راه پر فراز و نشیب صنعتی شدن ایران

موضوع توسعه صنعتی به قدری حائز اهمیت است که بدون آن، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار نیز بیشتر شبیه به یک رویا می‌ماند. مطالعه کشورهای پیشرو اقتصادی جهان ثابت می‌کند که بدون توسعه صنعتی و اتکای اقتصاد بر صنعت، نمی‌توان انتظار حل مصائب اقتصادی همچون بیکاری را داشت. با این حال پژوهش‌های دانشگاهی ثابت کرده‌اند که بخش صنعت در ایران بر مبنای بسیاری از معیارها مانند درآمد سرانه، ارزش افزوده و میزان صادرات صنعتی پیشرفت قابل‌توجهی در طول نیم قرن گذشته را ثبت نکرده است.

آنچه امروز از اصطلاح «کشورهای صنعتی» به ذهن متبادر می‌شود، علاوه بر مجموعه‌ای از کارخانه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی ، شکل خاص و پیشرفته‌ای از سازماندهی مدرن در گردش امور در حوزه‌های مختلف است. بر اساس چنین درکی از دستاوردها و ویژگی‌های صنعتی شدن است که کشورهای در حال توسعه، طی پنجاه سال گذشته، برنامه‌های جدی را برای توسعه صنعتی به اجرا درآورده‌اند. در یک کلام می توان گفت که صنعت تلفیقی است از سرمایه و فناوری، که هر دو ویژگی فرهنگی جامعه ایرانی در تضاد و تقابل با دو عنصر شکل دهنده صنعت می باشند.

در همین راستا ما در گسترش نیوز گفتگویی داشتیم با یکی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن،‌برای خواندن مشروح این خبر با ما همراه باشید:

مسیر سخت صنعتی شدن ایران

عبدالناصر درخشان نماینده مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار گسترش نیوز مبنی بر اینکه از عصر امیرکبیر با وارد کردن تکنولوژی ساخت سماور از روسیه، تلاش شد تا ایران به سمت صنعتی شدن برود، چرا مسیر صنعتی شدن ایران تاکنون اینقدر ناهموار و طولانی بوده است، اظهار کرد: همانطور که مسیر صنعتی شدن کشور پستی و بلندی هایی داشته است، ساختار سیاسی کشور نیز از زمان امیرکبیر تا اکنون دستخوش تغییرات شده است و در پستی و بلندی و فراز نشیب های زیادی قرار گرفته است.

نماینده یازدهم مجلس بیان کرد: خیلی سالها پیش ما مسیر صنعتی شدن را در کشور آغاز کردیم اما همواره با چالش روبرو بودیم. بطور مثال صنعت خودروی ما آن مسیری را که همزمان با کشورهای دیگر شروع کرد را هرگز طی نکرد. برای رسیدن به اهداف صنعتی باید اول از هر چیز جامعه همراه با صنعت کشور باشد. تا زمانی که ما اعتماد به کالاهای کشورمان را نداشته باشیم. صنعتی شدن با مشکل روبرو خواهد شد. باید کالای کشورمان را با این تصور که اگر آن کالا را استفاده کنیم به صنعت، تولید و اقتصاد کشور کمک می کند، تهیه کنیم.

عضو کمیسیون صنایع و معادن ادامه داد: این فرصت را مردم و دولت همواره به صنعت خودروسازی کشور داده بودند، بیش از نیم قرن فرصت تا این صنعت به درجه ای از کیفیت برسد تا مردم خودروهایی در تزاز خودروهای درجه یک جهانی سوار شوند. hما هزاران بار تاسف که این مسیر را خودروساز داخی هرگز طی نکرد. همچنین خیلی از صنایع ما آن استانداردهای کیفی که در سطح جهانی باشد را هیچگاه نداشته اند. زیرا که نگاه ما به صنعت،‌نگاهی ساختارمند همچون دیگر کشورهای نبوده است.

استقرار صنایع مهم کشور در فلات مرکزی

نماینده مردم ایرانشهر در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ما باید این موضوع را درک کنیم که در بازار کالاهایی هست که از لحاظ کیفیت هم تزاز و یا بالاتر از کالای ما، که می توانند رقیب باشند و بازار را تسخیر کنند. خیلی از صنایع ما که به این جایگاه نرسیدند غره بودند که بازار در یداختیار آنها است و هر کالایی که تولید کنند مردم مجور به استفاده از آن هستند اما زمانی هست که مردم این کالا را به علت حس وطن دوستی و حس کمک به کشور می خرند،‌ اما در برخی از صنایع( خاصه در خودروسازی) مردم را مجبور کردند که از آن کالا استفاده کنند.

 درخشان در پایان و در پاسخ به این سوال که طرح آمایش صنعتی از برنامه چهارم توسعه بسیار مورد تاکید بوده است، آیا در طرح های صنعتی کشور چنین رویکردی مدنظر است یا همچنان بدون توجه به منابع آبی و استعدادهای انسانی و طبیعی منطقه ای، طرح های صنعتی در دستور کار قرار می ‌گیرند، اظهار کرد: ما اکنون چالش های عجیب و غریب در استان های مرکزی کشور داریم، ما بدون درنظرگرفتن آمایش سرزمینی تمام صنایع مهم کشور را در فلات مرکزی کشور مستقر کرده ایم. ما فکر محیط زیست و منابع آبی کشور را نکرده بودیم و امروزه با پدیده بحران آب و آلودگی محیط زیست روبرو هستیم. باید شرایط را به سمت و سویی ببریم که از فرصت های ایجاد شده در کشور نهایت استفاده را ببریم و کاری کنیم که صنایع کشور در اکثر نقاط کشور پخش شود تا سالهای آینده بهرمندی بیشتری نسیبمان شود.