تحریم‌ها سالی چند میلیارد به ایران ضرر می‌زند؟ / جدال ارز مرغوب و نامرغوب در بازار ایران

بازار ارز ایران در روزهای اخیر نوسانات زیادی را تجربه کرده است و در این بازار پر فراز و نشیب خبرهای متفاوتی در رسانه‌ها مخابره می‌شود. اخیراً صحبت از ارز مرغوب و نامرغوب در ایران می‌شود. بر این اساس تحلیل‌های ارائه می‌شود که ایران یکی از معدود کشورهایی است که برایش ارز مرغوب و غیر مرغوب معنا دارد. اتفاقی که به‌واسطه تحریم‌ها رقم خورده است. به عنوان مثال هزینه نقل و انتقال یورویی که در بانک‌های چین وجود دارد، نسبت به یورو موجود در دبی بالاتر است.

ارزهایی با ریسک بالا در ایران

در این خصوص یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با گسترش نیوز گفت: ارز مرغوب و نامرغوب در کشور معنا ندارد. البته به واسطه تحریم‌ها برخی از کشورها و بانک‌های مرکزی ارزهای درجه پایین و با مراودات کمتر دارند. همچنین ریسک این ارزها بالا است. در نتیجه این کشورها می‌پذیرند با کشور ما کار کنند. به لحاظ مقررات اف ای تی اف و سایر قوانین جهانی، بیش از ۹۹ درصد کشورها و بانک‌های مرکزی با ما کار نمی‌کنند.

کاووسی اظهار کرد: بانک مرکزی کشوری مثل چین این شرایط را می‌پذیرد اما هزینه بیشتری طلب می‌کند. در این وضعیت ریسک بیشتر و تضمین کار کمتر می‌شود. همچنین هزینه بیمه و نرخ کمیسیون افزایش پیدا می‌کند. به جز چین در دوبی نیز به واسطه صرافی‌ها به صورت محدود معاملات انجام می‌شود. این گونه نیست که همه جا انجام شود.

هزینه تحمیلی تحریم‌ها به واردکننده‌ها

وی افزود: به صورت کلی هر زمان که تحریم وجود دارد، توانایی انجام معاملات را نداریم و دچار مشکل می‌شویم. به این خاطر که باید هزینه‌های زیادی پرداخت شود. واردکننده خصوصی و دولتی نیز با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شود. البته بیشتر واردات توسط بخش خصوصی انجام می‌شود.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: دولت هم از طریق صرافی‌ها کارش را پیش می‌برد. در نتیجه ریسک کار به گردن صراف می‌افتد اما هزینه کارمزد بالاتر می‌شود. اگر شرایطی فراهم شود که امید همراه با کاهش تنش خارجی باشد و مشکلات تحریم مرتفع شود، دلیلی وجود ندارد که هزینه بیشتری پرداخت شود.

کاووسی در پایان گفت: ایران در لیست سیاه مبادلات است و معاملات با ایران ریسک بالا دارد. کشورها نیز تلاش می‌کنند، با کشورهایی که به واسطه لیست سیاه و خاکستری ریسک دارند، کمتر مراوده کنند. اگر هم مراوده‌ای انجام شود، هزینه‌ها بالاتر می‌رود. به صورت کلی در زمان تحریم، حدود ۲۵ درصد هزینه‌ها بالاتر است. اگر ۱۰ میلیارد دلار تجارت را در نظر بگیریم، ۲.۵ میلیارد دلار هزینه تحریم‌ها و باز نشدن مشکل با کشورهای درگیر را می‌پردازیم.

نسخه‌های متفاوت برای بازار ارز

در هفته گذشته نسخه‌های متفاوتی برای بازار ارز پیچیده شد که در ادامه نگاهی به تصمیم‌هایی داریم که توسط جراحان اقتصادی ایران گرفته شده است. تصمیم اول ورود ارز به کشور بدون محدودیت و معاف از مالیات بود. در نتیجه تمام اشخاص حقیقی و حقوقی با اظهار ارز در گمرک می‌توانند بدون محدودیت اسکناس وارد کشور کنند، همچنین از معافیت مالیاتی برخوردار خواهند شد. به واسطه این تصمیم دلار روند نزولی به خود گرفت. عده‌ای از فعالان بازار مدعی هستند که سیاست ارزی جدید بانک مرکزی فضای فعالیت را بر سفته‌بازان و معامله گران فردایی محدود خواهد کرد. البته عده‌ای نیز معتقدند که حذف معاملات فردایی در هیچ بازی شدنی نیست. بازار ارز و طلا نیز به معاملات فردایی دارد و باید همانند سایر کشورها برای این معاملات چارچوب و قانون مشخص کرد. تصمیم بعدی دولت در خصوص صرافان و بازار متشکل ارزی بود که بر اساس آن در چارچوب بازار متشکل، ارائه ارز با نرخ توافقی اجرا شد. این روند تبادلات ارزی بین صرافان را متعادل کرد.