چرا صادرات فرش ایران کم شد؟

در پی انتشار گزارشی با عنوان «تحریم داخلی بیش از تحریم امریکا به صادرات فرش ضربه زد» در ۱۷ اسفند ۱۳۹۹، وزارت صمت به نقل از رئیس مرکز ملی فرش ایران توضیحاتی ارائه کرد که به شرح زیر است:

بحث تحریم دوره دوم، بسیار متفاوت‌تر از دوره اول برهنر صنعت فرش دستباف ایران سایه افکند. به طوری که صادرات جهانی فرش دستباف از یک میلیارد و ۲۶ میلیون دلار درسال ۲۰۱۸ به یک میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است.

صادرات فرش دستباف ایران با لغو تحریم‌ها بر اثر برجام در سال ۱۳۹۶ به میزان ۴۲۶ میلیون دلار بوده که با اعمال تحریم‌های دور دوم در اواخر سال ۹۶ به میزان ۲۳۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ کاهش یافت و در سال ۹۸ به کمترین میزان خود یعنی ۷۹ میلیون رسید. در کنار آن بیماری کووید ۱۹ عامل مضاعف دیگری بود که بر پیکره این هنر صنعت لطمه وارد نمود.

اما نکته حائز اهمیت توجه جدی به آمار تولید و صادرات فرش دستباف در ۱۰ ماه امسال که نشان دهنده رشد ۴.۱۶ درصد است که حاکی از رونق بخش‌های گوناگون مرتبط با تولید و عرضه فرش دستباف است.

افزایش مهلت بازگشت ارز از ۲ ماه به ۱۲ ماه و استمرار معافیت‌های مالیاتی برای کارگاه‌های فرش دستباف وتصویب کاهش نرخ تعرفه واردات ابریشم از ۲۶ درصد به ۲۰ درصد و تصویب افزایش ۲۰ درصدی شمار بیمه‌شدگان و رسیدن این تعداد به حدود ۳۱۳ هزار نفر در بودجه سال ۱۴۰۰، فروش اقساطی فرش دستباف با همکاری دو بانک و چند صندوق اجرایی و انعقاد تفاهمنامه‌ای به همین منظور در راستای فروش اقساطی و حمایت از زنجیره تأمین با صندوق کارآفرینی، تشکیل کنسرسیوم‌های داخلی به منظور توسعه زیرساخت‌های صادرات و فروش داخلی از طریق ایجاد پایانه صادراتی فرش دستباف و معرفی ۲۶۰ هزار نفر از قالی‌بافان به صندوق بیمه روستایی و عشایر کشور که برای نخستین بار طی تفاهمنامه‌ای با شرکت بیمه ایران، بیمه درمانی و تکمیلی قالی‌بافان اجرایی شد از اهم فعالیت‌های این مرکز بود که در این شرایط بسیار سخت اقتصادی برای فرش دستباف محقق شد.

گفتنی است برنامه‌های مرکز ملی فرش ایران حول ۶ محور توسعه تولید و تعمیق ساخت داخل در راستای جهش تولید، توسعه صادرات غیرنفتی و مدیریت واردات، توسعه فناوری و بهبود بهره‌وری در بخش، مدیریت بازار و ساماندهی لجستیک تجاری، بهبود فضای کسب و کار مرتبط با بخش صنعت، معدن و تجارت، تأمین منابع مالی و توسعه سرمایه‌گذاری و بالغ بر ۳۵ پروژه در خدمتگزاری به این هنر - صنعت آستین همت بالا برده است.

در پایان ذکر این نکته ضروریست: فرش دستباف ایرانی زاییده فرهنگ و تمدن ایرانی است و هیچ گاه ضد ارزش نبوده است. فعالیت بیش از ۴۸ هزار تشکل، واحدهای صنفی و اتحادیه، زیرمجموعه فرش دستباف، که ۱۰ هزار و ۱۴۰ واحد تولیدی در این حوزه فعالند و افزون بر ۱۹۱ هزار نفر در صنایع جانبی آن از جمله طراحی، رفو، رنگرزی و غیره فعالیت می‌کنند نشان‌گر گستردگی و میزان تأثیرگذاری این هنر فاخر ملی در عرصه اقتصاد و فرهنگ ایران زمین است.