ارزهای دیجیتال چقدر سود آورند؟

انتشار خبر فروپاشی و اعلان ورشکستگی صرافی بزرگ FTX بار دیگر اما و اگرهای بسیار زیادی در میان طرفداران ارزهای دیجیتال و البته حملاتی مجدد از سوی منتقدین این نوع اقتصاد به وجود آورد.

طبق معمول، مهمترین اخبار و تحلیل های موجود در اینترنت پیرامون این سوال محوری است که اعتبار رمزارزها تا چه حد بوده و آیا می توان به چشم یک سرمایه گذاری پر سود به آن نگریست؟ آیا در گذر زمان، به ویِژه با توجه به تحلیل نا پذیر بودن بازار ارزهای دیجیتال از بُعد تکنیکال، می توان روی حتمی بودن افزایش قیمت آن برای انجام یک سرمایه گذاری نگاه کرد؟ از مهمتر اینکه با توجه به نوسان شدید در بازار رمزارزها، آیا هنوز امکان استفاده از آنها به عنوان پول و ابزار انتقال اعتبار وجود دارد؟

آیا رمز ارزها قابلیت استفاده به جای پول را دارند؟

پول در سیستم اقتصادی هر کشوری به معنای ابزاری برای انتقال اعتبار مالی است که مردم با استفاده از آن به داد و ستد خود می پردازند. اما از دیدگاه علمی، واحد پولی هر کشوری سه ویژگی کلی و اساسی را باید داشته باشند تا بتوان از آنها به عنوان پول یاد کرد:

دارای واحد سنجش مشخص: به این معنا که بتوان برای سنجش میزان آن از واحد مشخصی مانند دلار، ریال، یورو... استفاده کرد. این قابلیت کمک می کند در در مبادلات محلی و بین المللی، ثمن هر معامله مشخص باشد. همچنین در بازار فارکس، ارزهای ملی کشورها در قیاس با یکدیگر مورد سنجش و قیاس قرار میگیرند که همین ویژگی نیز حاصل سنجش پذیری است.

بدیهی است، در صورت عدم وجود چنین ویژگی، نمی توان آن را پول نامید. این ویژگی در خصوص ارزهای دیجیتال صدق نمیکند. نشریه بلومبرگ در تاریخ ۲۳ مارس ۲۰۲۱، با انتشار گزارشی در همین خصوص، عنوان کرده که مبنای ارزش واحد پول های ملی فی نفسه و در ذات خود نهفته است.

یعنی هر یک دلار یا یورو خود دارای ارزش ذاتی بوده که پشتوانه اعتبار آنها، بانک های مرکزی صادر کننده این ارزها هستند و این چیزی نیست که در خصوص بیت کوین صدق کند.

به این معنا که هر بیت کوین خود دارای ارزشی مستقل نیست و ارزش آن در قیاس با یک ارز فیات مانند دلار یا یورو سنجیده می شود. هر چند، طی سال های اخیر، بسیاری از فروشگاه های بزرگ جهان اقدام به دریافت بیت کوین و یا ارزهای دیگر مانند لایت کوین، اتریوم و ... به عنوان ثمن معامله کرده اند، اما این عمومیت ندارد. در بند بعد، بیشتر یه این موضوع خواهیم پرداخت.

ابزار رایج و عمومی: این قابلیت از لحاظی برای ارزهای دیجیتال دارای قوت و از منظر دیگر نیز نقطه ضعف محسوب می شود. ارزهای دیجیتال بر خلاف ارزهای فیات مانند دلار، دارای مقبولیت عامه و مورد استفاده عمومی در سراسر جهان نیستند.

این در حالیست که پول حتما باید از این ویژگی برخوردار باشد و در حقیقت اعتبار هر واحد پولی در جهان اقتصاد به همین میزان تقاضا برای آن واحد پولی بستگی دارد. نقطه مثبت ماجرا اما اینکه ارزش بیت کوین نیز در گذر زمان، با همین افزایش میزان تقاضا و محبوبیت افزایش یافته که می توان امیدوار بود در آینده، این میزان ارزش با افزایش تعداد هواداران ارزهای دیجیتال، افزایش یابد. با اینحال، چنین خوشبینی شامل مقایسه ماهیت بیت کوین و ارزهای عادی نمی شود و اصلا چنین قیاسی ممکن نیست.

حفظ ارزش دارایی ها: یکی از موارد کاربرد پول، افزایش میزان دارایی های در اختیار است. از این منظر، قدرت اقتصادی فردی که ۱۰ هزار دلار دارایی در اختیار دارد با فردی که تنها ۱۰ دلار دارایی دارد، یکی نیست. لذا انسان های دوران اقتصاد پولی و بانکی همواره به دنبال کسب پول بیشتر هستند و اصلا مکاتب مختلف اقتصادی مانند سوسیالیزم، لیبرالیزم و ... همگی در نهایت مدعی پردازش نظریه ای برای یافتن سعادت بشر از طریق خلق پول بیشتر هستند.

حال بهتر است نگاهی به بیت کوین بیندازیم. رمزارزی که ظرف مدت دو ماه، قیمت آن نصف شد و اکنون به یکی از کف های تاریخی خود رسیده است. آیا می توان به این رمزارز، به دیده ابزاری برای حفظ ارزش نگاه کرد؟ البته نا گفته نماند که بسیاری از طرفداران رمزارزها در سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ (پیش از ریزش قیمت بیت کوین) معتقد بودند که اساسا بیت کوین در قیاس با طلا و یا دلار، ارزش بیشتری برای ذخیره ارزش اموال دارد.

اما با آغاز اعمال سیاست های فدرال رزرو آمریکا مبنی بر اعمال مرحله ای افزایش نرخ بهره بانکی و همچنین رخدادهای دیگر مانند جنگ اوکراین و روسیه، شرایط اقتصاد نامساعد اقتصاد چین، کمبود انرژی در بازار اروپا به علاوه رخدادی مشابه حادثه این روزها، یعنی ورشکستگی صرافی FTX که سرآغاز دومینوی آن با ورشکستگی شبکه ترا و رمزارز لونا به دنبال دیپگینگ دلار ترا (UST) در ماه می ایجاد شد، قیمت بیت کوین به شدت سقوط کرده و در کانال ۱۶ هزار دلار معامله می شود، رخدادی که طرفداران بیت کوین ۱۰۰ هزار دلاری را به شدت به چالش کشیده و آنها را متهم به خوشبینی بالیوودی کرده است!

سرانجام سخن اینکه هنوز نمی توان از بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال به عنوان پول نام برد. هرچند ممکن است در آینده نه چندان دور این موضوع رخ داده و سه فاکتور اساسی بالا در خصوص ارزهای دیجیتال به قدری بهبود یافته و اعتبار بیشتری به این دسته ارزها ببخشد، اما باید به این نکته توجه داشت که این موضوع نه شامل بیت کوین، بلکه تنها شامل استیبل کوین هایی مانند تتر، دلار بایننس، USDC، DAI و ... خواهد شد.

چراکه ماهیت بیت کوین و البته جذابیت آن در بازار مرهون نوسان قیمت آن است. به این معنا که اگر شما اقدام به خرید دلار نمایید، تنها گذر زمان و افزایش نرخ تورم محلی مشمول حاصل سود آوری سرمایه شما خواهد شد. در حالیکه در دوران جولان بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱، بسیاری از تریدرهای این بازار سود خوبی از طریق معاملات و هلد آنها به دست آوردند؛ ولی این نوسان قیمت شمشیر دو لبه بوده و کسی که انتظارش از بیت کوین، افزایش قیمت چشمگیر است، باید به همان نسبت ریسک ریزش چشمگیر آن را نیز پذیرا باشد.