سراب حذف ارز ترجیحی برای تولید‌کنندگان و اتاق های بازرگانی‌‌

بسیاری از کارشناسان معتقدند حذف ارز ترجیحی در دراز مدت منجر به رونق تولید  می‌شود و اقتصاد کشور دوچندان بهبود پیدا می‌کند. تولید‌کنندگان اما نظری خلاف این عقیده دارند و دائما از وضعیت تامین، عرضه و قیمت مواد اولیه شکایت دارند. اگر به بازار نگاهی کنیم چندان ادعای تولید‌کنندگان دور از ذهن نیست؛ زمانی که ارز ترجیحی حذف شد، دولت از پس هزینه خوراک دام و طیور برنیامد و قیمت گوشت، تخم مرغ به یکباره بالا رفت. این یعنی کمبود عرضه! کارشناسان و روسای اتاق بازرگانی بر این باورند که این رویه کوتاه‌مدت است و آثار شگفت‌انگیز حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به زودی مشخص می‌شود اما سوال اصلی این است که با وجود تحریم چگونه تولید‌کنندگان و صنعتگران از پس تهیه مواد اولیه و بومی‌سازی تولید برمی‌آیند؟ پاسخ این سوال هنوز مجهول است. موضوعی که انتقادهای بسیاری را به همراه داشته و ادعای اتاق بازرگانی را زیر سوال برده است. به بهانه این موضوع گسترش نیوز با هادی حق‌شناس اقتصاددان به گفتگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید.

حذف ارز ترجیحی لازمه ریشه‌کنی رانت

هادی حق‌شناس با اشاره به تخصیص ارز ترجیحی یا ارز ۴۲۰۰ تومانی به چند قلم کالای مشخص گفت: ارز نیمایی به طور خاص برای دانه و تغذیه مرغداری‌ها و روغن طبیعی مورد استفاده قرار می‌گرفت. حذف این ارز افزایش هزینه تولید را به دنبال دارد اما به مفهوم این نیست که میزان تولید افزایش پیدا می‌کند. موضوع مذکور را از دو زاویه میتوان بررسی کرد؛ ابتدا اینکه به دلیل قاچاق و رانتی که در اقتصاد کشور شکل می‌گرفت، ضرورت حذف ارز دولتی احساس می‌شد.

تغییر چشمگیر عرضه‌ و تقاضای کالاها

وی افزود: این فلسفه که باید ارز یادشده تک نرخی شود یا خیر، سرجای خود محفوظ است اما نکته اصلی اینجاست که آیا زمان مناسبی برای این موضوع بود یا اگر با تاخیر و در زمان دیگری انجام میگرفت شاید شاهد نتایج بهتری بودیم. به طور کلی حذف ارز ترجیحی هزینه تولید را افزایش داده و بنابراین طبیعی است که منجر به کاهش تقاضا ‌شود و در نتیجه این موضوع با یک وقفه زمانی عرضه متاثر خواهد شد. چندنرخی‌ها اقتصاد را از مسیر اصلی منحرف می‌کنند.

جراحی اقتصادی برای تمام ابعاد اقتصاد لازم است!

حق شناس تاکید کرد:  اقتصاد کشور نه تنها در یک حوزه بلکه در تمامی ابعاد باید فعال و پویا شود. برای مثال زمانی که صحبت از هزینه‌ها و قیمت‌های جهانی می‌شود، بخش درآمدی نیز باید متناسب با هزینه‌ها تغییرات نرخ داشته باشند. به عبارت دیگر در اقتصاد نمی‌توان یک بخش را اصلاح و سایر بخش‌ها را به حال خود رها کرد. در پی آن انتظار داشته باشیم که بازدهی اقتصاد کشور خروجی متناسب با خواست دولتمردان را داشته باشد. اقتصاد را مانند یک بیمار باید در نظر گرفت و تمام وجوه آن باید مورد بررسی قرار گیرد، نه اینکه صرفا به عمل بخش زیبایی آن فکر کنیم اما به بخش سرطان آن فکر نکرد! بنابراین لازم است، همه جوانب آن بررسی شود. تقدم و تاخر نیز  در آن بسیار حائز اهمیت است. طبق این توضیحات، در کوتاه مدت حذف ارز ترجیحی موجب افزایش هزینه تولید می‌شود اما در بلند مدت اگر تولید‌کننده بهره‌وری ایجاد کند، با چند شرط می تواند موجب به رونق شود. به این شرط که بازدهی و کیفیت محصولات بهبود یابد و بازار جدید ایجاد شود.

اهمیت اختیار و قدرت خرید مردم را در نظر بگیریم

حق‌شناس در پاسخ به این سوال که یارانه نقدی برای عموم مردم مناسب‌تر است یا کوپن گفت: طبیعی است که پرداخت نقدی به افراد بهتر است زیرا قدرت اختیار در دست مصرف‌کننده است. در این یارانه فرد می‌تواند تشخیص دهد که برای مثال این پول را صرف خرید مرغ کند یا صرف خرید پروتئین دیگر. مصرف‌کننده اگر حق انتخاب داشته باشد بهتر می‌تواند زندگی خود را سروسامان دهد. هر چه اختیار مصرف‌کننده افزایش پیدا کند تصمیم بهینه‌ای برای مصرف خود می‌تواند اتخاذ کند.