تربیت معلمان آشنا به فضای دیجیتال

به گفته کارشناسانی که نسبت به خطرات شکاف دیجیتال هشدار داده‌اند، آموزش نحوه استفاده از ابزارهای دیجیتال و آنلاین به دانش‌آموزان برای تبدیل شدن به شهروندانی فعال و مسئولیت‌پذیر بسیار مهم است.

در گزارش euractiv آمده است، با رشد فناوری و دیجیتالی شدن در حوزه آموزش، معلمان به طور فزاینده‌ای با این وظیفه روبه‌رو هستند که به جوانان کمک کنند تا دانش، مهارت‌ها و ارزش‌ها را به عنوان شهروندان آینده به صورت آفلاین و آنلاین شناخته و توسعه دهند.

هانس مارتنز، رئیس بخش شهروندی دیجیتال در European School net معتقد است اکثر مردم موافق هستند تا برای کودکان در یک جامعه دیجیتال مهم این است که نه‌تنها به فضای دیجیتال دسترسی داشته باشیم، بلکه در کنار آن مهارت‌های تفکر انتقادی مجهز شده و مطمئن شویم که این کودکان در آینده می‌توانند شهروندانی فعال و مسئولیت‌پذیر شوند.

وی افزود: این تحولات در دنیای دیجیتال فرصت‌های زیادی ایجاد می‌کند، اما برخی نیازها و خطرات نیز وجود دارد و باید مطمئن شویم که همه می‌توانند از فضای دیجیتال به شیوه‌ای مثبت بهره ببرند.

در حالی که تحول دیجیتال مشکلاتی مانند اخبار جعلی، اطلاعات نادرست و شایعه‌پراکنی را تشدید کرده است، نکات مثبتی مانند فرصت‌های خلاقانه برای کودکان و جوانان برای فعال شدن، به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌های خود و حتی فعال شدن در حوزه سیاسی را به دنبال داشته است.

با این حال، مارتنز گفت: این موضوعات در برنامه درسی انتخاب نمی‌شوند و معلمان در تدریس با استفاده از ابزارهای دیجیتال راحت نیستند.

بر اساس داده‌های پیش از همه‌گیری کرونا، در بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا، سهم معلمانی که به دانش‌آموزان اجازه می‌دادند از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات برای پروژه‌های مدرسه استفاده کنند، کمتر از ۵۰ درصد بود. در همین حال، تنها تعداد کمی از معلمان ابتدایی و متوسطه از ابزارهای فناوری اطلاعات برای کلاس‌های خود استفاده می‌کردند که تا حدی به دلیل نبود مهارت در حوزه آموزش دیجیتال بوده است.

به گفته لوئیجی پیسیچی، استاد دانشگاه کوزانو، ضروری است که معلمان در حین آموزش دانش‌آموزان خود حداقل در مورد نقش ابزارهای دیجیتال آگاهی داشته باشند؛ چرا که اگر معلمی را ببینیم که تمایلی به استفاده از فناوری ندارد، احتمالاً بر دانش‌آموزان هم اثرگذار است.

در عین حال، آموزش دیجیتال در برنامه‌های درسی مدارس ضروری شده و استاد دانشگاه کوزانو معتقد است ما باید فضای دیجیتال و فناوری اطلاعات را به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی خود مانند آب یا برق در نظر بگیریم و مردم باید از منطقه آسایش خود خارج شوند.

پیسیچی و همکارش آنا ماریا ماریان نگرش معلمان را نسبت به یادگیری دیجیتال مطالعه کردند و آموزش‌هایی را برای کاهش مقاومت آنها انجام دادند؛ سازمان‌های دیگر مانند European Schoolnet نیز در تلاش هستند تا راهنمایی‌هایی را به معلمان، والدین و کودکان در مورد استفاده از ابزارهای آنلاین ارائه دهند؛ در همین حال، اتحادیه اروپا در حال کار روی بهبود آموزش معلمان و افزایش مهارت‌های آنان است.

از مسئولان بخش آموزش و فرهنگ اعلام کرده‌اند که «از طریق آکادمی‌های معلمی، به دنبال تربیت نسل جدیدی از معلمان هستیم که استفاده موثر و خلاقانه از فناوری برای تعامل و ایجاد انگیزه در فراگیران خود داشته باشند.

مارتنز با اشاره به اینکه در این رویکرد تربیت معلم و آموزش، در نظر گرفتن دیدگاه کودکان و جوانان مهم است، بیان کرد: حتی اگر در این موضوع متخصص باشیم، در مورد زندگی شخصی و تجربیات شخصی تخصص نداریم و آنها بهتر از ما می‌دانند؛ پس فقط آموزش نیست که باید به نیازها پاسخ‌ بدهد، بلکه آموزش قطعا می‌تواند به توانمندسازی و به دست آوردن بهترین نتیجه کمک کند.