وعده جذاب دولت در هاله ای از ابهام / ۴ میلیون مسکن محقق می شود؟

ساخت سالی ۱ میلیون مسکن وعده‌ای بود که ابراهیم رئیسی در روزهای انخابات به مردم داد. حرفی که تا به الان در حد شعار و حرف مانده است و کارشناسان مسکن آن را شکست خورده می‌دانند. به نظر می‌رسد دولت در عملی کردن مهمترین وعده خود مانده و بعید است تا پایان مهلت ۴ ساله بتواند ۴ میلیون مسکن به مردم عرضه کند. بیش از ۱ سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم می‌گذرد اما هنوز حتی ۱ واحد مسکن هم آماده نشده است.

یکی از تصمیمات مهم دولت سیزدهم در خصوص خانه‌دار کردن مردم تصویب قانون جهش تولید و تامین مسکن بود که در ۱۷ مرداد ماه ۱۴۰۰ نهایی شد. انگار از اول هم می‌دانستند که این وعده عملی نخواهد شد زیرا مرحوم رستم قاسمی وزیر وقت راه و شهرسازی اعلام کرد که قرار نیست سالانه یک میلیون واحد بسازیم و با توجه به این‌که ساخت مسکن حدود یک سال و نیم زمان می‌برد، در ۲ مرحله باید چهار میلیون مسکن ساخته شود. این صحبت وزیر شائبه‌هایی را مبنی بر عدم توانایی در اجرای این ابرپروژه ایجاد کرد.

این طرح تا به اینجا با مشکلات فراوانی از جمله مقاومت دستگاه‌های دولتی در واگذاری زمین‌های خود به این طرح گرفته تا جاخالی دادن سیستم بانکی و عدم اقبال طرف تقاضا از این پروژه رو به رو بود. دولت سیزدهم تاکنون برای یک میلیون و ۵۲۵ هزار واحد زمین تامین کرده اما آن‌ چه عملا از سوی دستگاه متولی ساخت مسکن به مرحله‌ی ساخت رسیده ۴۳۰ هزار واحد است. اسفند پارسال این عدد ۳۲۰ هزار واحد عنوان شد. یعنی در طی ۶ ماه گذشته فقط ۱۱۰ هزار واحد به مرحله‌ی اجرا رسیده است که بخش قابل توجهی از آن به واحدهای خودمالکی در روستاها و برخی شهرهای حومه‌ای برمی‌گردد.

اما و اگرها ادامه داشت تا زمانی که مهرداد بذرپاش سکان وزارت راه و شهرسازی را بر عهده گرفت. وی در همان جلسه رای اعتماد آب پاکی را بر دست همه ریخت و گفت دولت به تنهایی از پس ساخت ۱ میلیون مسکن بر نمی‌آید. او در نطق دفاعیه خود خطاب به نمایندگان گفته بود « هزینه ساخت ۴ میلیون مسکن تقریبا ۲ برابر بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۱ است. شما نمایندگان بگویید از کجا باید تامین شود؟ با چه مدلی می خواهیم مسکن بسازیم؟ فکر نکنید اگر از ساخت مسکن کوتاه آییم مقصر دولت است یا برعکس مقصر مجلس است، ما همه در یک کشتی نشسته‌ایم و همه برای ایران و نظام تلاش می‌کنیم مگر می‌توان برای مردم کاری نکرد. یک وزارتخانه چه کاری برای تامین مالی طرح ۲۸۰۰ همت می‌تواند انجام دهد؟»

سازندگان به سمت این طرح نمی‌روند

در اوایل این طرح بسیاری از کارشناسان مسکن عقیده داشتند اگر دولت زمین را فراهم کند و به بخش خصوصی بسپارد امکان ساخت سالی ۱ میلیون مسکن وجود دارد اما بعد از گذشت ۱ سال با توجه به تورم قیمت‌ها همان کارشناسان می گویند در این صورت هم دیگر این طرح عملی نمی‌شود زیرا برای سازندگان خصوصی با قیمت‌های پیش رو توجیه اقتصادی ندارد اما به نظر می رسد حتی در صورت تامین این زمین‌های رایگان باز هم هزینه ساخت تامین نخواهد شد ضمن آنکه زمین رایگان در مناطق شهری بسیار گران است و زمین‌های دولتی هم در این مناطق بسیار محدود هستند. این زمین‌ها اغلب در مناطقی قرار دارد که هنوز آباد نشده‌اند. در این مناطق هم سرمایه‌گذاری‌ها باید زیاد باشد تا این زمین‌ها آباد شوند و نیاز به سرمایه‌گذاری زیادی در خصوص راه، آب و امنیت و امکانات اداری و بهداشتی و... وجود دارد که این منابع نیز فعلا موجود نیست.

حتی اگر به بخش تامین زمین هم توجه نکنیم با افزایش شدید قیمت مصالح ساختمانی سازندگان جرات ندارند به سمت ساخت خانه حتی برای فروش شخصی خود بروند چه برسد به ساخت خانه های ملی که هیچ جوره برای آن ها توجیه اقتصادی ندارد.

با تمام این صحبت‌ها ابراهیم رئیسی از وعده خود کوتاه نمی‌آید و در سخنرانی‌های مختلف از تحقق این وعده می‌گوید اما واقعیت این است که این دولت نزدیک یک سوم عمر خود را پشت سر گذاشته و هم اکنون باید یک میلیون و ۴ هزار واحد مسکونی آماده عرضه به مردم باشند اما هیچ خبری نیست و تنها از وزارت خانه به بانک ها و از از بانک به دیگر نهاد ها پاس کاری می‌شود.