دلایل کمبود گاز در کشور چیست؟

با سردتر شدن هوا و رسیدن شش ماه دوم سال، زمزمه‌های کمبود گاز هم شروع شده بود تا این که چند روز پیش، وزیر جدید نفت گفت: «امسال در فصل سرما، روزی تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز داریم.»

البته از آن‌جایی که برخی از نیروگاه‌های تولید برق ما هم از گاز تغذیه می‌کردند این گمانه که احتمالا یک از دلایل خاموشی‌های اخیر کمبود گاز است هم زده می‌شد.

سال پیش هم ابتدا زمزمه‌ استفاده از مازوت که سوختی ارزان و قابل دسترس برای نیروگاه‌ها است، مطرح شد که ابتدا رد و در نهایت تایید شد و حالا با توجه به صحبت‌های اخیر وزیر نفت دولت سیزدهم مبنی بر کمبود گاز احتمالا امسال هم از مازوت استفاده شود. هاشم اورعی، استاد تمام دانشگاه شریف در همین باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: سال‌هاست در وزارت نیرو سرمایه‌گذاری‌های کلان شده تا مجبور نشویم از گازوییل و مازوت استفاده کنیم. اصلا به همین دلیل هم از گاز برای سوخت استفاده می‌کنیم و این روش در دنیا هم انجام شده است.

چرا نباید از مازوت و گازوییل استفاده کنیم؟

اورعی ادامه می‌دهد: این که ما به دلیل کمبود گاز به روش‌های قبلی انرژی تولید کنیم، غلط است.

مشکل کمبود گاز به تازگی و در حالی مطرح شده که بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت قبلی وعده داد بود که زمستان امسال ۵۰ میلیون مترمکعب به تولید گاز کشور افزوده می‌شود.

اورعی، مخالف استفاده دوباره سوخت مایع است و ابتدا برای مخالفتش، دلایل اقتصادی برمی‌شمارد: مازوت را نمی‌توان از طریق لوله منتقل کرد و ناوگان حمل و نقل ما اجازه استفاده زیاد از مازوت را نمی‎دهد و استفاده از مازوت تنها زمانی توجیه اقتصادی دارد که برای مدت کوتاه مانند دو یا سه روز باشد زیرا در وهله اول امکان استفاده از آن را نداریم.

استاد تمام دانشگاه شریف دلیل دیگری هم برای مخالفت خود دارد: زمستان پارسال از مازوت استفاده کردیم و بسیاری از شهرها با مشکل مواجه شدند. این مشکل سال پیش چنان جدی شده بود که در برخی از شهرها، دادستان فرمان بسته شدن نیروگاه‌ها را داد و بسیاری به دلیل آلودگی جان دادند.

او می‌افزاید: استفاده از گازوییل هم به دلایل اقتصادی منطقی نیست. اگر از گازوییل برق مصرف کنیم، هر کیلووات برق، حدود سه هزار تومان تمام می‌شود و وزارت نیرو مجبور است با توجه به وضعیت معیشت مردم، این انرژی را با قیمت بسیار پایین‌تر به مشترکان بفروشد. به جز این موضوع، اصلا ما کمبود گازوییل هم داریم.

چرا سومین تولید‌کننده گاز جهان، مشکل گاز دارد؟ 

ایران یکی از غنی‌ترین منابع گاز جهان است و پس از ایالات متحده آمریکا و روسیه، سومین تولیدکننده بزرگِ گاز در جهان است پس چنین کشوری چگونه با کمبود گاز مواجه می‌شود؟ استاد تمام دانشگاه شریف بیان می‌کند: درست است که ما منابع گازی زیادی داریم اما این منابع در دسترس ما نیستند و ما نه تنها بودجه کافی نداریم، نمی‎‌توانیم سرمایه‌گذار خارجی جذب کنیم. شرکت‌های بزرگی که سرمایه کافی و دانش استخراخ گاز دارند هم به دلیل بر هم بخوردن برجام از ایران رفته‌اند و حالا ما در استخراج گاز مشکل داریم.

اقتصاد انرژی چه نقشی در این آشفتگی دارد؟

اورعی نسبت به سیاست‌های وزارت نیرو هم معترض است: اقتصاد انرژی در کشور ما به هم ریخته است و مجبوریم به دلیل شرایط سخت مردم حدود ۹۰ درصد یارانه به انرژی اختصاص دهیم، برای همین هم برنامه‌ریزی برای ما سخت می‌شود.

این مشکل در حالی مطرح می‌شود که وزیر قبلی نفت چندی پیش گفته بود مصرف انرژی ایران در یکسال اخیر ۱۲ درصد بیشتر شده اما این رقم در تهران به ۱۵ درصد می‌رسد.

هاشم اورعی توضیح می‌دهد: هر ساله حدود ۱۵ درصد افزایش مصرف داشته‌ایم اما این افزایش مصرف منجر به پیشرفت اقتصاد کشور نشده و به دلیل عدم سرمایه‌گذاری و عدم اکتشاف منابع جدید، تقاضای کشور از مقدار عرضه بیشتر شده است.

بنابراین دلیل کمبود گاز در سومین تولیدکننده گاز در جهان نبود بودجه و دانش کافی برای استخراج گاز است و احتمالا دلیل استفاده از سوخت‌های مایع ارزان که موجب آلودگی هوا و بیماری‌ مردم می‌شود هم استفاده از همین مازوت است و همه این‌ها در حالی است که انگشت اتهام مسولان کشور طبق معمول مردم را نشانه می‌گیرد مثلا وزیر نیروی پیشین گفته بود: گاز کمبود ندارد، مشکل اصلی در الگوی مصرف گاز است.