فاکتورهای اساسی در حمل و نقل مواد معدنی چیست؟

ارزیابی خطر و ریسک در هر صنعتی اولین قدم برای اطمینان از این است که انواع کالاها می‌توانند با اطمینان خاطر تولید و سپس از طریق حمل و نقل مطلوب به فروش برسند و برای اهداف مورد نظر خود مورد استفاده قرار گیرند. صنعت از مرحله تولید تا فروش نهایی با خطرات زیادی مواجه بوده که ضروری است هرگونه خطرات احتمالی جسمی، زیست‌محیطی و سلامت به درستی در سراسر زنجیره تامین کنترل شود. اطمینان از تولید و استفاده از مواد معدنی و فلزات مرغوب بخشی از تعهد صنعت پایدار است. توسعه برای ایجاد اعتماد جامعه و اطمینان از مجوز مداوم برای فعالیت از ضروریات به حساب می‌آید.

اولین مرحله در چرخه صنعت، فلزات استخراج و فرآوری سنگ معدن برای ایجاد محصولات سودمند با ارزش افزوده بالا مانند کنسانتره است که برای ادامه مراحل تولید به انواع فلزات فرآوری می‌شوند. گفتنی است مواد معدنی که همیشه برای توسعه حیاتی بوده اغلب با چالش‌ها و خطرات اساسی مواجه هستند.

متخصصان ICMM رویکردهای تازه‌ای مربوط به طبقه‌بندی خطراتی که منجر به استخراج معادن و فلزات می‌شود را منتشر کردند که نوع حمل و نقل مواد معدنی در این طبقه‌بندی قرار گرفته است.

به طور قابل توجهی برای توسعه فوق علمی، سرمایه‌گذاری شده و سپس رویکردهای سازگاری برای طبقه‌بندی مواد از جمله سنگ معدن و کنسانتره اعلام شده است. صنعت و معدن به خوبی این رویکردها را به اجرا عملی درآورده‌ اما برخی از چالش های مهم نیز مطرح بوده است که موضوع انتقال مواد معدنی از اهمیت زیادی برخوردار است.

تمام مراحل تولید محصول معدنی با خطر مواجه است

تولیدکنندگان سنگ معدن و کنسانتره بسیاری در سراسر جهان وجود دارند، از شرکت‌های بزرگ چند ملیتی گرفته تا شرکت های معدنکاری کوچک‌تر و حتی صنعتگر که طیف وسیعی از سنگ معدن و کنسانتره را تولید کرده و در سطح جهانی حمل می‌کنند تا زمانی که در نهایت مورد استفاده قرار گیرد. استخراج فلز یکسان و تولید محصولات معادن مختلف ممکن است از نظر کانی شناسی بسیار متفاوت باشند اما در نهایت خطرات یکسانی این مراحل را تهدید می‌کند و این باعث می‌شود تکنیک‌های مورد نیاز برای مقابله با خطرات ناشی از حمل و نقل به کار گرفته شود. گفتنی است که ارزیابی دقیق خطر از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

برای اولین بار در سال ۲۰۱۴، در زمانی که International Maritime سازمان (IMO) در حال انجام اولین اقدامات برای همسویی خود مانند کدگذاری با ابزارهای سازمان ملل مانند Global، سیستم هماهنگ طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری بود، مطالعات علمی پیشرفته، تجربه و مفاهیم بدست آمده‌اند و رسما کدهای حمل و نقل به تصویب رسید.

بیش از ۹۰ درصد مواد معدنی در دنیا از طرق دریا حمل و نقل می‌شوند و دلیل این امر مزایای مختلف این نوع حمل و نقل برای تجارت خارجی نسبت با سایر روش‌های جابه‌جایی بوده اما در مجموع با خطراتی نیز مواحه است. مسائلی همچون دزدان دریایی و انتشار مواد معدنی مضر در آب دریا و آسیب به موجودات دریایی و محیط زیست ازجمله موارد شایع حمل و نقل‌های دریایی به حساب می‌آید.

نوع حمل و نقل مواد معدنی یکی از مولفه‌های اصلی در تعیین قیمت نهایی محصول است، چراکه اگر انتقال مواد به نحوی انجام شود که از نظر هزینه، سرعت در انتقال، ظرفیت و در نظر گرفتن استانداردهای زیست‌محیطی که فاکتور بسایر مهمی در موضوع معدنکاری به حساب می‌آید، قابل قبول باشد می‌توان به یک عامل مهم در معدنکاری بدل شود.

کشتی‌های بزرگ فله‌بر ازجمله تجهیزات حمل و نقل دریایی به حساب می‌آید که اغلب برا انتقال زغال سنگ و سنگ آهن مورد استفاده قرار می‌گیرندو این نوع کشتی‌ها فاقد تجهیزات بارگیری هستند و بارگیری کشتی از طریق جرثقیل و پمپ‌های مکنده مخصوص انجام می‌شود و قابل ذکر است که در حال حاضر کشور ایران ۳۸ فروند از این کشتی‌ها را در اختیار دارد.

انتقال هوایی، بدترین نوع جابه‌جایی معدنی

حمل‌ و نقل‌های ریلی، جاده‌ای و هوایی از دیگر روش‌های انتقال مواد معدنی هستند که در این میان نوع ریلی از مهم‌ترین روش‌ها در دنیا بوده و از نظر حفظ محیط زیست و انتقال حجم زیادی از مواد معدنی در رتبه نخست قرار می‌گیرد و به عبارت بهتر حمل و نقل ریلی به عنوان متداول‌ترین روش در دنیا مطرح است.

انتقال جاده‌ای برای مسیرهای کوتاه توجیه و صرفه اقتصادی دارد. میزان حجم مواد قابل حمل در این روش نسبت به سایر روش‌ها کمتر بوده و هزینه‌های جابجایی و آسیب‌های محیط زیستی بیشتر را به همراه دارد. در رابطه با حمل و نقل هوایی مواد معدنی باید گفت این نوع انتقال گزینه خوبی نیست و در صورت امکان حمل و نقل دریایی می‌تواند جایگزین این روش شود. حمل و نقل هوایی از نظر قیمتی نسبت به سایر روش‌ها بیشترین هزینه را دارد. شاید تنهای مزایای جابه‌جایی هوایی را سرعت در انتقال دانست که در شرایط بحرانی و استراتژیک استفاده از این روش مقرون به صرفه خواهد بود.

ناوگان حمل و نقل مواد معدنی در کشور استاندارد نیستند، چراکه میزان ظرفیت هر کدام از تجهیزات و وسایل نقلیه برای حمل حجم زیادی از مواد معدنی بسیار کوچیک بوده و از طرفی قدیمی هستند و برای به روز کردن روش‌های حمل و نقل در کشور به منابع مالی قوی و روابط سیاسی مناسب با کشورهای مطرح در این زمینه نیاز است.