صفر تا صد چک الکترونیک / ایران با رانت بانکی خدافظی می‌کند

چک الکترونیک، اقدام جدید بانک مرکزی است که در راستای دولت الکترونیک چند روز پیش تحت عنوان سامانه چکاد رونمایی شد. این چک در واقع نسخه دیجیتالی‌ شده چک کاغذی است که با قوانین مشابه آن اجرا می‌شود. روش کار با این اقدام جدید دولت دیجیتال، همه را نگران کرده است. از آنجایی که دارندگان دسته چک و افرادی که با این سند بانکی سروکار دارند در هرسنی و هر میزان سوادی هستند. اکنون دغدغه بسیای از افراد روش استفاده و مزایای این نوع از چک شده است. در این گزارش به بررسی این موارد می‌پردازیم. با گسترش‌نیوز همراه باشید.

مزایای چک الکترونیک

به گفته کارشناسان، داده پیام‌های چک با امضا الکترونیکی صادرکننده آن اعتبار می‌گیرند و مبلغ مورد نظر به‌صورت الکترونیکی از حساب صادرکننده برداشته شده و به ‌حساب دریافت‌کننده واریز می‌شود. پردازش چک الکترونیکی مشابه پردازش چک کاغذی است و فقط سریع‌تر انجام می‌شود. به‌جای این‌که مشتری یک دسته برگه چک را پر کند و آن را فروشندگان یا ارائه‌دهندگان خدمات تحویل دهد، فناوری چک الکترونیکی اجازه می‌دهد تا فرآیند به‌صورت الکترونیکی رخ دهد، با این روش هم در وقت و هم در اتلاف کاغذ صرفه‌جویی می‌شود. امضاهای جعلی که گاهی دارندگان دسته چک را با مشکل مواجه می‌کرد نیز با این روش به تاریخ می‌پیوندند. امضای الکترونیک به چک اعتبار و امنیت بیشتری می‌بخشد.

در موارد یاد شده بالا به مزایای چک الکترونیک اشاره کردیم. برای محاسن این خدمت جدید بانک‌ها، به مزایای شنیده شده بسنده نکردیم و به سراغ سید کاظم موسوی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس رفتیم. او در این باره به گسترش‌نیوز گفت: اکنون در دوره دیجیتال هستیم و این تغیییر در سیستم بانکی باید انجام میشد. در سیستم ادارات، بخش های خصوصی و خصولتی نیز لازم است چنین اقداماتی صورت گیرد تا شفافیت در سیستم بانکی ایجاد شود. دیجیتالی شدن سازوکارهای بانکی جلوی رانت و مافیا را نیز می گیرد.

قبل از فکر به استفاده از چک الکترونیک این موارد را مهیا کنید

برای استفاده از خدمات چکاد استفاده از خدمات چکاد به چه چیزهایی نیاز داریم؟ داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک از الزامات است. همچنین باید مشتریان اپلیکیشن «هامون» را نصب و فعالسازی کنند؛ این برنامه جهت ثبت امضای الکترونیکی است.

راه‌های دسترسی و استفاده از سامانه چکاد کدام است؟ درگاه‌های الکترونیکی امن بانک‌ها مانند اینترنت بانک و موبایل بانک یا نرم‌افزارهای مخصوص شعب از جمله راه‌های ارتباط با سامانه جدیدالورود بانکی است. به واسطه این درگاه‌ها ارتباط مطمئن میان سیستم متمرکز بانک‌ها و سامانه چک‌های الکترونیکی شکل می‌گیرد تا به واسطه آن، چنین خدمتی از مجموعه خدمات بانکداری الکترونیک به مردم ارائه ‌شود.

استفاده از آن به شکل است؟ پس از فعالسازی خدمت چک دیجیتال در منوی مربوطه در همراه بانک، خدمات مربوط به چک دیجیتال را میبینیم. این خدمات شامل درخواست برای صدور دسته چک، صدور چک، امکان وصول درون بانکی و بین بانکی چک، مشاهده دسته چک صادر شده و برگه‌های چک دیجیتال، مشاهده چک‌های دریافتی، انتقال چک الکترونیک، ضمانت چک، مسدودسازی چک، ابطال چک و نقد کردن چک بدون مراجعه به شعبه خواهد بود.

کار کردن با چک الکترونیک چندان هم ساده نیست

در ادامه با جزئیات به نحوه کارکرد سامانه چک الکترونیک می‌پردازیم.

همانطور که قبلا هم اشاره شد پردازش چک الکترونیکی مشابه پردازش چک کاغذی است اما با این تفاوت که سریع‌تر انجام می‌شود و به‌جای اینکه مشتری برگه چک کاغذی را به‌صورت دستی پر کند این فناوری اجازه می‌دهد فرآیند به‌صورت الکترونیکی باشد. این روند امکان خط‌خوردگی و اشتباه در نوشتن چک را نیز از بین می‌برد؛ چرا که با اشتباهات احتمالی در تنظیم، برگه چک کاغذی منسوخ می‌شود.

برای پردازش چک الکترونیکی چند مرحله کلی وجود دارد. ابتدا باید درخواست مجوز دهید؛ یعنی کسب‌وکار مورد نظر باید قبل از انجام معامله، از مشتری مجوز بگیرد. این کار را می‌توان از طریق فرم پرداخت آنلاین، فرم سفارش امضاء شده یا مکالمه تلفنی ضبط‌ شده انجام داد. مرحله بعدی تنظیم پرداخت است. پس از مجوز، کسب‌وکار باید اطلاعات پرداخت را به نرم‌افزار پردازش پرداخت آنلاین وارد کند. اگر این ‌یک پرداخت مکرر باشد، این اطلاعات شامل جزئیات برنامه تکرار شده خواهد بود.

مرحله بعدی تایید نهایی و ارسال است. هنگامی‌که اطلاعات به‌درستی در نرم‌افزار پرداخت وارد شد، کسب‌وکار برای شروع روند معامله روی گزینه ذخیره یا ارسال باید کلیک کنند.

در مرحله پایانی نیز پرداخت وجوه واریزی به‌طور خودکار از حساب بانکی مشتری انجام می‌شود. نرم‌افزار آنلاین، رسید پرداخت را برای مشتری می‌فرستد و پرداخت به‌حساب بانکی کسب‌و‌کار مورد نظر واریز می‌شود. وجوه معمولا سه تا پنج روز کاری پس از آغاز معامله به‌حساب بانکی فرد واریز می‌شود.

لازم به ذکر است نقد کردن چک الکترونیک به صورت آنلاین و حضوری در شعبات بانک‌ها امکان‌پذیر است.

این افراد شرایط استفاده از چک الکترونیک را دارند

افرادی که در حال حاضر دارای دسته چک صیاد هستند و همچنین دارندگان دسته چک که رتبه اعتباری خوبی دارند و تا الان چک برگشتی نداشته‌اند، می‌توانند از چک دیجیتال استفاده کنند. همچنین افراد باید در بانک حساب فعال، کد شهاب داشته باشند و هر دو طرف باید امضای دیجیتال داشته باشند؛ چراکه انتقال و تایید چک الکترونیک مستلزم داشتن امضای دیجیتال است.

سخن پایانی

چک دیجیتال علاوه بر مزایایی که در این گزارش ذکر کردیم، معایب اندکی نیز دارد. کاهش سرعت اینترنت و زیرساخت‌های ضعیف فناوری در ایران ممکن است این فرایند را دچار مشکل کند اما جامعه جهانی به سمت‌وسوی پیشرفت و در جهت دیجیتالی‌ شدن پیش‌ می‌رود. به همین دلیل چنین تغییر بزرگی در سیستم بانکی ایران نیز لازم‌الاجرا بود. حال باید دید در ادامه این تغییر بزرگ به خوبی و استاندارد پیش می‌رود یا خیر؟ نظر شما چیست؟