واکسیناسیون ،اولویت سازمان برنامه و بودجه

مسعود میرکاظمی در برنامه گفتگوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دو سیما با اشاره به اینکه در رسانه‌ها مطرح شده است که امسال کسری بودجه داریم، افزود: علت، این است که بودجه، خوب تدوین نشده است. در عملکرد پارسال کشور ۵۶۲ هزار میلیارد تومان مصارف کشور بود که از این رقم، ۳۰ درصدش از طریق واگذاری دارایی‌های مالی مانند اوراق و مانند آن بود و ۷۰ درصد منابع پایدار بود.

میرکاظمی با اشاره اینکه در بودجه ۱۴۰۰، دو سقف مصرف گذاشتیم، گفت: سقف نخست، ۹۳۷ هزار میلیارد تومان و سقف دوم هزار و ۲۷۷ میلیارد تومان است. اگر عملکرد پارسال را ببینیم و منابع پایدار آن را محاسبه کنیم حدود ۲ و نیم تا ۳ برابر شده است. باید پاسخ دهیم به چه علت این افزایش رقم بودجه را انجام دادیم؟

میرکاظمی اضافه کرد: امسال در ۵ ماه و نیم یعنی در این ۱۳۹ روز، ۲۸۰ هزار میلیارد تومان مصارف کشور بوده است که از این رقم ۲۲۰ هزار میلیارد تومان از منابع قابل اتکاء بوده است. مابه التفاوت آن از ۲۲۰ تا ۲۸۰ هزار میلیارد تومان از تنخواه استفاده شده است و ۸۵ هزار میلیارد تومان هم از طریق واگذاری دارایی‌های مالی بوده است.

میرکاظمی با بیان اینکه این نشان می‌دهد از اول سال، امکان تأمین بودجه نبوده است، افزود: با توجه به اینکه منابع درآمدی پیش بینی شده ناشی از فروش نفت در بودجه امسال، محقق نشده است در این ۱۳۹ روز، فقط ۱۵ درصد تحقق عملیات داشتیم.

وی با تأکید بر اینکه باید بر روی منابع تأمین مالی و چگونگی افزایش درآمدها، بازنگری کنیم، گفت: باید پایداری بودجه را بیشتر و در مصارف، مدیریت کنیم. در پایان سال ۹۱، عملکرد مصارف دولت, ۸۹ هزار میلیارد تومان بوده است؛ چگونه می‌شود که در سال ۱۴۰۰ این رقم به ۹۳۷ هزار میلیارد تومان رسید؟

میرکاظمی گفت: متوسط رشد اقتصادی در ۸ سال گذشته از صفر تا ۸ دهم درصد بوده و عمدتاً تورم دو رقمی بوده است. زمانی که منابع پایداری برای بودجه نیست به خلق نقدینگی و تورم، می‌انجامد و ضریب جینی هم در ۸ تا ۱۰ سال گذشته، افزایشی بوده است یعنی فاصله طبقاتی به نفع مرفهین، افزایش یافته است.

تامین بودجه واکسیناسیون؛ اولویت سازمان برنامه و بودجه

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: امسال بودجه موارد ضروری مانند واکسیناسیون کرونا باید تأمین شود و جزو اولویت های ماست و همچنین بحث معیشت و تأمین کالاهای اساسی کشور از دیگر اولویت هاست. ذخایر کالاهای اساسی، کاهش یافته بود که در تلاشیم آن را به وضع مطلوبی برسانیم و این کار در حال انجام است.

میرکاظمی در پاسخ به این پرسش که برای کسری بودجه امسال چه کار خواهید کرد؟ گفت: باید مصارف خود را کنترل کنیم و حالت انقباضی در هزینه‌ها داشته باشیم و کمتر مجبور شویم خلق پول کنیم، زیرا خلق پول، آفتی در اقتصاد کشورمان است که هزینه خانوار را افزایش می دهد و چون رشد اقتصادی نداریم، اشتغال, دچار آسیب می شود.

او اضافه کرد: باید در یک جایی این چرخه را متوقف و تلاش کنیم سرعت آن را کاهش دهیم. برخی‌ها می‌گویند حقوق‌ها را افزایش می‌دهیم، اما با توجه به اینکه در ۸ سال گذشته هزینه‌ها حدود ۱۰ برابر شده است آیا حقوق‌ها هم ۱۰ برابر شده است؟

میرکاظمی با اشاره به اینکه بودجه برای طرح‌های عمرانی، کم است افزود: با توجه به اینکه حجم طرح‌های عمرانی بر زمین مانده، بسیار زیاد است شاید با این روند تأمین بودجه این طرح ها، تکمیل آن‌ها ۱۰۰ سال طول بکشد.

او ادامه داد: به همین علت باید این طرح‌ها را مدیریت و طرح‌های اولویت دار را در هر استان مشخص و مشارکت مردمی را در آن دخیل کنیم.

میرکاظمی در پاسخ به این پرسش که آیا متمم و یا اصلاحیه بودجه به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌کنید؟ گفت: فعلاً به این نتیجه نرسیدیم که به متمم نیاز باشد و تلاش می‌کنیم همین بودجه را مدیریت کنیم.

او افزود: قاعدتاً درآمدها محقق نمی‌شود در نتیجه هزینه‌ها هم نباید در این سقف محقق شود، اما اگر مجبور شویم حتماً در چارچوب قانون حرکت می‌کنیم و اصلاحیه می‌دهیم. این مسیر فعلی قابل ادامه نیست و باید تجدید نظر جدی شود و ناچاریم مسیر حرکت را تغییر دهیم.

رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اینکه به اهداف کلان کشور نرسیدیم، گفت: رشد اقتصادی ۸ درصدی و کاهش بیکاری اتفاق نیفتاده است.اگر یک و نیم میلیون جمعیت فعال را در نظر نگیریم، نرخ بیکاری حدود ۱۴ تا ۱۴ و نیم درصد است و این نشان می‌دهد از اهداف کلان کشور فاصله گرفتیم.

او به تورم حدود ۵۰ درصدی اشاره و اضافه کرد: این‌ها نشان می‌دهد خطایی در جاهایی انجام شده است بنابراین با محاسبات قبلی نمی‌شود جلو رفت.

رئیس سازمان برنامه و بودجه، تحریم‌ها را یکی از عوامل وضع موجود دانست و گفت: تحریم‌ها عامل اصلی نیست و نباید کارها را سیاسی کنیم.

میرکاظمی با تاکید بر اینکه باید از منابع، استفاده بهینه کنیم، افزود:کشور ثروتمندی هستیم و فقیر نیستیم؛ منابع هیدروکربن، معادن، سرمایه نیروی انسانی و موقعیت سوق الجیشی داریم و در حوزه جغرافیایی هستیم که در بسیاری از محصولات کشاورزی، رتبه نخست تا دهم جهان را داریم بنابراین نباید کشور فقیری باشیم و سطح زندگی مردم ما پایین باشد.

او افزود: اگر توقع دارید دولت سیزدهم نیز بر همان ریل دولت‌های یازدهم و دوازدهم حرکت کند مسیر فعلی ادامه می‌یابد و مردم ادامه این ریل را نمی‌پذیرند و حتماً باید عوامل مؤثر بر اقتصادمان را درست تشخیص دهیم.نباید سرنوشت کشورمان را به اراده دیگران گره بزنیم.

میرکاظمی افزود: بر اساس اسناد بالادستی، دولت به تغییر در ساختار بودجه، مکلف بوده است، اما به عللی این کار انجام نشده است. اگر طبق روال، همان بودجه قبل را با ضریب ۳۰ تا ۵۰ درصد به سال بعد منتقل کنیم، اتفاقی نمی‌افتد و مشکلات، باقی می‌ماند؛ باید به سمتی پیش برویم که بودجه ما، برنامه‌های ما را پشتیبانی کند.

میرکاظمی افزود: برای تحقق رشد اقتصادی، بودجه کشورمان باید به گونه‌ای تدوین شود که هم پشتیبانی مالی کند و هم شفاف، ساده و قابل اندازه گیری باشد. باید تکلیف دستگاه‌ها و سازمان‌های مستقل و استان‌ها و فرمانداری‌ها معلوم باشد.

در ۵ ماه گذشته ۵۰ درصد هزینه‌ها از طریق استقراض بوده است

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: در ۵ ماه گذشته ۵۰ درصد هزینه‌هایی که انجام شده از طریق استقراض و اوراق بوده است. این کار بسیار ضروری است، ولی عملاً در کشور اتفاق نیفتاده است.

وی ادامه داد: یکی از حمایت‌هایی که در سازمان جهانی تجارت هیچگاه لغو نشد حمایت از کشاورزی بود یعنی هیچ کدام از کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه مایل نبودند تا یارانه‌های کشاورزی را حذف کنند که دلیل آن مدیریت بر کشت است، ولی امروز وزیر جهاد کشاورزی هیچ پولی برای این کار در اختیار ندارد.

میرکاظمی گفت: امروز یارانه برای نهاده‌های دامی و گندم حدود ۲۹۰ هزار میلیارد تومان است، آیا از این مبلغ سهمی به جهاد کشاورزی می‌رسد؟ استانداران و فرمانداران ما امروز باید افراد اقتصادی باشند و امروز از این مشکلات اقتصادی گزیده می‌شویم.

رئیس سازمان برنامه و بودجه خاطر نشان کرد: امسال بودجه کشور ۱۷ جلد است که باید حداقل و ساده شود حتی یک جلد؛ هر چه ساده تر، ولی قابل رصد.

میرکاظمی ادامه داد: امیدواریم با همکاری مجلس شورای اسلامی و سایر سازمان‌های نظارتی تغییرات در بودجه ۱۴۰۱ انجام شود و از هفته آینده جلسات با نمایندگان مجلس آغاز می‌شود و وزرا امروز مستقر شدند و برنامه جلسه با وزرا هم داریم تا بتوانیم شاخص‌های کلان کشور را حمایت کنیم.

وی گفت: من با این نیت وارد سازمان برنامه و بودجه شدم که بتوانیم منابع را موثر کنیم و اگر بخواهیم با روند قبلی حرکت کنیم نه تنها منابع موثر نیست بلکه هدر خواهد رفت و امروز می‌بینیم که سرمایه اجتماعی را از دست دادیم و مشکلات فرهنگی و اقتصادی فراوانی داریم و هیچ عقل سلیمی نمی‌گوید که مسیر قبلی را ادامه دهیم و باید به سمتی حرکت کنیم که این اصلاحات را انجام دهیم و باید تغییرات را دنبال کنیم و باور داشته باشیم که راهی جز این نیست و به نظر من جواب خواهیم گرفت.

رئیس سازمان برنامه و بودجه درباره تعیین تکلیف خزانه کشور هم افزود: این که خزانه کشور در سازمان برنامه و بودجه بیاید یا نه، مشکل جای دیگریست، اگر وارد سازمان برنامه و بودجه هم شود، ولی وقتی که منبع ندارد تخصیص هم صادر شود پولی برای پرداخت نیست.

وی ادامه داد: در ۵ ماه گذشته ۵۰ درصد هزینه‌هایی که انجام شده از طریق استقراض و اوراق بوده است.

میرکاظمی گفت: مشکلات زیاد است، ولی کشور ما کشور فقیری نیست و ۶۳ میلیارد دلار میزان یارانه پنهان کشور است با یارانه‌های نهاده‌ها و دارو و بخش‌های دیگر که تخصیص داده می‌شود حدود ۲۹۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومان حجم یارانه هاست بنابراین دولتی که قدرت پشتیبانی این حجم یارانه‌ها را دارد کارهای دیگر را می‌تواند انجام دهد.

رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: علی رغم منابعی که برای کالاهای اساسی داده می‌شود، ولی قیمت پروتئین در بازار بالاست و باید مشکل را به شکل اساسی حل کرد و ما باید از دامداری، مرغداری و کشت کالاهای استراتژیک کشاورزی در کشور حمایت کنیم؛ اما برای این‌ها منابع جدی نگذاشته ایم و منابع را در یک زنجیره‌ای هزینه کردیم که نه دامدار و مرغدار از آن بهره‌مند شده و نه مردم.

وی افزود: در موضوع حامل‌های انرژی هم علی رغم سهم یارانه‌های انرژی که داده می‌شود، ولی کالای ما گران‌تر تمام می‌شود، چون این اشکال است که به ساختارهای اقتصادی برمی گردد و باید این‌ها را تجدید نظر کنیم. ما منابع را هزینه می‌کنیم، ولی موثر نیست.

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: به مردم قول می‌دهم با توجه به اینکه در کشوری با منابع عظیم هستیم می‌توان به سرعت این مشکلات را حل کرد که بعضی از آن‌ها در کوتاه مدت، میان مدت و حتی در برنامه‌های طولانی مدت آن‌ها را حل کرد و این نوید را می‌دهیم با تغییر مسیری که برای ما تجربه شده می‌توانیم مسیر آینده را با کمک دستگاه‌های نظارتی و مجلس شورای اسلامی بهتر انتخاب کنیم و باید به سمتی برویم که مردم شاهد این تغییرات باشند.

وی درباره موضوع فوق العاده ویژه فرهنگیان هم افزود: ما تعهدی داریم که جلوی بی انضباطی را بگیریم و اگر شرایط را مدیریت نکنیم فشار اصلی بر قشر ضعیف از جمله معلمان خواهد آمد و بنا داریم از طریق روال قانونی این کار را انجام دهیم؛ در آموزش و پرورش با یک مجوزی که مغایر با قوانین بوده احکامی را صادر کردند که اصلاح احکام سه روز طول می‌کشد تا آن را منطبق با قانون کنند و برای اینکه این سه روز حقوق دچار مشکل نشود از طریق فایل ماه قبل حقوق را پرداخت کردیم، ولی اگر قرار به تغییر باشد باید منبع برای آن دیده شود تا بتوانیم آن را انجام دهیم، چون حدود اختلاف آن هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان در سال است که مغایر با برنامه است و اگر قرار بر افزایش باشد باید در دولت تعیین تکلیف شود.

وی خاطر نشان کرد: بعضی از اتفاقات در روزهای آخر دولت قبلی اتفاق افتاده که خیلی اخلاق مدارانه نبوده و امروز ما را در تنگنا قرار داده است.

رئیس سازمان برنامه و بودجه درباره پاداش بازنشستگی فرهنگیان هم گفت: آنچه که در چارچوب قانون است حتما دنبال خواهیم کرد و به تدریج در دستور پرداخت قرار می‌دهیم البته کار خیلی سختی است، ولی امیدواریم با انقباظی کردن برخی هزینه‌ها که می‌توان آن‌ها را کنترل کرد امسال را بگذرانیم تا وارد برنامه سال ۱۴۰۱ شویم که اتفاقات اساسی باید بیفتد.

میرکاظمی درباره تدوین برنامه هفتم توسعه افزود: باید برنامه‌های گذشته را بررسی کنیم که چرا در همه برنامه‌ها تقریباً شاخص‌ها مطلوب نبودند؛ اگر این‌ها را خوب تحلیل کنیم قطعاً در برنامه‌های آتی این‌ها را در نظر خواهیم گرفت.

وی ادامه داد: باید به سمتی برویم که برنامه هفتم توسعه نظامند شود و اهداف کاملا روشن، ساده و کوچک، اما قابل کنترل باشد و همچنین متناسب با منابع کشور باشد؛ الان منتظریم که مجمع تشخیص مصلحت نظام این سیاست‌ها را آماده کند و با تصویب مقام معظم رهبری اعلام شود و ما کارگروه‌های آن را در سازمان برنامه و بودجه تشکیل دهیم و تلاش کنیم برنامه هفتم توسعه به موقع برسد؛ ما زمان کمی داریم، چون درگیر تغییر ریل بودجه هستیم.

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: بسیاری از مطالعات در سازمان و خارج از سازمان وجود دارد که قابل استفاده هستند، اما اینکه بگوییم دقیقاً آن را اجرا کنیم امکان پذیر نیست.

وی درباره نگاه سازمان برنامه و بودجه برای مناطق و افراد محروم هم افزود: در یارانه‌های پنهان عده‌ای به وفور از این منابع برخوردارند و عده‌ای کاملا نابرخوردار؛ حجم آن هم حدود هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان فقط حامل‌های انرژی است و آن چیزی که تا الان اتفاق افتاده کاملاً ناعادلانه بوده است که باید به تدریج برای این‌ها برنامه ریزی کرد.

میرکاظمی خاطر نشان کرد: اگر ما تحلیلی برای وضع فعلی می‌کنیم برای این است که مردم بدانند دولت را در چه شرایطی تحویل گرفتیم، ولی قطعاً راهکار وجود دارد و امکان ایجاد تحول هست و وضع اقتصادی را می‌توان سامان بخشید، اما با عقلا نیت، برنامه، تغییر روش‌های سنتی و روش‌های خلاقانه این تغییرات را اعمال خواهیم کرد.