید و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است، بنابراین باتوجه به تاکید شعار امسال سازمان هواشناسی جهانی مبنی بر هشدار زودهنگام، اهمیت تهیه و ارائه اطلاعات مناسب از جمله پیش‌بینی دقیق پارامترهای جوی به‌منظور آگاهی از تهدیدات اقلیمی آتی و افزایش توان لازم برای اقدامات مقابله‌ای به‌موقع، برای کاهش خطرات و خسارت‌های مختلف تحمیلی، یک گام ضروری است. برای ایجاد یک اتحاد جمعی و همکاری مناسب به‌منظور کنترل گرمایش جوی، مهم‌ترین اقدام ارائه اطلاعات هواشناسی و پیش‌نگری‌های اقلیمی مناسب همچون چشم‌انداز بارش‌ها و توان بادی منطقه در مقیاس فصلی و نیز پدیده‌های حدی اقلیمی، برای افزایش آگاهی‌رسانی است تا سطح خطراتی کاهش یابد که آب‌وهوا و اقلیم می‌تواند بر مدیریت مطلوب انرژی‌های پاک همسو با مقابله با گرمایش جهانی داشته باشد. بر این اساس، شرکت‌های انرژی نظیر نیروگاه‌های تولید انرژی‌های تجدیدپذیر می‌توانند تصمیمات عملیاتی و استراتژیک کارآمدتری را درباره بهره‌برداری از منابع بادی و برقابی خود به‌سمت آینده‌ای با انرژی پاک و سبز اتخاذ کنند. اما نکته مهمی که میان اطلاعات انتشاریافته در نشست اخیر گلاسکو دیده می‌شد، رتبه هفتم ایران در میان انتشاردهندگان گازهای گلخانه‌ای از جهان است. با وجود تحریم‌های ناعادلانه حتی با فرض بعید در صورت اجرا شدن تعهدات کشورهای توسعه‌یافته در مقابل کشورهای در حال توسعه، دور از انتظار است که از کمک‌های مالی برای مقابله با انتشار کربن سهمی ببرد. این گزاره از آنجایی موردتایید است که علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط‌زیست در سخنرانی خود در اجلاس گلاسکو، پرسش‌های بی‌پاسخی را مطرح کرد. به‌گفته سلاجقه «یک توافق باید دوطرفه باشد،اما اگر ایران از دریافت فناوری، سرمایه و تخصص محروم باشد، نمی‌تواند تعهدات اقلیمی خود را اجرا کند». وی در نشست خبری اخیر خود در میان خبرنگاران گفت: «در صورت پیوستن ما به توافقنامه پاریس، کدام بانک بین‌المللی حاضر می‌شود به ایران کمک مالی کند، در حالی که در تحریم‌های ظالمانه به‌سر می‌بریم؟ یا کدام کشور حاضر است، همکاری‌های فناورانه با ما داشته باشد؟ بنابراین ما هزینه تلطیف هوایی را نمی‌دهیم که توسعه‌یافته‌ها آن را آلوده کرده‌اند. توافقنامه پاریس جاده‌ای یک‌طرفه است». اما با اتکا به مزایا و امکانات طبیعی کشورمان در تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر نظیر انرژی باد و انرژی خورشیدی، می‌توانیم با مدیریت انرژی در قالب یک برنامه همه‌جانبه، جایگاه خود را در تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان پایین بیاوریم و الگوی موفقی در کاهش تولید کربن ارائه کنیم. گفتنی است، بیشترین حجم انتشار این گازها در ایران در جریان تولید فرآورده‌های نفتی ایجاد می‌شود. طبق آمار در سال ۱۳۹۴، قریب به ۷۳.1 میلیارد لیتر فرآورده‌های نفتی در کشور مصرف شد که میزان انتشار کربن همین سال برای گازوییل بیش از 80 میلیارد، بنزین بیش از 59 میلیارد، نفت سفید بیش از 89 میلیارد و نفت کوره بیش از 24 میلیارد متر مکعب بود. باتوجه به شیوه صنعتی شدن کشور به‌علت بیشتر شدن مصرف سوخت‌های فسیلی، انتشار دی‌اکسیدکربن در سال‌های اخیر بیشتر هم شد. نگاهی به آمارهای بالا بعد از نفت گاز، نشان می‌دهد مصرف بنزین بیشترین میزان تولید دی‌اکسیدکربن را به خود اختصاص داده است، بنابراین اگر به‌تنهایی مصرف بنزین در کشور کاهش پیدا کند، میزان زیادی از انتشار کربن کشور را کم کرده‌ایم.