ایران در آستانه رونمایی از ریال دیجیتال

اتمام پروژه رمزپول ملی و یا ریال دیجیتال در ایران نیز که این روزها بحث آن داغ شده است به سال ۱۳۹۹ باز می‌گردد و شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی وظیفه انجام این پروژه را برعهده داشته است.

سیزده سال از زمانی که ساتوشی ناکاموتو با اختراع بیت کوین بازارهای پولی و مالی را متحول کرده است می گذرد، از آن زمان تاکنون اختراع هزاران رمز ارز دیگر در سراسر دنیا به ثبت رسیده است و در این میان بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا نیز نمی‌خواهند از فناوری نوینی که کارایی آنها را به حداقل می رساند عقب بمانند.

رمزارز بانک مرکزی را می‌توان پدیده قرن ۲۱ نامید؛ فناوری که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان در صدد دسترسی به آن هستند.

ارز دیجیتال بانک مرکزی که به آن ارز دیجیتال فیات یا پول پایه دیجیتال نیز گفته می‌شود، ارز دیجیتالی است که توسط یک بانک مرکزی صادر می‌شود؛ مفهوم فعلی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی از بیت کوین و ارزهای رمزپایه مبتنی بر بلاک چین الهام گرفته شده است اما عملکرد آن با ارز های دیجیتال موجود در بازار متفاوت است.

در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد از بانک های مرکزی در سراسر جهان پروژه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را عملیاتی کرده‌اند و در این بین چین اولین کشوری بود که یوان دیجیتال را راه اندازی کرد؛ طبق بررسی های به عمل آمده یکی از سریع‌ترین برنامه‌هایی که در حال حاضر از نظر تعداد نصب در چین در رتبه اول قرار گرفته است، کیف پول یوان دیجیتال بانک مرکزی است. ۲۶۱ میلیون کاربر/ف حدود یک پنجم جمعیت چین، کیف پول‌های الکترونیکی CNY را بر روی تلفن های همراه خود راه اندازی کرده اند.

اتمام پروژه رمزپول ملی و یا ریال دیجیتال در ایران نیز که این روزها بحث آن داغ شده است به سال ۱۳۹۹ باز می‌گردد و شرکت خدمات انفورماتیک بانک مرکزی وظیفه انجام این پروژه را برعهده داشته است، به گفته رئیس بانک مرکزی دستورالعمل رمز پول ملی در شورای پول و اعتبار مصوب شده است و در حال حاضر مقدمات و راه اندازی آن در دست انجام است و این پروژه اوایل سال آینده اجرایی می شود.

به گفته معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی هدف از طراحی رمزریال در بانک مرکزی تبدیل اسکناس به یک موجودیت قابل برنامه‌ریزی و برنامه‌نویسی است و با این فرآیند پول دارای موجودیت هوشمند خواهد شد.

پشتوانه این ارز دیجیتال ریال است و در واقع به ازای هر واحد ارز ملی معادل ریال آن در حساب بانک مرکزی بلوکه خواهد ماند و صدور آن نقدینگی جدید خلق نخواهد کرد و از طرفی با صدور این رمز از در بلاک چین خصوصی امکان استخراج نیز نخواهد داشت.

تولید رمزپول ملی انرژی بر خواهد بود؟

برای پاسخ به این پرسش باید به تفاوت های رمزپول ملی و ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین پرداخت؛ بیت کوین در اختیار شخص خاصی نیست بلکه در اختیار پروتکل شبکه است و برای تولید آن باید هزینه سنگینی در نظر گرفته شود چراکه برق بالایی را مصرف می کند اما ارز دیجیتال بانک مرکزی پدیده ای پابلیک نیست و در دنیا به عنوان ارزی که بانک مرکزی آن را تولید می کند تعریف می شود دقیقا مانند ریال در ایران و در نتیجه تولید آن در اختیار بانک مرکزی است و الگوریتم ها و روش هایی که برای رسیدن به اجماع در شبکه بلاکچین از آن استفاده می شود مانند الگوریتم ها و روش هایی که بسیار پرهزینه و انرژی بر هستند و در شبکه بیت کوین و امثال آنها مورد استفاده قرار می گیرند در این شبکه کاربردی ندارند چراکه این شبکه ها به اصطلاح پرایویت و یا شناسا هستند به این معنا که بازیگر های کلیدی این شبکه ها شناخته شده هستند.

رمزپول ملی می تواند تحریم‌ها را دور بزند؟

ارز دیجیتال بانک مرکزی و یا پول دیجیتال بانک مرکزی در دنیا چنین تعریفی ندارد و برای دور زدن تحریم ها ساخته نشده است و دقیقا همان ریالی است که در معاملات روزانه مورد استفاده قرار می گیرد منتها در تولید آن از زیر ساخت های بلاکچینی استفاده شده است و برای مجموعه ای از مزایایی که سمت مردم نیست و قابلیت های حاکمیتی دارد ساخته شده است؛ مانند قابلیت رهگیری بهتر، مبارزه با پولشویی به صورت بهتر و یا ایجاد سیستم هایی که به لحاظ فنی پایداری بیشتری داشته باشند. از میان مزایای مختلف دیگر آن می توان به استفاده از آن در توسعه پذیری و امکان سرویس دهی به سینتک‌ها اشاره کرد و همان قدر که با ریال می‌توان تحریم دور زد همان قدر نیز با ارز دیجیتال بانک مرکزی می‌توان تحریم‌ها را دور زد.

رمز ریال در واقع ارز دیجیتال بانک مرکزی است که پول نقد الکترونیکی به شمار می‌رود و نسخه الکترونیکی اسکناس‌های رایج در ایران خواهد بود. ارزش آن نیز به ریال کاغذی سنتی موجود متصل می‌شود.

البته کارت‌های نقدی یا اعتباری که بسیاری از مردم برای خریدهای روزانه از مغازه‌ها یا پرداخت‌های بانکی خود استفاده می‌کنند، نوعی پول دیجیتالی است. اما تاکنون صدور این پول‌های دیجیتالی از سوی بانک‌های تجاری و بر پایه اعتبار الکترونیکی که بانک مرکزی به آنها می‌داده، انجام می‌شده است.

به گفته کارشناسان آن چه که در حوزه رمزپول ملی اهمیت پیدا می کند ضوابط مشخص و تاثیرات اقتصادی آن است ولی به لحاظ تکنیکال حداقل در کوتاه و میان مدت تولید و عرضه ارز دیجیتال ملی در ایران چالش ساز نخواهد بود.حالا رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرده است دستورالعمل رمز پول ملی در شورای پول و اعتبار مصوب شده است و احتمال می‌رود در سال آینده اجرایی شود.

رواج رمزارزها هشداری برای بانک های مرکزی

گسترش استخراج و استفاده از رمزارزها در سراسر دنیا به موجب آنکه این ارزهای دیجیتال مردم نهاد هستند و قابلیت رهگیری ندارند بانک های مرکزی را در سراسر دنیا سردرگم و نگران کرده است و احتمال خروج ناگهانی سرمایه از این بانک ها را افزایش داده است.

نشریه ال اکونومیستا اسپانیا با تاکید بر افزایش محبوبیت رمزارزها در همه نقاط جهان نوشت: رواج بیت‌کوین و سایر ارزهای همتای آن تا جایی پیش رفته که به پدیده ای جهانی با بازار سرمایه ۲.۲ تریلیون دلاری که تقریبا دو برابر تولید ناخالص داخلی اسپانیا است، تبدیل شده است.

در این بین روسای بانک مرکزی در سراسر جهان در تلاش اند تا از جذابیت رمزارزها برای مردم بکاهند؛ «جروم پاول» رئیس فدرال رزرو آمریکا نیز اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد که «ارزهای رمزنگاری شده از هیچ پشتوانه ای برخوردار نبوده و وسیله ای برای پرداخت نیستند.»

استفان اینگوز، رئیس بانک مرکزی سوئد نیز اطمینان داده است که بیت کوین، مانند تمام پول‌های خصوصی، در نهایت ممکن است سقوط کند. وی گفت: پول خصوصی معمولاً دیر یا زود از بین می‌رود.