روند تحولات جهان چطور بر اقتصاد ایران اثر دارد؟

 اقتصاد جهانی در ماه‌های گذشته با چالش‌های مهمی مواجه شده است و این چالش‌ها می‌توانند وضعیت اقتصادی بسیاری از کشورها را با تهدید جدی مواجه کنند. شیوع ویروس کرونا، جنگ روسیه و اوکراین و در پی آن افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی، از مهم‌ترین مواردی هستند که تورمی همه‌گیر در اقتصاد جهانی را رقم زده‌اند. در این گزارش به بررسی تاثیر تحولات جهانی بر اقتصا ایران می‌پردازیم.

رکوردشکنی تورم آمریکا

ایالات متحده آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان نیز تحت تاثیر این بحران جهانی قرار گرفته و تورم شدیدی را تجربه می‌کند. تورم سالانه اقتصاد آمریکا در ماه ژوئن سال ۲۰۲۲ رقم ۹٫۱ درصدی را ثبت کرد که این رقم بزرگترین افزایش نرخ تورم از سال ۱۹۸۱ محسوب می‌شود.

بانک مرکزی آمریکا یا همان فدرال رزرو در واکنش به این جهش تورمی، سیاست افزایش نرخ بهره را پیش گرفت. فدرال رزرو در ماه مارس نرخ بهره خود را ۲۵ واحد درصد افزایش داد که این رشد، اولین افزایش نرخ بهره در بیش از سه سال گذشته بود.

افزایش همه جانبه نرخ بهره

روند صعودی نرخ بهره در ماه‌های آتی نیز ادامه داشت و در ماه سپتامبر، این نرخ به ۳٫۲۵درصد رسید. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند این روند افزایش ادامه خواهد یافت و نرخ بهره آمریکا تا پایان سال جاری به ۴٫۲۵ تا ۴٫۵درصد خواهد رسید. همچنین بر اساس پیش‌بینی‌ها این رقم در پایان سال ۲۰۲۳ به سطح ۴٫۵ تا ۴٫۷۵درصدی می‌رسد.

در این حین، فدرال رزرو تاکید دارد که تا بازگشت نرخ تورم به دو درصد، افزایش نرخ بهره به هر قیمتی ادامه خواهد یافت. اما ایالات متحده تنها کشوری نیست که با تورم‌های بالا روبرو است. بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان نیز برای مبارزه با این مشکل، سیاست افزایش نرخ بهره را در پیش گرفته‌اند.

تاثیر تحولات اقتصاد جهان بر ایران

تورم حاصل از جنگ روسیه و اوکراین گریبان‌گیر اقتصادهای کوچک‌تر نیز شده و سبب افزایش قیمت غذا، خدمات و هزینه‌های مبادلاتی در این کشورها شده است. اقتصاد ایران نیز به دلیل مراودات تجاری با روسیه که یکی از طرف‌های درگیری است، از این جنگ آسیب دیده است.

از سویی دیگر، تحریم‌های روسیه می‌تواند باعث افزایش فشار آمریکا به عربستان سعودی برای جبران منابع انرژی خود شود. در این بین، ممکن است ایران بخشی از مشتریان خود در بازار نفت را از دست بدهد و از این کانال آسیب ببیند.

از طرف دیگر سهم حدود ۲۴درصدی آمریکا از اقتصاد جهانی و جهان روا بودن دلار باعث شده که سیاست‌های پولی آمریکا اثری مستقیم بر وضعیت دیگر کشورها بگذارد. با وجود اینکه اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های حاکم بر آن، به نوعی ایزوله شده است، اما همچنان از تحولات اقتصادی جهان تاثیر می‌پذیرد.