گسترش‌نیوز بررسی می‌کند:
بازار بکر ایران در انتظار خارجی ها
بازار و صنعت غذای ایران، جذابیت‌ها و ظرفیت‌های بسیاری برای شرکت‌های خارجی به همراه دارد.
صنعت غذا بزرگ‌ترین حوزه اقتصادی غیرنفتی در ایران است. بیشترین حجم اشتغال‌آفرینی صنعتی به این صنعت مربوط می‌شود (۱۶.۸ درصد). آمار حاکی از آن است که در حال حاضر بالغ‌بر ۱۱ هزار و ۲۰۰ واحد صنعتی در بخش تولید و فرآوری محصولات غذایی، فعالیت می‌کنند. ۵۶ درصد از این تعداد، جزء واحدهای کوچک به حساب می‌آیند.
بازاری ۴۲ میلیارد دلاری
حجم بازار شکل گرفته حول صنعت غذا به حدود ۴۲ میلیارد دلار بالغ می‌شود. اهمیت اقتصادی و نقش تعیین‌کننده این بازار در امنیت غذایی؛ آن هم در شرایطی که کشور با شدیدترین تحریم‌های اقتصادی به سر می‌برد باعث شده که خودکفایی غذایی، جزء اولویت‌های راهبردی سیاست‌گذاران اقتصادی ایران باشد. با این حال عواملی مثل سرمایه‌گذاری ناکافی، قدیمی بودن تجهیزات و ماشین‌آلات تولید، کمبود ذخایر آب و زمین‌های زراعی قابل‌کشت باعث شده که ایران همچنان یکی از واردکنندگان بزرگ محصولات غذایی باشد. شوری خاک و کم‌آبی به عنوان دو مانع اساسی، توسعه بخش کشاورزی را با مشکل اساسی مواجه کرده است. با این وجود صنعت غذای ایران رشدی چشمگیر داشته است زیرا حجم واردات ۲۰ درصد کاهش یافته و اکنون ۸۰ درصد غذای موردنیاز مردم در داخل تولید می‌شود.
دولت با اعطای وام و مشوق‌های اقتصادی و ترغیب شرکت‌ها سعی در ارتقای سطح تولید و زیرساخت‌های آن دارد. حمایت مالی می‌تواند ابزاری موثر برای اقتباس فناوری‌های روز از کشورهای غربی و فعالان خرد و متوسط باشد تا صنعت غذای ایران دانش فنی، تجهیزات و رویه‌های خود را به‌روزرسانی کند.
سبد غذایی ایرانیان
ایرانی‌ها عاشق نان هستند. سرانه مصرف نان حدود ۱۶۰ کیلوگرم است؛ یعنی تقریباً ۶ برابر میانگین جهانی. بخش عمده نان در داخل تولید می‌شود اما دولت متناسب با سطح کشت سالانه، اقدام به واردات آرد می‌کند. شهروندان، مقدار قابل‌توجهی شکر مصرف می‌کنند. ماده خام بخش زیادی از شکر مصرفی، وارداتی است و بعد از فرآوری به محصولاتی مثل انواع شربت تبدیل می‌شود.
نوشیدنی‌های گازدار نیز بسیار محبوب هستند. شهروندان ایران به طور متوسط سالانه ۴۲ لیتر نوشیدنی گازدار می‌نوشند؛ حال آنکه میانگین جهانی ۱۰ لیتر است. نوشیدنی‌های گازدار، به صورت خام یا فرآوری‌شده وارد می‌شود. این روند به تدریج در حال تغییر است و مردم به تدریج به استفاده بیشتر از آب و نوشیدنی‌ّهای سنتی رو می‌آورند. شیر، برنج، گوشت و تخم‌مرغ، مهم‌ترین اقلام مصرفی در میان اقشار متوسط و ضعیف هستند. ایران در میانه یک دگرگونی غذایی است. تعداد افرادی که از سوءتغذیه بالا رنج می‌برند به حداقل رسیده است و تغییر رژیم غذایی نرخ ابتلا به دیابت و آمار چاقی را افزایش می‌‌دهد. نرخ بالای بیکاری و افت ارزش قیمت پول ملی و تحریم‌ها، ترکیب سبد غذایی را تغییر داده است. ایرانیانی که جز طبقات متوسط و پایین هستند به ناچار سبد غذایی ارزان‌تر و کم‌ارزش‌تری انتخاب می‌کنند، روغن و میوه‌های مصرفی آنها ارزش غذایی کمتری دارد و سبزیجات متنوع استفاده نمی‌کنند. جای خالی ریزمغذی‌ها به ویژه ید و آهن به مشکلی جدی تبدیل می‌شود. آمار بیماری‌های مرتبط مانند کم‌خونی ناشی از فقر آهن به شدت افزایش یافته است. دولت‌های مختلف ایران با استفاده از برنامه‌های جایگزین به دنبال مقابله با این معضل هستند. واردات مکمل‌های غذایی روند صعودی گرفته است.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری
عزم جدی ایران برای تقویت صنعت غذای کشور به آن معناست که مسیر سرمایه‌گذاری هموار است و از آن حمایت می‌شود. یکی از راهبردهای حضور شرکت‌های خارجی در بازار ایران، تقویت روند صنعتی‌سازی و کمک به بومی‌سازی آن است. تعدادی از شرکت‌های مطرح اروپایی همین راهبرد را در پیش گرفته‌اند تا از حضور خود در بازار صنعت غذای ایران، اطمینان حاصل کنند. راهبرد دیگر واردات عمده محصولات غذایی و بسته‌بندی آن در داخل کشور است. این گزینه برای شرکت‌هایی که در زمینه غذاهای تندمصرف و این گونه اقلام فعالیت می‌کنند ایده‌آل است. شرکت‌ها به کمک این سیاست می‌توانند با موفقیت با شرکت‌های خارجی دیگر رقابت کنند. ایران شروع تبلیغاتی بسیار خوبی برای خارجی‌ها است و از طریق بازار مهم و جذاب این کشور می‌توان به بازار همسایگان هم نفوذ کرد.
در دنیای ارتباطات و اینترنت؛ تقاضا برای محصولات جدید به ویژه در میان جوانان رو به افزایش است و بخش زیادی از اقلام مورددرخواست در بازار داخلی وجود ندارد. طیف جدیدی از مصرف‌کنندگان ایرانی به ویژه آنهایی که به طبقات اجتماعی- اقتصادی بالا تعلق دارند حاضرند برای کیفیت و تنوع بیشتر، بهای بیشتری پرداخت کنند. بازار غذای ایران، جذابیت‌های بسیاری دارد اما حداقل در یکی دو سال آتی بعید است شاهد حضور محسوس شرکت‌های خارجی باشیم؛ ادامه کرونا، تشدید تحریم‌ها، افت قابل‌توجه ارزش پول ملی و عدم‌قطعیت و بی‌ثباتی اقتصادی ازجمله مهم‌ترین موانع پیش‌رو است. بسیاری از شهروندان اقلام خوب و باکیفیت داخلی اما ارزان را به نمونه‌های مشابه وارداتی ترجیح می‌دهند با این همه نسل جوان به تجربه مصرف کالای خارجی علاقه‌مند است. نتایج بازارسنجی‌ها حاکی از آن است که حداقل ۱۰ درصد از مصرف‌کنندگان، تفاوت قیمت محصولات خارجی را پرداخت می‌کنند. تنوع‌طلبی غذایی، ضریب بالای نفوذ اینترنت، رونق خرید و فروش آنلاین و نیز حضور استارت‌آپ‌های تخصصی هم به نوبه خود سیگنالی امیدوارکننده به شمار می‌آید. زمینه برای معرفی مفاهیم نوین غذایی آماده است.
محصولات مهم
محصولات غذایی مهم ایران عبارت‌اند از: گندم، برنج، چای، خرما، آجیل (پسته، گردو و بادام)، ماهیان خاویاری (عمدتاً برای صادرات)، صیفی‌جات، گوشت و فرآورده‌های لبنی. ایران بزرگ‌ترین صادرکننده پسته، انار، خرما، زعفران و خاویار در جهان است. ادویه‌جات، میوه و سبزی هم ازجمله مهم‌ترین محصولات ایران است. انار ساوه و خرمای مضافتی بم در وضعیت GI هستند و تحت‌حمایت توافقنامه لیسبون قرار دارند. در سال ۲۰۱۹ حجم فروش نوشابه‌ها ۲۵ درصد افزایش یافت. در پایان این دوره ارزش اقتصادی این بخش به یک تریلیون ریال افزایش یافت.
ارسال نظر