زنگ خطری برای بازار ارز
بانک مرکزی نهایت تلاش خود را برای تعدیل نرخ ارز با شیوه‌های مختلف بکارگرفته است اما با توجه به رشد نرخ تورم در کنار انتظارات تورمی همچنین رشد منفی اقتصاد و محدودیت‌های درآمد ارزی کشور، کار این بانک را برای ساماندهی بازار ارز سخت کرده است.
رشد نرخ ارز و رسیدن قیمت دلار به مرز ۳۰ هزارتومان به اقتصاد کشور شوکی وارد نکرده است چرا که رشد این کالا به یکباره اتفاق نیفتاد طوری که در طول یکسال دلار به‌تدریج و آرام آرام به بیش از ۲ برابر رسید، اما تبعات این افزایش قیمت ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد می‌کند. ضربه‌ای کاری که پول ملی کشور را بی‌ارزش کرد و قدرت خرید مردم را بشدت کاهش داد. بیکاری افزایش و بازارهای سرمایه‌گذاری متشنج شد آنگونه که سرمایه سرمایه‌گذاران چند برابر و ضعفا و کم درآمدها به زیر خط فقر رفتند.
این که چرا اقتصاد کشور به چنین روزی دچار شد ناشی از عوامل متعدد ملی و بین‌المللی است عوامل داخلی چون عدم مدیریت صحیح و کارشناسانه در اقتصاد کلان کشور، رکود اقتصادی، کسری بودجه هنگفت و سوء مدیریت‌ها و مسائل بین‌المللی تشدید تحریم، شیوع ویروس کرونا، کاهش میزان صادرات و افت قیمت نفت بر اقتصاد کشور تاثیر‌گذار بوده و موجب شده است تا درآمدهای ارزی کشور کاهش و از طرفی تقاضا برای ارز در بازار بالا برود. به عقیده کارشناسان در چنین شرایطی مدیریت‌ها باید طوری انجام می‌شد تا قیمت ارز به این شکل بالا نرود.
استفاده از راهکارهایی چون مهار رشد نقدینگی و هدایت آن به بخش تولید و سیستم بانکی از یک طرف و سیاست‌های کنترل بازار با شگردهای خاص می‌توانست مانع از رشد سرسام آور قیمتها و آشفتگی بازارهایی چون بازار سرمایه، ارز، سکه، خودرو، مسکن و... غیره شود.
دولت همچنان نظاره گر رشد قیمتها در بازار
دبیر انجمن اقتصاددانان ایران درباره تاثیرگذاری رشد قیمت ارز و آینده قیمت این کالا بر اقتصاد کشور گفت: گرانی ارز در این شرایط اقتصادی بسیار تاثیر منفی بر روند فعالیت‌های اقتصادی در بازار و معیشت مردم می‌گذارد چرا که با گرانی هر سنت دلار قیمتها نیز در بازار افزایش و در این میان فشار مضاعفی به مردم وارد می‌شود.
پیمان مولوی افزود: سیاست‌های تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست طوری که دولت اکنون بازارها را رها کرده و قیمتها همچنان در بازار بالا می‌روند. از طرفی اقدام خاصی در بازار برای جلوگیری از آشفتگی بازارها به چشم نمی‌خورد.
این کارشناس اقتصادی به اتخاذ برخی تصمیمات و سیاست گذاری‌های بانک مرکزی برای مهار قیمتها در بازار ارز اشاره کرد و افزود: پرداخت ارز سهمیه‌ای به مردم با کارت ملی که باعث ایجاد سوداگری شد در کنار وعده‌های بی‌عمل مهار قیمتها موجب شد تا فعالان بازار ناتوانی این بانک را در ساماندهی قیمتها در بازار حس کنند و برای سرمایه‌گذاری وارد چنین بازاری شوند.
نگرانی از آینده نامعلوم قیمت ارز
وی آینده قیمت ارز را نگران‌کننده توصیف کرد و افزود: چنانچه مدیران بانک مرکزی و مسئولان دولتی فکری به حال وضعیت همه بازارها نکنند و با راهکارهای درست و کارشناسی این بازارها را به خوبی رصد و مدیریت نکنند، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران بورسی به‌خصوص تازه واردها برای حفظ دارایی هایشان وارد بازار ارز و سکه شده که این عامل باعث رشد تقاضا و افزایش قیمتها خواهد شد.
مولوی به کاهش رشد میزان صادرات کشور در امسال اشاره کرد و اظهارکرد: کاهش ۶۰ درصدی صادرات غیر نفتی کشور به نسبت میزان صادرات سال گذشته در بخش ارز آوری از یک طرف و ادامه روند رشد نقدینگی در اقتصاد کشور دست به‌دست هم داده تا تقاضا برای خرید در بازارها افزایش یابد. حال در چنین شرایطی بانک مرکزی مجبور است در عرضه ارز با توجه به محدودیت این منابع با حساسیت رفتار کند. از طرفی اما مردم برای کسب سود و صیانت از داریی هایشان همچنان در حال ورود به بازار ارز و سکه هستند.
وی با بیان اینکه انتظار این است دولت با جدیت هر چه تمام سیاست‌های را که به حفظ ارزش پول ملی منجر می‌شود تمرکز و توجه کند، افزود: ابزارها وجود دارد اما این که چرا بانک مرکزی از این ابزارها برای حفاظت و صیانت از ارزش پول ملی اقدامات لازم را به کار نمی‌گیرد تعجب بر انگیز است.
بانک مرکزی نباید زیر بار تسعیر نرخ ارز برود
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: البته آنگونه که مشخص است، بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی با ایجاد راهکارهای درست و تخصصی تلاش می‌کند، اما متاسفانه نحوه گفتمان در این زمینه وجود ندارد. به طور مثال بانک مرکزی در زمانی که از سوی دولت باید تسعیر نرخ ارز اتفاق بیفتد نباید اجازه چنین کاری را بدهد چرا که با این کار نقدینگی در کشور افزایش و پایه پولی ضعیف می‌شود.
وی تصریح کرد: رشد نقدینگی در کنار افزایش نرخ ارز در بازار موجب شده است تا ارزش پول ملی در کشور کاهش یابد تا جایی که اکنون ارزش پول ملی ایران (ریال) کمتر از پول ملی افغانستان (افغانی) شده که با توجه به وجود ذخایر و معادن و منابع انرژی و... فاجعه است. مولوی رشد نقدینگی را حاصل عملکرد ضعیف دولت در مدیریت منابع به‌خصوص صرف هزینه‌های غیر ضرور جاری عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: تامین کسری بودجه یا از طریق استقراض از بانک مرکزی ایجاد می‌شود و یا از طریق تسعیر نرخ ارز یا معمولا فروش اوراق دولتی که همه اینها تورم را افزایش و نقدینگی را حجیم تر می‌کند.
شکل گیری تورم انتظاری در کشور با رشد قیمتها در بازار
دبیر انجمن اقتصاددانان ایران با بیان اینکه مدیریت بازار ارز تا حدی از دست بانک مرکزی خارج شده است افزود: ابتدای سال نرخ دلار حدود ۲۰ هزار تومان بود اما این رقم اکنون به حدود ۳۰ هزار تومان رسیده است این افزایش قیمت که باعث شکل گیری تورم انتظاری در کشور شده همه سرمایه‌گذاران را ترغیب به سرمایه‌گذاری در بازارها کرده است تا آنها از این طریق بتوانند دارایی هایشان را ارزشمند کنند. وی چشم‌انداز ساماندهی بازار ارز را در آینده نامعلوم عنوان کرد و افزود: اگر بانک مرکزی در کنار وزارت خانه‌های اقتصادی دولت فکری به حال ساماندهی بازار ارز نکنند با توجه به رشد منفی اقتصادی کشور در کنار کسری بودجه و...معلوم نیست نرخ ارز چه رقمی شود.
صرافی بانک‌ها نباید در تعیین قیمت ارز دنباله روز بازار آزاد شود
همچنین آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه درباره وضعیت این روزهای بازار ارز گفت: دولت یا اراده‌ای برای ساماندهی بازار ارز ندارد و یا اینکه در مدیریت این بازار مهم اقتصادی ناتوان است. وی با بیان اینکه بازار ارز اکنون در دست بازیگران بازار آزاد است، گفت: دنباله روی بازار ساز(قیمت ارز صرافی بانک ها) و تبعیت آن از تغییر و تعیین قیمتها در این بازار اشتباه است چرا که چنین رویکردی باعث می‌شود تا علاوه بر رشد قیمت ارز و درآمد زایی برای دولت قیمتها همچنان در بازار آزاد افزایش مستمر داشته باشد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بانک مرکزی با هدف جلوگیری از رشد جهشی قیمتها، نرخ ارز را در صرافی بانک‌ها افزایش می‌دهد این در حالی است که بازار آزاد نیز با مشاهده چنین شیوه‌ای همچنان قیمتها را در بازار افزایش می‌دهد با این وجود بانک مرکزی باید راهکارهای کارشناسانه قوی تری را برای جلوگیری از رشد بی‌منطق قیمت ارز در پیش گیرد.
دوران كليسا رو بياد بياوريد