ممنوعیت واردات، دست مصرف‌کننده را از برنج کوتاه می‌کند
رژیم غذایی اجباری
این روزها با جراحی عمیق اقتصادی دولت سیزدهم؛ دولتی که مهم‌ترین وعده آن تامین معیشت بود، دست شهروندان از بسیاری از کالاها کوتاه شده است.
شاید خرید سالانه یک لباس چندان مهم نباشد، اما در سال‌های اخیر بسیاری از شهروندان ماه‌ها رنگ گوشت را نمی‌بینند. البته گوشت را می‌توان تا حدی با برخی دیگر از مواد جایگزین کرد؛ هرچند بعید نیست مواد غذایی جایگزین نیز به‌مرور از سبد خرید حذف شوند. در حقیقت گاهی دولت‌ها به دلایل مختلف به کاهش ذره‌ای مواد غذایی از سبد خانوار می‌پردازند. این بار نوبت برنج است؛ برنج ایرانی که مدت‌هاست با توجه به قیمت‌های نجومی از سفره برخی از خانوارها حذف شده است. تنها راه مصرف برنج خارجی بود که راه ورود آن هم سد شد. در این زمینه اخوان اکبری، رئیس انجمن واردکنندگان برنج ایران گفت: واردات انواع برنج از نیمه آبان امسال ممنوع و متوقف شده و عملا هیچ نوع برنج خارجی از گمرک ترخیص نمی‌شود. در نتیجه چنین وضعیتی دیگر برنج جایی در سفره‌های برخی از شهروندان نخواهد داشت. صمت در این گزارش به بررسی اثرات ممنوعیت واردات برنج پرداخته است.
تامین معیشت؛ آرزویی دست‌نیافتنی
صحبت از قدرت خرید مردم که به میان می‌آید، ناخودآگاه فکرمان به مهم‌ترین بخش این مسئله می‌رود؛ سبد معیشت؛ همان چیزی که مدت‌هاست دولت سیزدهم وعده می‌دهد برای تامین آن به مشکل بر نخواهیم خورد، اما حالا به‌نظر می‌رسد این وعده چندان عملی نباشد. در حقیقت دیگر کار از خرید مسکن و خودرو گذشته و اکنون خرید یک کیلوگرم گوشت و یک گونی برنج برای بسیاری از شهروندان آرزو شده است. زمانی که نرخ هر کیلوگرم برنج ایرانی به بیش از ۱۲۰ هزار تومان می‌رسد خرید یک کیسه برنج برای بسیاری آرزویی دست‌نیافتنی است؛ در نتیجه ناچار به برنج خارجی روی می‌آورند.
این روزها هزینه برنج و گوشت صرف اجاره مسکن می‌شود و این موضوعات باعث شده شاهد تغییراتی نگران‌کننده در سبد مصرفی خانوارها باشیم که آژیر خطر را برای سوءتغذیه روشن می‌کند.
برنج بعد از گندم دومین محصول غذایی پرمصرف در کشور است و اکنون با تصمیم ناگهانی آقایان پشت درهای بسته وزارت جهاد کشاورزی برنج خارجی نیز از سفره شهروندان حذف شد، این در حالی است که قشر آسیب‌پذیر جامعه پس از ورود شوک‌های ناگهانی در اثر جراحی اقتصادی دیگر گنجایش شوکی جدید در بازار را ندارد؛ آن هم در ارتباط با کالایی که بسیار اهمیت دارد. در واقع آقایان به‌راحتی برای ماده غذایی حیاتی سفره شهروندان یک‌شبه تصمیم می‌گیرند و به عواقب آن نیز فکری نمی‌کنند.
مرگ تدریجی برنج ایرانی
مسیح کشاورز، دبیر کمیسیون واردکنندگان و تامین‌کنندگان برنج کشور با اشاره به ممنوعیت واردات برنج خارجی به کشور به صمت گفت: نیاز واردات برنج کشور سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن است که در حال حاضر تنها یک میلیون تن آن وارد شده و لازم است برای تامین بازار برنج شب عید بیش از ۳۰۰ هزار تن دیگر از این محصول وارد شود.
وی با اشاره به اینکه پیش از این ۶۰ درصد کسری بازار برنج کشور از هند تأمین می‌شد، در تشریح دلایل ممنوعیت واردات برنج از این کشور اظهار کرد: کالاهایی که از ایران به هند صادر شده بود، از سمت هند قبول نشد و در مقابل ایران نیز تصمیم گرفت واردات برنج از هند ممنوع شود. بخش خصوصی نیز در این زمینه با دولت همراهی کرد و قرار شد نیاز خود را از پاکستان و سایر منابع تامین کنیم. با این حال اکنون خبر از محدودیت کلی ثبت‌سفارش می‌آید. در حقیقت قرار بود این فرصت تجاری در اختیار پاکستان قرار گیرد، اما در حال حاضر ممنوعیت واردات برای تمام برنج‌های خارجی اعمال شده است.
علت را جویا شوید!
کشاورز در بیان دلیل دیگری برای این ممنوعیت اظهار کرد: تناقض بین آمار وزارت جهاد کشاورزی و واردکنندگان برنج باعث شد واردات برنج خارجی به‌طور کامل ممنوع شود. براساس آمار اعلامی وزارتخانه، امسال بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن برنج وارد کشور شده، در حالی که اسناد بخش خصوصی این آمار را یک میلیون تن اعلام می‌کند. نیاز سالانه کشور به واردات برنج یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن است که هم‌اکنون فقط یک میلیون تن آن وارد شده است؛ بنابراین ضرورت دارد برای تنظیم بازار، واردات صورت گیرد. باید بررسی شود این اختلاف عدد به این فاحشی از کجا ناشی می‌شود و پس از بررسی به‌دنبال ممنوعیت باشند.
وی با یادآوری افزایش افسارگسیخته نرخ برنج در سال ۱۴۰۰ بیان کرد: اگر ثبت‌سفارش‌ها متوقف شود، ممکن است آثار سوء آن مانند سال قبل تکرار شود؛ یعنی با کمبود و گرانی برنج خارجی مواجه شویم که بازار هدف آن ۶ دهک از اقشار آسیب‌پذیر کشور هستند و دامنه گرانی برنج ایرانی در شب عید زیاد شود. این موارد آسیب‌های جدی است که ما از آینده بازار برنج در صورت تداوم ممنوعیت واردات برنج پیش‌بینی کرده‌ایم.
گرانی برنج خارجی
دبیر کمیسیون واردکنندگان و تامین‌کنندگان برنج کشور با اشاره به اثرات این ممنوعیت بر بازار گفت: باتوجه به پیش‌بینی افزایش تقاضای شب عید اگر ثبت‌سفارش‌ها به‌طور محدود آزاد نشود، ممکن است افزایش نرخ برنج ایرانی رخ دهد، این در حالی است که در همین روزهای اخیر برنج پاکستانی مقداری و برنج‌های هندی نیز حدود ۱۰ درصد گران شدند. در حقیقت کمبود برنج خارجی و خلأ ایجاد شده در بازار، موجب افزایش نرخ برنج داخلی و به‌دنبال آن خروج این محصول از سفره گروه‌های بیشتری از مصرف‌کنندگان می‌شود.
رکود در بازار
کشاورز با اشاره به رکود بازار برنج گفت: در صورتی که افزایش نرخ برنج داخلی ادامه پیدا کند، تقاضا برای این محصول بیش از پیش کاهش می‌یابد و این به‌منزله کاهش تولید، تغییر کاربری شالیزارها و مرگ تدریجی برنج ایرانی است.
بازار از رکود خارج شد
سیدعلی طاهری، رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل درباره تاثیرات ممنوعیت واردات برنج به صمت گفت: بنا بر تاکیدات قبلی که داشتیم اگر ممنوعیت واردات برنج برقرار شود نیز مشکلات کشاورزان حل نمی‌شود. خرید تضمینی دولت با نرخ و کارشناسی مناسب ازسوی وزارت جهاد کشاورزی بهترین راه نجات کشاورزان است. با این حال در هفته اخیر نرخ برنج‌های خارجی افزایشی بوده است. از سوی دیگر بازار نسبت به یک ماه گذشته بهبود یافته و از رکود خارج شده است.
وی با تاکید بر اینکه عرضه و تقاضا در تنظیم بازار دارای اهمیت بسیاری است، افزود: یکی از دلایل اصلی گرانی برنج، واردات بی‌رویه است. واردات برنج به ۳ استان شمالی کشور همیشه امری عجیب بوده؛ با این حال متاسفانه این برنج‌ها در برخی از موارد در بسته‌بندی برنج ایرانی به فروش می‌رسند. آیا ورود برنج‌های خارجی به مرکز تولید برنج هدفی جز ضربه زدن به تولید داخل دارد؟ در اصل همه می‌دانند که دلیل اصلی ورود برنج خارجی به استان‌های شمالی تخلیط است.
تخلیط و بدنامی برنج ایرانی
رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل با اشاره به وجود پدیده تخلیط در استان‌های شمالی بیان کرد: برخی از دلالان و سودجویان با تخلیط برنج خارجی با ارقام بومی نه‌تنها باعث پایین آمدن کیفیت و نزول برند داخلی می‌شوند، بلکه سبب‌ساز نارضایتی مصرف‌کنندگان و از دست رفتن اعتمادشان به بازار شده‌اند. متاسفانه اخیرا پدیده تخلیط به خانه‌ها رسیده و افراد در خانه‌ها به این کار می‌پردازند. در نتیجه تولیدکننده و مصرف‌کننده زیان می‌بینند و این دلال‌ها هستند که سود مالی زیادی به جیب می‌زنند.
گرایش به برنج ایرانی
طاهری با اشاره به کاهش قدرت خرید برنج ایرانی اظهار کرد: باوجود اینکه برنج یک کالای استراتژیک و نیاز هرروزه است، در حقیقت افزایش نرخ آنچنانی نسبت به سایر مواد غذایی ندارد. در حال حاضر مواد غذایی ارزان نداریم. از سوی دیگر قدرت خرید شهروندان کم شده، این در حالی است که باتوجه به افزایش نرخ برنج خارجی گرایش مردم به خرید برنج پرمحصول داخلی کمی افزایش یافته، اما این یک واقعیت است که برنج خارجی به‌دلیل هزینه سنگین خرید برنج ایرانی، مصرف بالایی در بین شهروندان دارد.
سخن پایانی
مدت‌هاست که نرخ برنج بر موج گرانی سوار است و خبری از پیاده شدن آن نیست. در این بین مسئولان مربوطه نه‌تنها کمکی برای پایین آوردن نرخ این محصول نمی‌کنند، بلکه با تصمیمات یک‌شبه و پشت درهای بسته این کالا را به‌طور کامل از سفره برخی شهروندان حذف می‌کنند تا مردم دیگر دغدغه نرخ آن را نداشته باشند. اکنون باتوجه به موارد یادشده ممنوعیت واردات برنج یا به‌دلیل آمارهای متناقض است یا تلافی برگشت خوردن محصولات ایرانی از هند. شاید در برخی از سفره‌ها همین برنج هندی مانده بود تا این محصول به‌کل از رژیم غذایی برخی از شهروندان حذف نشود که شد! البته شاید این اقدامات به‌دلیل اصلاح الگوی مصرف باشد آن هم از نوع اجباری. این در حالی است که چندی پیش مجتبی خیام‌نکوئی، معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: امروز اولویت دولت کوچک نشدن سفره مردم است و در این راستا با جدیت تلاش می‌کند. اکنون باید گفت آقایان مسئول از کدام سفره صحبت می‌کنید؛ وقتی مدت‌هاست برخی از شهروندان رنگ‌وروی اصلی‌ترین جزء آن که برنج است را ندیدند. اصلا مگر سفره‌ای برای اقشار آسیب‌پذیر مانده که غصه کوچک‌تر شدنش را بخورند.
ارسال نظر