بررسی وضعیت اقتصاد در دوران «پساکرونا»

«نیل فرگوسن»، یکی از شناخته شده ترین دانشمندان حوزه تاریخ اقتصاد در دنیا است. او هم اکنون در دانشگاه های هاروارد و استنفورد امریکا مشغول به کار است و شغل اصلی خود را مطالعه در مورد عملکرد اقتصادی کشورهای مختلف در جریان بحران ها می داند. او اولین کسی بود که در اوایل همه گیری ویروس کرونا در چین در مورد پاندمی شدن این ویروس در دنیا هشدار داده بود و آن را حاصل پدیده جهانی سازی و توسعه حمل و نقل در دنیا دانست که باعث می شود تا هر ویروسی امکان انتقال به دورترین نقاط دنیا را داشته باشد.

مجمع جهانی اقتصاد، در گفت‌وگو با این اقتصاددان وضعیت بازگشت به دنیای عادی پس از کرونا را بررسی کرده است. فرگوسن به مجمع جهانی اقتصاد می‌گوید: ««دنیای پسا کرونایی وجود ندارد. ما باید به زندگی با این ویروس عادت کنیم و خطر ابتلا به آن را برای خود و اطرافیانمان به حداقل برسانیم. همانطور که دوره پسا ایدز وجود نداشت و دوره پسا آنفولانزا در دنیا تجربه نشد. مردم با وجود اطلاع در مورد احتمال ابتلا به ویروس آنفولانزا یا ابتلا به ویروس اچ ای وی به زندگی عادی خود ادامه می دهند و شمار زیادی هم دراثر ابتلا به این ویروس ها هر ساله جانشان را از دست می دهند. ویروس کرونا مهمان ناخوانده دنیای ما است و ما باید با این مهمان زندگی کنیم.»

فرگوسن پیش بینی رشد اقتصادی V شکل دنیا به معنای رشد سریع اقتصاد دنیا بعد از پایان همه گیری و از میان برداشته شدن محدودیتها را اشتباهی بزرگ می داند و می گوید: «در نتیجه همه گیری ویروس کرونا ما سخت ترین رکود اقتصادی از زمان رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ میلادی را تجربه کردیم. از نظر من این رکود از تمامی رکودهای تجربه شده در تاریخ بزرگتر است و حتی رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ هم در مقایسه با وضعیت کنونی چندان بزرگ نبود. هم اکنون نرخ بیکاری در دنیا به سطحی بالاتر از دهه ۱۹۳۰ رسیده است. این اتفاق ظرف چند هفته افتاد در حالی که در دهه ۱۹۳۰ میلادی چندین سال طول کشید تا بیکاری افزایش پیدا کند. رکود کنونی سریع ترین، عمیق ترین و آسیب رسان ترین رکودی است که دنیا به خود دیده است و بدون شک خارج شدن از این رکود هم زمان زیادی نیاز دارد.»

وی به تجربه بحران مالی دنیا در سال ۲۰۰۸ اشاره کرد و گفت: «در سال ۲۰۰۸ دنیا با بحران مالی روبرو شد و رکودی را تجربه کرد که بسیار ضعیف تر و کوچک تر از رکود کنونی بود. اما همان زمان هم بالغ بر ۶ سال طول کشید تا اوضاع اقتصادی دنیا عادی شود. بررسی تحولات تاریخی در اقتصاد دنیا نشان می دهد که رشد سریع اقتصاد بعد از تجربه رکود غیر ممکن است و این پروسه بسته به زیر ساختهای موجود در اقتصاد نیاز به زمان زیادی دارد.»

این اقتصاددان برجسته دنیا به این نکته اشاره کرد که دنیا باید از تجربه پاندمی های قبلی درس بگیرد تا بتواند آینده را به درستی پیش بینی کند. یکی از درس های مهمی که از پاندمی ها می توان گرفت این است که پاندمی ها اغلب دو سال طول می کشد و در تمامی موارد قبلی بالغ بر سه موج داشته است. همین مساله می تواند میزان اثر گذاری بحران را نشان دهد.

به گفته وی، دومین درسی که از پاندمی ها می توان گرفت این است که اغلب پاندمی ها آسیب زیادی به اقتصاد وارد می کنند و بازسازی اقتصاد بعد از آنها زمان بر خواهد بود. با وجود اینکه سیاست های مالی و پولی مختلفی در دنیا برای مقابله با وضعیت اقتصادی ایجاد شده در دنیا، استفاده می شود و ارزش مالی تزریق های انجام شده به اقتصاد دنیا به بالاترین سطح از جنگ جهانی دوم تاکنون رسیده است ولی باید در نظر داشت که بحران پیچیده تر از ـن است که تنها با ابزارها مالی کنترل شود.

وی گفت: برخی وضعیت کنونی را با جنگ جهانی دوم مقایسه می کنند ولی واقعیت این است که پاندمی یک جنگ نیست. در جنگ ها افراد زیادی که اغلب مردان هستند برای جنگ اعزام می شود و افراد بیشتری در داخل کشور برای کار در کارخانه ها و تامین تجهیزات جنگی و مایحتاج اقتصادی به کار گرفته می شوند. اما پاندمی شرایط کاملا متفاوتی دارد. تمامی کارخانه ها تعطیل است و حتی با بسته های حمایتی از اقتصاد و تولید هم، چرخ های تولید به کار نمی افتد. در واقع پاندمی را می توان یک نوع رکود دانست. رکودی که می تواند بدنه اقتصاد را ویران کند و زیر ساخت هایی که سال ها برای ساخت آن زمان صرف شده است را نابود کند.