افت‌ چشمگیر قیمت پیاز در بازار

همه ساله داستان مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی تکرار می‌شود که علت این سناریو را باید در نبود الگوی کشت، عدم زنجیره تولید، کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی و بی‌توجهی به اجرای کشاورزی قراردادی جست و جو کرد.

علی رغم آنکه طی ماه‌های اخیر قیمت پیاز در بازار به بالای ۱۵ هزار تومان رسیده بود، اما نرخ کنونی پیاز با هزینه‌های تولید سنخیتی ندارد به طوری که اشک پیازکاران را درآورده است.

بسیاری از مسئولان بر این باورند که با اجرای الگوی کشت، کشاورزی قراردادی و ایجاد زنجیره تولید تا ارزش و زیرساخت‌های لازم دیگر شاهد افت و خیز قیمت و زیان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در بازار نخواهیم بود.

حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم‌ تا از آخرین دلایل افت‌چشمگیر قیمت پیاز و راهکارهای مناسب برای جبران زیان پیازکاران در بازار با خبر شویم:

سناریوی مازاد تولید پیاز تکرار شد

محمد شفیع ملک زاده رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به دلایل کاهش شدید قیمت پیاز و چالش پیش روی کشاورزان اظهار کرد: بارها اعلام کرده‌ایم که در خصوص تنظیم بازار و فروش محصولات و بازرگانی بخش کشاورزی مشکلات اساسی داریم که همین امر موجب شده همه ساله بازار محصولات کشاورزی دچار نوساناتی شود.

وی افزود: تاکنون برنامه درستی در بازرگانی محصولات کشاورزی نداشته‌ایم تا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان دغدغه خاطری از بازار فروش نداشته باشند.

ملک زاده با انتقاد از این مسئله که نگاه ویژه‌ای به بخش کشاورزی نداریم، بیان کرد: با توجه به آنکه برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بهایی قائل نیستیم، به همین خاطر این موضوع موجب شده کشاورزان از حق خود محروم شوند.

رئیس نظام صنفی کشاورزی با اشاره به دیگر دلایل گرانی پیاز در بازار بیان کرد: در زمان اوج برداشت و پیک تولید انتظار می‌رود که محصولات کشاورزی در حد مصرف به بازار عرضه شود و مابقی را ذخیره‌سازی کنیم تا بتوانیم در زمان کمبود توزیع کنیم.

به گفته وی، در زمان اوج برداشت و پیک تولید باید مازاد محصول به بازارهای هدف صادر شود که متاسفانه به سبب نبود ارتباط با دیگر کشورها چاره‌ای جز عرضه در بازار داخل نیست.

ملک زاده ادامه داد: در زمانی که بازار داخل اشباع می‌شود، به سبب وجود واسطه‌ها و دلالان و سو استفاده از موقعیت قیمت محصولات در بازار کاهش می‌یابد به طوری که به یک سوم تا یک چهارم هزینه تمام شده تولید می‌رسد.

این مقام مسئول قیمت تمام شده هر کیلو پیاز را یک هزار و ۵۰۰ تا یک هزار و ۸۰۰ تومان اعلام کرد و گفت: این در حالی است که هم اکنون هر کیلو پیاز با نرخ ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومان از کشاورزان خریداری می‌شود و در مقابل با نرخ ۴ تا ۵ هزار تومان در بازار به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد که متاسفانه کشاورزان سودی حاصلشان نمی‌شود.

وی نبود مدیریت، زیرساخت‌های لازم و کمبود صنایع تبدیلی را از دیگر علل افزایش قسمت محصولات کشاورزی در بازار اعلام کرد و افزود: در فصل پاییز و زمستان که تولید به حداقل می‌رسد، قیمت محصولات به دلیل نبود مدیریت، زیرساخت و امکانات لازم و کمبود صنایع تبدیلی ۷ تا ۱۰ برابر قیمت به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد، در حالیکه با ایجاد زیرساخت‌های لازم، انبار، سردخانه، سورتینگ و برنامه منسجم بازار به تعادل می‌رسد.

ملک زاده افزود: با توجه به نبود برنامه منسجم آمایش سرزمین و الگوی کشت همه ساله کشاورزان از حیث مازاد یا کاهش تولید متحمل زیان می‌شوند که با استمرار این روند کشاورزان ورشکست خواهند شد به طوری که دیگر قادر به ادامه تولید نخواهند بود.

رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با تاکید بر رهایی از صادرات تک محصولی درآمدهای نفتی گفت: با مازاد تولید محصولات کشاورزی روی دست کشاورزان منابع پایه و نیروی انسانی به هدر می‌رود که این امر کار را به جایی می‌رساند که با دلسردی کشاورزان از امر تولید برای تامین نیاز کشور چاره‌ای جز واردات محصولات بی‌کیفیت و خروج ارز از کشور نیست.

ملک زاده ادامه داد: اگر از ظرفیت‌ها و ظرفیت‌های بخش کشاورزی نتوانیم به درستی استفاده کنیم، بدون تردید در طول سال سناریو مازاد یا کاهش تولید تکرار می‌شود و مشکلات اساسی برای کشاورزان ایجاد می‌کند.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه اتخاذ برنامه‌های کوتاه مدت مسکنی بیش نیست، بیان کرد: مسئولان امر زمانی که کشاورزان از ناحیه فروش محصولات متضرر هستند به دنبال راهکار مقطعی هستند، در حالی که نوشدارو بعد از مرگ سهراب فایده‌ای ندارد.

رئیس نظام صنفی کشاورزان با تاکید بر این مسئله که مسئولان از اتخاذ برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت نباید غافل شوند، تصریح کرد: در حال حاصر سپاه برای کاهش زیان پیازکاران به امر خرید ورود پیدا کرده است، اما جای این سوال مطرح است که سپاه چند درصد از پیاز تولیدی کشاورزان را می‌تواند خریداری کند؟ از طرفی برای محصول خریداری شده چه برنامه‌ای دارد.

 ایجاد زنجیره تولید راهی برای پایان دادن به مشکلات پیازکاران

علی خان محمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به دلایل گلایه مندی پیازکاران از وضعیت بازار اظهار کرد: تا زمانی که مسئولان امر کشاورزی قراردادی و الگوی کشت را اجرا نکنند و زنجیره تولید را به‌وجود نیاورند، بدون تردید مشکلات مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی در کشور استمرار می‌یابد.

وی افزود: طی ۴۰ سال اخیر به سبب نبود زیرساخت‌های لازم همه ساله در تولید محصولات پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی با مشکلاتی روبه‌رو هستیم چرا که در برخی سال‌ها که وضعیت بازار مناسب است، در سال بعد با ورود افراد متعدد به کشت این‌محصول رو به رو می‌شویم.

خان محمدی با تاکید بر اجرای کشاورزی قراردادی گفت: با اجرای کشاورزی قراردادی و تولید بر مبنای ثبت سفارش، سهم هر استان مشخص می‌شود تا شاهد التهابات بازار نباشیم.

مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی ادامه داد: بنابر رصدهایی که طی چند روز گذشته از جیرفت داشتیم، کشاورزان پیاز کار به سبب وجود دلالان متعدد سردرگم هستند به طوریکه نمی‌دانند محصول تولیدی خود را به چه کسی عرضه کنند، از این رو تا زمانیکه زنجیره تولید به وجود نیاید، مشکلات استمرار خواهد داشت.

 اجرای الگوی کشت مرهمی برای پایان دادن به زیان کشاورزان

عباس پاپی زاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه پیاز زیادی روی دست کشاورزان مانده است، اظهار کرد: با توجه به مازاد چشمگیر تولید، نبود تقاضا و عدم سنخیت قیمت فروش با نرخ تمام شده تولید کشاورزان پیاز تولیدی خود را در جاده رها کردند.

وی افزود: با اجرای الگوی کشت و در اختیار گذاشتن اطلاعات لازم تامین نیاز مصرف کشور، تولید باید صورت گیرد.

پاپی زاده با انتقاد از این مسئله که زنجیره تولید، توزیع تا مصرف به هم پیوسته نیست، بیان کرد: اتخاذ تصمیمات بازار و صادرات در ۲ وزارتخانه موجب شده بسیاری از تصمیم گیری‌ها به موقع انجام نشود.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در پایان‌ با بیان اینکه تکرار سریال مازاد یا کاهش تولید محصولات کشاورزی آسیب جدی به مصرف‌کننده و تولیدکننده وارد می‌کند، تصریح کرد: اگر آمار و اطلاعات دقیق از شرایط تولید و مصرف، صادرات و واردات در اختیار کشاورزان قرار گیرد و بازرگانی محصولات کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی سپرده شود، دیگر شاهد افت و خیز قیمت در بازار نخواهیم بود.

قیمت هر کیلو پیاز ۲ هزار و ۵۰۰ تومان

مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره بار، درباره آخرین وضعیت بازار پیاز اظهار کرد: درحال‌حاضر قیمت هر کیلو پیاز در میدان مرکزی یک هزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان است‌.

وی افزود: نبود الگوی کشت موجب شده قیمت پیاز به سبب مازاد یا کاهش تولید با نوساناتی در بازار رو به رو شود، از این رو برای کاهش زیان پیازکاران برنامه‌ریزی در خصوص صادرات کردیم.

دارایی نژاد ادامه داد: کشورهای عراق و پاکستان مرزهای خود را به روی کشور ما بستند و اجازه ورود محصول ایرانی به کشورشان نمی‌دهند، اما با رایزنی‌های صورت گرفته امیدواریم از هفته آینده صادرات آغاز شود.

رئیس اتحادیه بارفروشان با بیان اینکه نبود الگوی کشت بازار پیاز را با نوساناتی رو به رو کرده است، گفت: بنابر برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سرپرست وزارت صمت تقاضا کرده‌ایم که درخواست اتحادیه بارفروشان مبنی بر صادرات پیاز را بپذیرند و بدین‌منظور انتظار می‌رود رایزنی هایی انجام دهند تا پیاز مازاد بر نیاز کشور صادر شود.

در پایان باید گفت تا زمانی که الگوی کشت صحیح و برنامه‌ای جامع برای میزان تولید محصولات کشاورزی تدوین نشود، داستان مازاد محصول با قیمت نازل ادامه خواهد داشت.