برگ برنده ایران در برجام
افزایش نرخ نفت و همچنین تنش‌های ژئوپولیتیکی در جهان، واشنگتن را بیش از هر زمان دیگری به لزوم حصول توافق زودهنگام با تهران نیازمند کرده است.
با آغاز جنگ در اوکراین و شکل گیری تحریم‌های بی‌سابقه علیه روسیه طی هفته‌های اخیر، بخش انرژی به ویژه نرخ نفت و گاز به شدت تحت تاثیر این تحریم‌ها واقع شده و افزایشی چشمگیر را تجربه کرد. در ادامه روند افزایش نرخ نفت اما، کشورهای صنعتی جهان به رهبری ایالات متحده نسبت به آزادسازی ذخایر نفتی استراتژیک خود در بازار به منظور کاهش نرخ نفت و تاثیرات تورم زا ناشی از آن بر اقتصاد این کشورها اقدام نمودند.
البته به نظر می‌رسد آزادسازی این ذخایر استراتژیک نفتی در حالی صورت گرفت که غرب تصور می‌کرد درگیری در اوکراین ظرف مدت کوتاهی پایان یافته و بازارهای جهانی به رویه عادی خود باز خواهند گشت. اکنون اما با ادامه جنگ در اوکراین و حتی وخامت بیشتر درگیری‌ها در اطراف چرنیهف، ماریوپول و شهرهای اطراف کی یف، ظاهرا امیدی نسبت به کاهش تنش در کوتاه مدت وجود نداشته و لذا بازار انرژی از بازگشت مجدد نفت و گاز روسیه ناامید شده است.
با اینحال، علیرغم نا امیدی شکل گرفته در خصوص بازگشت نفت روسیه به بازار، طی روزهای گذشته شاهد کاهش محسوس نرخ نفت در بازارهای جهانی بوده‌ایم که در ادامه به دلایل آن خواهیم پرداخت.
موج جدید کرونا در چین و کاهش تقاضای نفت
با ایجاد موج جدید همه گیری کرونا در چین، علاوه بر ترس ایجاد شده در بازارهای جهانی که منجر به ریزش و اصلاح نرخ سهام شرکت‌های بین‌المللی و حتی بازار بورس امریکا شد، قرنطینه و تعطیلی ناشی از این موج منجر به بسته شدن موقت کارخانه‌های صنعتی بزرگ به ویژه در شانگهای به عنوان صنعتی‌ترین شهر چین و البته کانون موج جدید کرونا در این کشور شد.
روزنامه گاردین روز سه شنبه با انتشار گزارشی از خانه نشین شدن تمامی ۲۶ میلیون سکنه شهر شانگهای در پی وضع قرنطینه سنگین در این شهر خبر داد. همه گیری کرونا در این شهر صنعتی چین تا جایی بوده که برخی خبرها حاکی از مختل شدن زنجیره تامین مواد اولیه در این شهر است؛ موضوعی که البته دولت چین آن را رد می‌کند.
به هر حال باید پذیرفت که تعطیلی چند روزه یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی جهان می‌توان تاثیری شگرف بر تقاضای بازار انرژی و در نتیجه کاهش نرخ نفت در بازارهای جهانی بگذارد.
توافق هسته‌ای با ایران و احیای برجام
اما یکی از موضوعاتی که طی روزهای اخیر دوباره به تیتر مهم رسانه‌های غربی تبدیل شده، نزدیک شدن ایران و شرکای برجامی به علاوه امریکا به توافقی جدید برای احیای برجام است. علیرغم نشانه رفتن انگشت دو طرف به سوی یکدیگر به عنوان مقصر عدم احیای برجام، ظاهرا واشنگتن و تهران بیش از هر زمان دیگری به توافق با یکدیگر نزدیک شده‌اند.
این در حالیست که محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز چهارشنبه اعلام کرد که تهران حاضر است در صورت احیای برجام و بازگشت طرف مقابل به تعهدات خود ذیل این قرارداد، به محدودیت‌های گذشته خود در غنی‌سازی هسته‌ای و تعداد سانتریفیوژهای فعال بازگردد.
در ایالات متحده نیز به نظر می‌رسد واشنگتن بیش از هر زمان دیگری حتی در قیاس با دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، خوستار حل و فصل مشکلات موجود با ایران و تنش زدایی در روابط خود با تهران است. دلیل این خواسته امریکا نیز مشخص است. نخست اینکه با وجود درگیری در اوکراین، افزایش تنش‌ها با چین به ویژه بر سر مسئله تایوان طی ماه‌های گذشته از روی کار آمدن دولت بایدن و همچنین تشدید فعالیت‌های نظامی موشکی و هسته‌ای کره شمالی در شرق آسیا، هرگونه تنش زدایی در روابط با تهران می‌تواند بار سنگین تهدیدات ایجاد شده علیه منافع ملی امریکا را تا حد زیادی کاهش دهد.
توافق با ایران در شرایطی که به گفته آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) روزانه بیش از ۳ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفتی جهان در حال کاهش است، می‌تواند منجر به تزریق چشمگیر نفت به بازارهای جهانی و در نتیجه کاهش شدید نرخ نفت در پس افزایش عرضه و کاهش التهاب تقاضای بازار شود.
پنین توافقی در شرایطی بیش از پیش برای دولت امریکا ضروری شده که دولت عربستان سعودی نیز در پی اختلافات نسبتا عمیق شکل گرفته میان ریاض و واشنگتن بر سر بسیاری از مسائل از جمله جنگ یمن، مسئله مذاکرات هسته‌ای با ایران و حتی موارد کهنه‌ای چون ماجرای قتل جمال خاشقجی، به درخواست‌های مکرر واشنگتن برای تزریق بیشتر نفت در بازار به منظور کاهش التهاب و قیمت، واکنشی نشان نداده و ظاهرا از وضع فعلی بازار خشنود به نظر می‌رسد.
نا امیدی جهان از جایگزینی منابع سوختی غیر فسیلی با نفت
با شکل گیری حریم‌های اقتصادی علیه روسیه و کاهش تولید و توزیع نفت در بازارهای جهانی، ناگهان چشم جهانیان به سمت منابع سوختی غیر فسیلی برای جارگزین کردن آن با نفت رفت که امید می‌رفت مواردی چون انرژی خورشیدی، هیدروژن و... بتوانند به میدان آمده و بخش بزرگی از نقصان نفتی بازار را جبران کنند.
اما تنها با گذشته چند روز، ظاهرا نا امیدی از جایگزین شدن این دست انرژی‌ها با نفت به زودی بروز پیدا کرد. در همان روزهای اول جنگ اوکراین، ایلان ماسک مدیرعامل سرشناس شرکت تسلا که به نوعی رهبری جهان انرژی‌های غیر فسیلی را بر عهده دارد، با انتشار توئیتی خواستار افزایش تولید نفت شده و تاکید کرد که سوخت‌های غیر فسیلی قادر به جبران نقصان ایجاد شده در بازار انرژی جهان در کوتاه مدت نبوده و مدت زمان زیادی برای اتکاپذیر شدن این دست انرژی‌های در جهان لازم است.
در تازه‌ترین این دست اظهارات، هلدینگ بانکی گلدمن ساکس نیز با انتشار گزارشی در هفته جاری تخمین زد که تنها ۵۰ درصد از خودروهای امریکا تا سال ۲۰۵۰ برقی خواهند شد و امکان دستیابی به اهداف بزرگتر از این برای برقی‌سازی خودروهای امریکایی وجود ندارد.
ارسال نظر