انتخاب رشته به روش کاملا رایگان

این روزها نتیجه کنکور و از آن‌مهم‌تر انتخاب رشته‌، دغدغه اصلی داوطلبان پرحاشیه‌ترین کنکور قرن است. آنها که رتبه برتر شدند، باخیال راحت رشته و دانشگاه مورد علاقه خود را وارد لیست انتخاب رشته می‌کنند و هر چه رقم رتبه افراد بیشتر می‌شود، نگرانی‌ها اوج می‌گیرد. هرکس در تکاپوی یافتن یک مشاوره تحصیلی خوب، دست به هرکاری می‌زند و درعوض یک مشاورِ تضمین کننده، هر هزینه‌‌ای را متقبل می‌شود اما تنها کافی‌است با طی کردن برخی اصول و رعایت نکات می‌توان تا حدود زیادی خودتان انتخاب رشته صحیحی انجام دهید و در صورت لزوم به مشاور مراجعه کنید. بخش عمده‌ای از انتخاب رشته به عهده داوطلب است و هیچ کس به اندازه شما، خودتان و علایقتان را نمی‌شناسد.

محمد حسین بی‌نیاز دانش‌آموخته‌ رشته هوا فضا دانشگاه صنعتی شریف و دارنده دو مدال برنز کشوری المپیاد نجوم اخترفیزیک و مشاوره تحصیلی، اظهار کرد: توانایی و اهداف هیچ فردی با دیگری برابر نیست و همگی منحصر به فرد هستند. این ویژگی موجب می‌شود که هرکس در انتخاب رشته شیوه خود را برگزیند پس نکته اول این است که متقاضیِ انتخاب رشته نمی‌تواند کسی را به عنوان مشاور پیدا کند که با تمام ویژگی‌ها و اهداف او یکسان باشد و بهترین نتیجه را از این همسان بودن کسب کند.

قدم اول؛ جمع‌آوری اطلاعات درمورد علاقه‌مندی‌ها

او ادامه داد: چاره این است که با جمع‌آوری اطلاعات درست مسیر بهتر را انتخاب کنند چراکه هر دانش‌آموز بعد از ورود به دنیای علم‌آموزی در فضای دانشگاهی ممکن است دیدگاهش به انتخاب خود بهبود ببخشد یا به طور کلی منفی شود. پس بهتر است انتخاب‌کننده مسیر زندگی‌اش خودش باشد تا با خطای کمتری به رشته مورد علاقه خود برسد. در نتیجه منحصر به فرد بودن داوطلبان، قاعدتا به متفاوت بودن انتخاب رشته‌ آنها خواهد انجامید.

او افزود: برای انتخاب رشته مناسب باید به روحیه افراد توجه ویژه‌ای داشت. برخی از افراد در حوزه مدیریت احساس خوبی می‌کنند و علاقه‌مند هستند تا یک پروژه‌ را مدیریت کنند؛ حتی برخی علاقه بسیاری به کار تیمی دارند و برای‌شان سرگروه بودن یا نبودن معنای متفاوتی ندارد. خیلی از رشته‌های دانشگاهی هستند که این مسائل در ماهیت‌شان مشخص است و فرد به راحتی می‌تواند بفهمد که دقیقا به کدام یک از آنها سوگیری دارد.

قدم دوم؛ تست شخصیت دهید و خود را بشناسید

بی‌نیاز بیان‌کرد: با توجه به همین نکته به راحتی می‌توان فهمید که هر رشته‌ برای چه افرادی ساخته شده و بر روحیات کدام‌شان هم‌پوشانی کامل دارد. تست‌های شخصیت که معروف‌ترین آنها MBTI است، برای رسیدن به درک اینکه دقیقا چه ویژگی‌هایی داریم و چه مشاغل و حرفه‌ای برای ما مناسب نیست بسیار مناسب و کاربردی خواهد بود.

او با اشاره به اینکه برخی گمان می‌کنند خود را خوب می‌شناسند تصریح کرد: متاسفانه‌ این‌طور نیست و به صورت علمی و روانشناسی باید شخصیت را بهتر شناخت و غیر از آن در این مسیر گاهی اطرافیان می‌توانند بهترین شناخت را از شما به شما انتقال دهند. گاهی فرزندان خانواده فکر می‌کنند که والدینشان درکی از دغدغه‌های آنها ندارند برای همین به نظر والدین خود اهتمام نمی‌ورزند این درحالی است که والدین مهم‌ترین افرادی‌اند که فارغ از هم‌نسل نبودن‌شان با شما، می‌توانند شخصیت شما را ارزیابی کنند.

قدم سوم؛ هدفمند و دغدغه‌مند باشید

این مشاور تحصیلی تاکید کرد: طبق فرمایش مقام معظم رهبری، دانش‌آموز باید با روحیه جنگندگی وارد دانشگاه شوند. هرگونه سستی در خصوص اینکه دانشگاه را دست کم بگیرد و حتی بی‌انگیزه در رشته‌مورد علاقه خود تحصیل کند و گمان کند که تحصیل در سطح دانشگاه یک فرآیند عادی در زندگی است؛ موجب می‌شود که در همان ابتدا شکست بخورد. پس خیلی مهم است که داوطلبان با اراده و داشتن دغدغه در حوزه تحصیلی خود وارد فضای دانشگاهی شوند و قبل از اینکه فکر کنند کدام رشته‌را برای گذران زندگی برگزینم، به همین مطلب فکر کنند که در کدام رشته موثر و دغدغه‌مند خواهند بود.

قدم سوم؛ حتی از ناموفق‌ها پرس و جو کنید

او ادامه داد: نکته مهم دیگر این است برخی متقاضیان انتخاب رشته سراغ مشاوران تحصیلی یا افرادی می‌روند که در یک رشته مشخص موفق هستند یا سراغ مشاور تحصیلی خود در مدرسه می‌روند؛ حتی کسانی که در کار و رشته خود موفقیتی حاصل نکردند. البته بهتر است در همین شرایط بیشتر جویای افرادی باشید که به‌روز هستند و اطلاعاتشان قدیمی نیست.

اینکه فردی در مسیر درست در حال شکوفایی است، لزوما به دلیل همان اصل منحصر به فرد بودن، نشانه آن نیست که شما نیز در آن بستر موفق باشید.

قدم چهارم؛ در اسم و رسم دانشگاه‌ها گم نشوید!

او با اشاره به اصل تعصب افزود: توضیح مهم و همیشگی به دانش‌آموزان و دانشجوها این است که روی هیچ رشته و دانشگاهی تعصب به خرج ندهند. به نقل از امیرالمونین(ع)؛ انسان همیشه باید بداند که قرار نیست به همه آرزوهایش برسد. این مسئله رویاپردازی در بچه‌ها و تعصب روی رشته خاص در دانشگاه خاص، می‌تواند موجب شود که نه‌تنها از مسیر ایده‌آل بلکه از مسیر عادی خودشان دور شوند.

قدم پنجم؛ هدفتان از رفتن به دانشگاه چیست؟

او در خصوص دلیل ورود به دانشگاه که از جمله نکات ضروری برای یک انتخاب رشته درست است، گفت: دو دسته دانش‌آموز داریم که دسته اول به قصد حل مشکلات کشور می‌خواهند وارد دانشگاه شوند و دسته دوم کسانی‌اند که به دلیل مسائل شخصی مثل خروج از کشور و کسب مدرک تحصیلی و یا پیشرفت شخصی پا به این عرصه از زندگی می‌گذارند. به دسته اول توصیه می‌شود که خیلی جامع تر به جمع‌آوری اطلاعات بپردازند و مشکلات کشور را شناسایی کنند و در حوزه کار، تحقیقات مهم و جامعی را با نام خود پیش ببرند و به ثمر برسانند.

قدم ششم؛ کاریابی یا کارسازی!

او با توجه به مسئله بازار کار و مشاغل مختلف بر مبنای علوم پایه که در شرایط کنونی کشور نه چندان مناسب است، افزود: آینده‌سازان کشور باید در این موفعیت بیشتر از کاریابی به فکر کارسازی باشند. یعنی کشف مسائل و مشکلات بشر و در پی حل آنها برآمدن با توانایی علمی خود.

همه رشته‌های دانشگاهی قابلیت کارسازی دارند و البته باید توجه داشت که بازار کار خوب با درآمد خوب دو مقوله متفاوت است. علوم پایه مثل فیزیک، شیمی و امثالهم خیلی جای پیشرفت دارند و همچنان می‌توانند تا سال‌های سال دغدغه اشتغالزایی را حل کنند.

قدم هفتم؛ لطفا جوگیر نشوید

بی‌نیاز بیان کرد: طی چند سال اخیر شاهد دانشجویانی هستیم که بیشتر از تحصیل به فکر اسم و رسم دانشگاه و رشته‌شان هستند و همین موضوع باعث بی‌کیفیت شدن خروجی برخی دانشگاه‌های خاص و مطرح شده است. باید به خاطر داشت که به هنگام انتخاب رشته دانش‌آموزان جو حاکم بر اطراف خود را فراموش کنند و در نظر بگیرند که اگر قرار بود یک رشته یا دانشگاه خاص نتیجه خوب دهد، این‌همه از مسائل و اختراعات مهم بشری توسط انسان‌های خِبره ایجاد نمی‌شد.

قدم هشتم؛ موقعیت جغرافیایی دانشگاه مورد نظرتان را بسنجید

او ادامه داد: برخی نکات درخصوص فضای فیزیکی محیط دانشگاه وجود دارد و موقعیت جغرافیایی دانشگاه‌ها برای برخی مهم است. تا جای ممکن متقاضیان اگر قصد فعالیت‌های خارج از دانشگاه را دارند، از شهر خودشان خارج نشوند و به هوای حضور در یک دانشگاه خاص، از وطن خود دور نشوند.

یک نکته مهم دیگر این است که دانش‌آموزان بیشتر از اینکه به دانشگاه مقصد توجه کنند، به سطح علمی و کاریِ «دانشکده» رشته‌مورد نظرشان در آن دانشگاه باشند. چرا که لزوما یک دانشگاه خوب، محل ارائه رشته‌های مختلف به طور ایده‌آل نیستند و هر یک در رشته‌ای قوی تر عمل می‌کنند.

این مشاور اظهار کرد: افراد باید بدانند که می‌خواهند یک شخص علمی(پژوهشگر) شوند یا عملی(ورودکننده به بازار کار). خیلی از علوم هستند که فضای آنها کاملا ماهیت علمی دارند و شما مدام با درس و کتاب و فضای پژوهشی سروکار دارید در مقابل برخی رشته‌ها کاملا یدی، عملی و پرتحرک‌هستند که به راحتی قابل شناسایی و پیگیری‌اند.

قدم نهم؛ گول اطلاعات کهنه را نخورید

او با اشاره به اصلاحِ حداقل قبولی در دانشگاه‌ها، بیان کرد: اینکه افراد بر اساس روند گذشته که تا فلان دانشگاه تا چه رتبه‌ای، پذیرای دانشجوها است کاملا رویکرد اشتباهی بوده و بهتر است تعداد پذیرش هرسال دانشگاه‌را به طور مجزا بررسی کرد. مثلا فردی قصد دارد با رتبه دوهزار انتخاب رشته کند؛ به صورت تخمین کلی می‌توان حدس زد که در برگه انتخاب رشته از ستون شماره ۲۰ به بعد این متقاضی مورد قبول سیستم قرار می‌گیرد اما این درحالی است که هرسال این تخمین بالا و پایین می‌شود و کف قبولی در هر دانشگاه دست‌خوش تغییر است. پس به سایت‌ها و پیش‌بینی سال‌های گذشته اعتنا نداشته باشید و برای انتخاب رشته و انتخاب کد رشته مورد نظر و اولویت بندی‌آن‌ها حساسیت خرج دهید.

او افزود: با توجه به شرایط کرونایی ممکن است برخی گمان کنند که چون دانشگاه‌ها مجازی است، پس راه دور را انتخاب می‌کنیم چرا که قصد رفت و آمد نداریم. گرچه تا حدودی حرف‌شان قابل تامل و درک است اما از طرفی معلوم نیست که کرونا تا کی ماندگار باشد و ممکن است بعد از بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها، دانشجویان به مشکل بربخورند و از انتخاب رشته و دانشگاه خود پشیمان شوند. انتخاب رشته در این برهه از زمان، دقت و جدیت بیشتری می‌طلبد و ترجیحا تمام ستون‌های لیست انتخاب رشته‌را پر کنید.

قدم دهم؛ صفر تا صد دفترچه انتخاب رشته را کشف کنید

او در پایان گفت: انتخاب رشته نکات ظریفی دارد که باید مورد توجه قرار گیرند. هر سال ممکن است برخی رشته‌ها در برخی دانشگاه‌ها اضافه شود و اگر به اندازه کافی دقت نکنید، شاید باوجود واجدالشرایط بودن قبولی در آن دانشگاه و رشته، این فرصت را از دست دهید. دفترچه انتخاب رشته نیاز به کنکاش، زیر و رو و تحقیق دارد. با انتخاب رشته صحیح می‌توانید به موفقیت‌های فردی و خودشکوفایی بیشتری دست‌ یابید.