یارانه جدید ۵ میلیونی برای هر شخص | ماجرای آزاد سازی قیمت ها چیست؟

بررسی جداول بودجه سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که هر ساله ۱۱۶ میلیارد یورو از فروش فراورده‌های نفتی و گاز طبیعی، به طور غیررسمی به عنوان یارانه پنهان به مردم تعلق می‌گیرد.

هرچند بسیاری مفهوم یارانه پنهان در اقتصاد ایران را با توجه به جهش‌های پیاپی نرخ ارز یک مفهوم نه چندان ملموس قلمداد میکنند اما در جدول منابع و مصارف محصولات زنجیره تولید نفت و گاز با ملاحظه یارانه پنهان می‌بینم که دولت و مجلس ۴۴ میلیارد یورو از محل فراوردهای نفتی و ۷۱ میلیارد یورو از محل گاز طبیعی،‌ یارانه پنهان محاسبه و آن را در پیوست بودجه ۱۴۰۳ گنجانده اند.

نکته جالب توجه اینکه مبنای محاسبه این یارانه پنهان نرخ ارز نیمایی بوده است. از سوی دیگر اگر قرار باشد این یارانه پنهان به حلقه آخر زنجیره مصرف به صورت مستقیم تخصیص داده شود، با احتساب نرخ تسعیر ۴۰ هزار تومان و جمعیت یارانه بگیر ۸۵ میلیون نفری به هر شخص ۵ میلیون تومان در ماه یارانه جدید تعلق خواهد گرفت.

؛ منابع هدفمند سازی یارانه‌ها در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ با رشدی ۱۵ درصدی به ۷۵۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است؛ این در حالی است که منابع هدفمندی یارانه‌ها در بودجه سال گذشته حدود ۶۵۹ هزار میلیارد تومان بود. این افزایش می‌تواند به این معنا باشد که یک خانوار ۳ نفره در سال ۱۴۰۳ مبلغ ۱ میلیون و ۳۸۰ هزارتومان یارانه نقدی دریافت خواهد کرد.

براساس اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، یارانه نقدی فروردین ۱۴۰۳ مطابق تاریخ واریزی ماه‌ های قبل پرداخت شد و شارژ سومین کالابرگ ۲۲۰ هزار تومانی نیز ۱۸ فروردین همچون ماه‌های قبل انجام شد.

همزمان با اجرای طرح کالا برگ الکترونیکی پرسش‌های مختلفی از سوی شهروندان مطرح شد، از همین رو وزارت رفاه اقدام به پاسخِ برخی پرسش‌های احتمالی شهروندان مانند اینکه «آیا قرار است یارانه‌های نقدی حذف شود؟» یا اینکه «برای ثبت‌نام افراد جامانده از دریافت یارانه باید چه کنیم؟» کرده است.

در بسیاری از کشورها، دولت‌ها از برنامه‌های یارانه نقدی برای کمک به افراد با درآمد کم استفاده می‌کنند. یارانه نقدی یک پرداخت مستقیم از دولت به گیرنده است که به صورت پول نقد یا از طریق کارت‌های بانکی انجام می‌شود. این برنامه‌ها برای کاهش فقر و تشویق بهترین استفاده از منابع جامعه، به کار می‌روند. بسیاری از این برنامه‌ها از محدودیت دریافت تمایل دارند و تحت شرایط و دستورالعمل‌های خاصی تعیین می‌شوند تا به هدف موردنظر دست یابند. این برنامه‌های یارانه نقدی غالباً به عنوان یک پشتوانه مالی برای کسانی که به دلیل شرایط اقتصادی نیاز به کمک دارند، عمل می‌کنند.

در جهت بهبود عدالت اجتماعی، دولت تصمیم گرفت که سیاست یارانه نقدی را دوباره مورد بررسی قرار دهد.

طبق اعلام روند جدید، برنامه جدیدی برای دهک‌بندی یارانه‌ها در حال آماده‌سازی است. این تغییرات به منظور بهبود توزیع این یارانه‌ها و رسیدن به کسانی که نیازمنده‌تر هستند است.

همچنین، این تصمیم منجر به بهبود روند مدیریتی و کنترل دقیقتر هزینه‌ها خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود که این تغییرات، گام موثری برای افزایش شفافیت و بهره‌وری بیشتر از منابع مالی کشور باشد. 

یارانه نقدی از سال گذشته برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان بوده و این رقم دستخوش تغییر نشده است.

یارانه نقدی برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و برای سایر دهک‌ها ۳۰۰ هزار تومان است. یارانه نقدی در سال‌های گذشته ۴۵ هزار تومان بود که با یارانه معیشتی بنزین ادغام شد و در نهایت یارانه‌های ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار تومانی به مردم داده شد. در دو ماه اخیر همراه با یارانه نقدی یک یارانه مضاعف که مخصوص خرید کالا است نیز برای مشمولان واریز می‌شود.

اردیبهشت ۱۴۰۳ نیز مبلغ یارانه نقدی دهک‌های مختلف ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار تومان بود که گروه اول یارانه خود را ۲۵ اردیبهشت و گروه دوم ۳۰ اردیبهشت دریافت کردند.

حضور فرزندان خانوار بالای ۱۸ سال و شاغل در خانواده سطح درآمد پدر خانواده را به عنوان سرپرست خانوار افزایش می‌دهد. این امر خانوار را در دهک دهم قرار می‌دهد و یارانه نقدی به آنها تعلق نمی‌گیرد اما راه‌حل چیست؟

دهک بندی جمعیت کشور مبنایی برای پرداخت یارانه به خانوار‌ها است. در حال حاضر ۹ دهک نخست دارای یارانه بوده و به خانوار دهک دهم که از خانوار‌های پردرآمد کشور محسوب می‌شوند یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیکی تعلق نمی‌گیرد. اما یکی از اعتراض‌هایی که وجود دارد حضور فرزندان خانوار بالای ۱۸ سال و شاغل در خانواده بوده که سطح درآمد پدر خانواده را به عنوان سرپرست خانوار افزایش می‌دهد و این امر سبب شده که چنین خانواری در دهک دهم قرار گیرند.

طیبه حسینی، سخنگو سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها در این خصوص گفت: در خانوار‌های دهک دهم افرادی هستند که به واسطه وجود یکی از فرزندان یا یکی از اعضای زیر مجموعه آن‌ها باعث شده که آن خانواده جز دهک دهم باشند؛ به عنوان مثال فرزند بالای ۱۸ سال دارد که دارای درآمد بوده و حقوق بالاتر از سایر اعضای خانوار دارد و همین امر سبب می‌شود که خانوار در دهک دهم قرار گیرد.

وی اظهار کرد: خانوار‌هایی که دارای چنین وضعیتی هستند، می‌توانند به پنجره ملی دولت مراجعه و در قسمت یارانه وارد شوند.