کاهش هزینه های تولید با پیمانکاری اقتصادی

اصغر مصاحب بدر این خصوص، اظهار داشت: تا پایان خرداد امسال، دبیرخانه تخصصی پروژه توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی در استان‌های آذربایجان شرقی در حوزه ساخت قطعات، تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی و خط تولید، اصفهان در حوزه تجهیزات ماشین‌آلات صنایع فلزی، البرز در حوزه تجهیزات پالایشگاه و پتروشیمی، تهران در حوزه تجهیزات صنایع هوایی و دریایی، خراسان رضوی در حوزه قطعات و مجموعه‌های خودرو، خوزستان در حوزه تجهیزات صنایع نفت و گاز، فارس در حوزه ماشین‌آلات کشاورزی و راه سازی، کرمان در حوزه تجهیزات صنایع معدنی و سیمانی و مرکزی در حوزه تجهیزات صنایع ریلی و یزد در تجهیزات صنایع برق و نیروگاهی پیاده‌سازی و درحال اجرا است.

وی ادامه داد: معرفی و فرهنگ‌سازی پروژه، آموزش و تیم‌سازی ۲۰ نفر نیروی متخصص، مذاکرات رودررو با بیش از ۱۰۰ کارفرمای ملی و ۲۵ کارفرمای بین‌المللی، انعقاد ۸ تفاهمنامه همکاری با کارفرمایان بزرگ ملی، شناسایی و ثبت اطلاعات بیش از ۱۰۰۰ پیمانکار و ۵۰ کارفرما در سامانه، انجام بیش از ۳۰۰ برنامه حمایتی و توانمندسازی پیمانکاران و توسعه بازار آنان و بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ریال بازاریابی مستقیم برای اعضاء، از جمله دستاوردها و نتایج پروژه‌های توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی در کشور است.

عضو هیأت مدیره و معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران اضافه کرد: توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی (SPX) از الگوهای توسعه صنایع کوچک و متوسط (SMEs) به‌عنوان قلب و موتور محرکه توسعه اقتصادی کشورهاست که سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) نیز در ترویج آن در سطح بین‌المللی می‌کوشد.

مصاحب ادامه داد: توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی (SPX) همچنین یکی از الگوهای توسعه شبکه‌های عمودی است که دارای محدودیت جغرافیایی نبوده و به‌عنوان یک مرکز متمرکز در سطح کشور فعالیت نموده و خدمات خود را به پیمانکاران و تولید‌کنندگان (مبتنی بر سفارش) عرضه می‌نماید تا خدمات و محصولات خود را در اختیار سایر شرکت‌ها و کارخانجات (به‌عنوان کارفرما یا پیمانکار اصلی) قرار دهند.

وی یادآور شد: این الگو گستره وسیعی از اهداف حمایتی صنایع کوچک و متوسط، از جمله: تقویت توانایی صنایع کوچک و متوسط برای افزایش سطح تولید و اشتغالزایی آن‌ها، به‌روزآوری فرآیندهای فنی و محصولات صنایع کوچک و متوسط، بهبود قابلیت رقابت بین‌المللی صنایع کوچک و متوسط، جلب سرمایه‌‌گذاری در صنایع کوچک و متوسط و دریافت سفارش‌های خارجی، تشویق جایگزینی واردات و رشد صادرات محصولات تولیدی را دربر می‌گیرد.

عضو هیأت مدیره و معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران گفت: پیمانکاری فرعی صنعتی یکی از راه‌های مدرن و مؤثر سازمانی برای تولید محصولات صنعتی از راه همکاری واحدهای تولیدی مکمل است. در این حالت یک پیمانکار اصلی همراه با عرضه‌کنندگان پیمانکاری فرعی متعدد، وجود دارند. به عبارت دیگر، در نظام پیمانکاری فرعی، توافق بین دو گروه یعنی "پیمانکار اصلی" و "پیمانکار فرعی" است.

مصاحب افزود: پیمانکار اصلی اقدام به واگذاری تولید قطعه‌ها و اجزاء قابل مونتاژ اصلی یا فرعی و یا بخشی از خدمات مورد نیاز محصول نهایی به یک یا چند بنگاه تولیدی می‌کند. پیمانکار فرعی (Subcontractor) نیز بر اساس مشخصات فنی تعیین شده توسط پیمانکار اصلی (کارفرما) کار را انجام می‌دهد. بدیهی است در نظام تولید، به‌ویژه در حوزه‌های صنعت، تقسیم کاری که به این روش انجام می‌پذیرد، موجب ارتقاء روزافزون تخصص پیمانکار فرعی در یک یا چند فرآیند فنی می‌شود.

وی اضافه کرد: تمامی پیمانکاران و کارفرمایان می‌توانند ذینفعان این برنامه توسعه قلمداد شوند: بنگاه‌ها یا کسب و کارهای سفارش دهنده (پیمانکاران اصلی) که قصد دارند در قالب یک همکاری با سایر کسب و کارها، قسمتی از فرآیند تولید محصول خود را (تکمیل فرآیند تولید) و یا نسبتی از کل تولید خود را (تولید کامل کالا) برای استفاده از ظرفیت‌های تخصصی کسب و کارهای دیگر و یا ارتقاء توان پاسخگویی به تقاضای بازار برون سپاری نمایند. بنگاه‌ها یا کسب و کارهای سفارش گیرنده (پیمانکاران فرعی) که قصد دارند در قالب یک همکاری با سایر کسب و کارها، قسمتی از فرآیند تولید محصول کسب و کارهای دیگر را (تکمیل فرآیند تولید) و یا نسبتی از کل تولید کسب و کارهای دیگر را (تولید کامل کالا) بر حسب سفارش آنها تولید نمایند.

عضو هیأت مدیره و معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به این‌که روابط پیمانکاری فرعی بین کارفرمای اصلی و فرعی معمولاً به سه دلیل صورت می‌گیرد، ادامه داد: در پیمانکاری مبتنی بر ظرفیت، پیمانکار اصلی ظرفیت کافی برای ساخت یک جزء یا قطعه یا تولید یک ماده خاص را ندارد. به عبارت دیگر، پیمانکار اصلی دارای ظرفیت محدودی در فرآیند تولید خود است و با توجه به نیاز و تقاضای بازار لازم است حداقل برای یک دوره موقت از یک پیمانکار خاص استفاده کند. این مفهوم به‌عنوان "تجزیه افقی تولید مکمل یکدیگر" تلقی می‌شود.

مصاحب نوع دوم روابط پیمانکاری فرعی را پیمانکاری مبتنی بر تخصص عنوان کرد و بیان کرد: در این حالت پیمانکار اصلی، پیمانکاری را برمی‌گزیند که دارای تجهیزات و ماشین‌آلات ویژه و نیروهای متخصص و ماهری باشد که بتواند از عهده کارهای پیچیده و نیازمند دقت زیاد برآید. این نوع از پیمانکاری فرعی، تولید نهایی یا ساخت اجزاء ویژه یا مواردی که نیاز به سطح بالایی از مهارت فنی در تولید باشد و پیمانکار اصلی قادر به برآوردن آن نباشد را شامل می‌شود. در چنین موقعیتی، دو شرکت (بنگاه) به‌طور عمودی از نظر سرمایه و یا فنآوری مکمل یکدیگر هستند.

وی تصریح کرد: پیمانکاری اقتصادی نیز زمانی برقرار می‌شود که پیمانکار اصلی از طریق برون سپاری بخشی از فرآیندهای تولیدی، صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید را ممکن می‌سازد.

عضو هیأت مدیره و معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران همچنین انواع پیمانکاری فرعی را شامل: ساخت قطعه‌ها و کالاهای نیم ساخته صنعتی، تکمیل و مونتاژ قطعه‌ها و کالاهای صنعتی، انتقال اطلاعات و دانش فنی و ارتقاء فنآوری و انجام تحقیق، طراحی و ساخت بخشی از یک طرح بزرگ و یا طرح توسعه واحدهای بزرگ عنوان کرد.

مصاحب شناسایی، ایجاد و توسعه بازار (در زنجیره‌های مختلف تولید)، تسهیل و برقراری ارتباط میان پیمانکاران فرعی (تأمین کنندگان) و پیمانکاران اصلی (کارفرمایان) و ارتقاء و توانمند‌سازی پیمانکاران فرعی را نیز از جمله مأموریت‌های اصلی برنامه توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی برشمرد.

سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و شرکت‌های استانی تابعه آن هم‌اینک با دارا بودن ۵۰۰ شهرک و ۳۲۲ ناحیه صنعتی و ۳ منطقه ویژه اقتصادی درحال بهره‌برداری، ۶۵ شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، ۶ شهرک فنآوری، ۳۷ مرکز خدمات فنآوری و کسب و کار، ۲ مجتمع فنآوری اطلاعات و خدمات نرم‌افزاری، ۸۵ هزار و ۸۷۴ قرارداد منعقده و بهره‌برداری از ۴۵ هزار و ۹۱۲ واحد صنعتی و ۳ هزار و ۵۸ واحد کارگاهی، زمینه اشتغال مستقیم ۹۳۵ هزار و ۸۶۸ نفر را در سراسر کشور فراهم کرده است.

از سال ۱۳۹۳ به مناسبت پنجاهمین سالروز تأسیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و بنا به تصویب شورای فرهنگ عمومی، ۲۱ مرداد در تقویم رسمی کشور به‌عنوان "روز حمایت از صنایع کوچک" نامگذاری شده است.