تسریع واکسیناسیون برای ریکاوری

موسسه مطالعات اقتصاد بین‌الملل پترسون در گزارش خود در باب پیامدهای بالقوه ادامه حیات کرونا، تاکید می‌کند که اگر شیوع کووید-۱۹ استمرار پیدا کند و همچنان تهدیدی برای حیات انسان‌ها باشد، دو سناریو محتمل است.  نخست آنکه با برآمدن موج‌های مکرر بیماری، دولت‌ها ناگزیر از اتخاذ سیاست‌های نوسانی میان اعمال اقدامات بهداشتی و لغو این اقدامات، با شدت و ضعف‌های متفاوت خواهد بود.

سناریوی دوم، سناریوی «کووید صفر» است که به معنای اتخاذ سیاست‌های سخت‌گیرانه در ابتدای هر موج توام با شمار بالای غربالگری برای آزمایش‌های کرونا در جهت پایین نگه داشتن آمار مبتلایان است. درحالی‌که شواهد نشان از آن دارد که در سناریوی دوم، هزینه‌های انسانی و اقتصادی کاهش پیدا می‌کند، اما واقعیت‌های جغرافیایی و سیاسی در کشورها باعث می‌شود که این سناریو عملیاتی نشود. این امر در کشورهای با جمعیت بالا، اقتصاد باز و در هم تنیده با سایرین همچون اتحادیه اروپا دشوارتر خواهد بود. در نتیجه بسیاری، تنها به بررسی پیامدهای اقتصادی بنا بر سناریوی نخست می‌پردازند. موسسه مطالعات اقتصاد بین‌الملل پترسون در گزارش خود به بررسی سه پیامد اقتصادی عمده بر کشورها پرداخته‌است.

 بسته شدن مرزها

بنا بر آمار منتشر شده از سوی سازمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (ICAO) در فاصله زمانی آوریل تا مه‌۲۰۲۰ حمل‌ونقل هوایی بالغ بر ۹۰ درصد از مسافران خود را از دست داد و در پایان سال ۲۰۲۰ نیز در ماه دسامبر، حمل‌ونقل هوایی حدود ۶۵درصد پایین‌تر از سطح نرمال بود. در نخستین ماه سال ۲۰۲۱ نیز بسیاری از مرزها به‌ویژه در اروپا بسته ماند. قابل حدس است که با استمرار شیوع کووید-۱۹چه آسیب‌های اقتصادی‌ بر کشورها وارد خواهد شد. بسیاری از این آسیب‌ها اکنون نیز بر تن کمپانی‌های هواپیمایی و صنعت توریسم قابل مشاهده است. توریسم بین‌المللی در سال ۲۰۱۹، صنعتی ۷/ ۱میلیارد دلاری بود که سهمی ۹/ ۱درصدی در تولید ناخالص جهانی داشت. اما این آمار در سال ۲۰۲۰ سقوط ۷۴درصدی داشت. آسیبی که به این صنعت وارد شد برای کشورهایی که درصد بالایی از درآمد خود را مدیون توریست خارجی بودند، خسارتی جبران‌ناپذیر بود. در کشورهایی چون مالدیو و باهاماس، بخش گردشگری سهم ۵۰ درصدی در تولید ناخالص داخلی دارد، کشورهایی چون یونان، ایتالیا و اسپانیا نیز بیش از ۱۰درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به این صنعت وابسته هستند. در کشورهایی که با اقتصاد به نسبت قدرتمند همچون فرانسه نیزتوریسم بین‌المللی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر بیش از ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی اثرگذار است.

محدودیت در مهاجرت‌های فصلی نیز به‌ویژه در بخش کشاورزی تبعات بسیاری دارد. محدودیت‌های سفر، هم برداشت محصول را در کشورهای میزبان مختل کرده و هم روی حواله‌ها تاثیر گذاشته است. در سوی دیگر گرچه ارزیابی و سنجش اثراتی که این محدودیت‌ها بر زنجیره تامین موادغذایی، تجارت کالا، سرویس‌های غیرتوریسم و بهره‌وری می‌گذارد، بسیار دشوار است اما می‌توان حدس زد که این آسیب عمیق خواهد بود. گرچه حمل‌ونقل کانتینرها به خودی خود به معنای به حداقل رسیدن تماس‌های حضوری است، اما تحرک افراد برای ایجاد یک زنجیره بسیار مهم است. به عبارت دقیق‌تر، شبکه تولیدات چند ملیتی در معرض سه نوع اصطکاک هستند: هزینه‌های تجارت، هزینه‌های بازاریابی و هزینه‌های هماهنگی تولید. از سوی دیگر کرونا باعث شد قوانین ویزا و سفر دانشجویان تحت‌تاثیر قرار گیرد. آخر آنکه نمی‌توان دقیقا پیش‌بینی کرد که این آثار چه هزینه‌ای را به اقتصاد تحمیل می‌کند، هزینه‌ای که دراز مدت خود را بیشتر نشان خواهد داد.

  تکرار محدودیت‌ها

تحت سناریوی سرکشی موج‌های مکرر از ابتدا به کووید-۱۹ دولت‌ها احتمالا رو به سوی بهره‌گیری از اقدامات رفت و برگشتی با شدت و ضعف‌های متفاوت، پیش خواهند گرفت؛ که چنین اقداماتی، هزینه بسیاری خواهد داشت. چند عامل سبب خواهد شد که هزیه‌های مهار ویروس در آینده، کمتر از هزینه‌های در بهار ۲۰۲۰ باشد؛ عواملی چون رفع کمبود ماسک و تجهیزات پزشکی، سازمان‌دهی بهتر کار از راه دور و توسعه خرده فروشی‌های آنلاین. گرچه از سوی دیگر بسیاری از کسب و کارها از دست رفته‌اند و فرسودگی ناشی از قرنطینه سبب شده که مردم تمایل کمتری برای رعایت قوانین داشته باشند.

 تغییر در تقاضا و عرضه

تحت سناریوی شیوع مجدد کرونا، افراد حتی در خارج از محدودیت‌ها و قرنطینه نیز رفتارشان تغییر می‌کند. مفهوم «جهان پس از کرونا» آن است که ما می‌توانیم ویروس را نادیده بگیریم و به زندگی‌ای که پیش از همه‌گیری داشتیم، بازگردیم. اما به‌نظر نمی‌رسد که ما به سرعت بتوانیم به جهان پس از کرونا وارد شویم، چراکه حتی در صورت واکسیناسیون، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی وجود دارد. مردم همچنان نسبت به رفتن به رستوران، تئاتر، استادیوم و سایر مکان‌های عمومی نگران هستند که این امر تبعات مستقیم اقتصادی خواهد داشت. اگر چرخه ابتلا به کووید استمرار داشته باشد، بسیاری از کسب و کارها از بین خواهند رفت و حتی در صورت ادامه حیات نیز تخصیص مجدد نیروی کار، زمانبر خواهد بود. در صورت سازگاری شرکت‌ها و کسب‌وکارها با اوضاع جدید اقتصاد، آسیب‌ها بسیار عمیق خواهد بود.

گرچه شواهد نشان می‌دهد که حمایت از نقدینگی از سوی دولت‌ها موثر بوده و تا حدودی مانع از ورشکستگی برخی از شرکت‌ها شده، اما از سوی دیگر بدهی شرکت‌ها افزایشی چند برابری داشته است. همچنین اگر سایه خطر کووید-۱۹ بر سر مردم باشد، زخم‌های پایداری بر تن جامعه خواهد نشست و بیکاری طولانی مدت حتی اگر با جبران‌های مالی همراه باشد، تاثیرات روانشناختی عمیقی خواهد داشت. از سوی دیگر آموزش از راه دور بر کیفیت آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها اثرگذار است.  برای دانستن آنکه چه چیزی در پایان خط کووید-۱۹ در انتظار ماست، باید زمان زیادی را در انتظار سر کرد با این وجود جامعه جهانی امیدوار است که با واکسیناسیون گسترده، این روند گذار شتاب گیرد و استراتژی‌های اتخاذی از سوی سیاست‌گذاران سبب شود که آسیب‌های اقتصادی آن خفیف‌تر شود؛ اگر این اتفاق رخ ندهد، باید در سیاست‌گذاری‌های اولیه تجدید نظر کرد.