شهریور ماه منتظر حذف یارانه نقدی چه دهک‌هایی باشیم؟

علیرضا محمدی، رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت رفاه، اظهار داشت: به عنوان مثال، فردی خودرویی داشت که شش ماه پیش آن را فروخته بود. به دلیل عدم به‌روزرسانی داده‌های پایگاه، آن خودرو هنوز در اطلاعات رفاهی خانوار ثبت شده بود و باعث افزایش دهک او می‌شد. اما اکنون با به‌روزرسانی جدید، بر اساس اطلاعات فعلی و جدید افراد، صدک و دهک خانوار تغییر کرده است.

البته عکس این ماجرا نیز صادق است و ممکن است فرد در یک سال گذشته از نظر مالی چیزی خریداری کرده باشد که آن نیز دهک فرد را تغییر می‌دهد.

سامانه رفاه ایرانیان اوایل سال ۱۴۰۲ شاخص و ملاک طبقه بندی خانوار از جمله میزان درآمد و دارایی را عوض کرد. همچنین گزینه صدک بندی را جایگزین دهک بندی کرد تا معیار شناسایی مشمولان یارانه نقدی با دقت بیشتری بهره ببرند.

یارانه دهک‌های اول تا سوم

یارانه دهک‌های اول تا سوم که تحت پوشش کمیته امداد و یا بهزیستی هستند به میزان هر نفر ۴۰۰ هزار تومان‌ می‌باشد که این مبلغ را در ۲۵ هر ماه دریافت می‌کنند. یارانه تشویقی هم که به شکل اعتبار خرید برای افراد امکانپذیر شده است مبلغ یارانه را به ۶۲۰ هزارتومان می‌رساند

دهک‌های چهارم تا هفتم مشمول دریافت یارانه نقدی به میزان هر نفر ۳۰۰ هزار تومان‌ می‌باشند که این مبلغ در تاریخ ۳۰ هر ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز و قابل برداشت است. بعلاوه یارانه تشویقی این گروه از مشمولان نیز امکان خرید اعتباری تا ۵۲۰ هزار تومان را به آنها می‌دهد.

خانوارهای دهک‌های هشتم و نهم مشمول دریافت یارانه به میزان ۳۰۰ هزار تومان هستند ولی یارانه تشویقی به آنها تعلق نمی‌گیرد.

مرجع دهک‌بندی خانوارها، بانک اطلاعاتی «پایگاه رفاه ایرانیان» است که در آن، اطلاعات خانوارها اعم از تعداد اعضا، مالکیت خودرو و گردش مالی همه اعضای خانواده مبنای آزمون وسع قرار می‌گیرد و بر اساس نتیجه این آزمون، رتبه خانوار در میان همه خانوارهای کشور به دست می‌آید.

تغییردر رفتارهای مالی خانوار یکی از عوامل اصلی در تغییر دهک درآمدی است. در برخی موارد، ممکن است به دلایل خاص، گردش مالی بالا اعتراض‌پذیر باشد و مشکلاتی ایجاد کند که با رسیدگی وزارت کار قابل حل باشد. اما برای حفظ دهک خود، خانوارهای عادی بهتر است از هر گونه گردش مالی کلان غیرمرتبط با درآمد و هزینه خود پرهیز کنند و رفتار مالی خود را بهبود بخشند.

در این میان، گرچه کاستی‌هایی مثلاً در حوزه املاک با معاملات مبتنی بر چک وجود داشت، اما برای کاهش میزان خطا، امکان درخواست بازبینی نیز برای خانوارهای معترض مدنظر قرار گرفت و اگر متولیان دهک بندی در وزارت کار به وظیفه خود عمل کنند، هرگونه تغییر در دهک‌بندی قابل اعتراض و پیگیری است.

در شهریور منتظر حذف یارانه نقدی چه دهک‌هایی باشیم؟

علیرضا محمدی رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت رفاه گفت: پس از اعمال داده‌های جدید برخی خانوارها به دهک‌های بالا و برخی به دهک‌های پایین منتقل شدند. برای حدود ۱۳ میلیون خانوار نیز تغییری رخ نداده است. افرادی که قطعا از دهک پایین به صدک بالا رفتند، مشمول یارانه نشدند.

وی افزود: در ۲ سال گذشته بیش از ۵۰ درصد از افرادی به شکلی به دهک‌های خود اعتراض داشتند که در طول بروزرسانی داده‌ها این اعتراض‌ها رفع شد. برخی خانواده‌ها در تعداد نفرات دچار تغییرات شدند. این تغییرات فرمول فنی و پیچیده‌ای دارد و بُعد خانوار در دهک‌بندی و صدک‌بندی را تغییر می‌دهد.

این مقام مسوول توضیح داد: مثلا فرد خودرویی داشت که ۶ ماه قبل آن را فروخته بود و، چون داده‌های پایگاه به‌روز نشده بود، آن خودرو همچنان در داده‌های رفاهی خانوار دیده می‌شد و دهک او را بالا می‌برد، اما اکنون با بروزرسانی جدید، براساس اطلاعات فعلی و جدید افراد، صدک و دهک خانوار تغییر کرده است. البته عکس این ماجرا نیز صادق است و ممکن است فرد در یک سال گذشته از نظر مالی چیزی خریداری کرده باشد که آن نیز دهک فرد را تغییر می‌دهد.

محمدی گفت: باید به این نکته نیز توجه کرد که اگر دهک فرد الان ۶ است، به این معنا نیست که ادامه‌دار باشد و در به‌روزرسانی۶ ماه بعدی ممکن است دچار تغییر شود. خواسته ما این است که داده‌های این پایگاه هر ۶ ماه یکبار به روز شود. اگر این اتفاق رخ دهد و شناسنامه اقتصادی افراد به‌روز شود، می‌تواند در سیاستگذاری‌های رفاهی جامعه نیز کمک‌کننده باشد.

علیرضا محمدی، اظهار کرد: مطابق قانون بودجه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است نسبت به به‌روزرسانی داده‌های ثبتی، متقن و قابل اتکا دریافتی از دستگاه‌های مختلف برای دهک‌بندی و وسع‌سنجی خانوارها، ۲ بار درسال (هر ۶ ماه یکبار) اقدام کند.

وی ادامه داد: باتوجه به اینکه آخرین به‌روزرسانی دهک‌بندی‌ها در دی ماه سال گذشته انجام شده است، مرحله بعدی اوایل شهریورماه انجام خواهد شد.

وی در ادامه بیان کرد یارانه بگیران فعلی با توجه با آخرین بروز رسانی یارانه دریافت می‌کنند و افرادی که نسبت به دهک بندی خود اعتراض کرده و ناراضی هستند در تاریخ بندی بروز رسانی اطلاعات اعتراض آنها بررسی شده و تغییرات لازم اجرایی خواهد شد.