مردم قبول کنند که قبض گاز بسیار مفت است

ایران از نظر تولید گاز، دومین کشور جهان است، اما درحال‌حاضر شاهد آن هستیم که باتوجه به سرمای سخت در ایران، کشور با مشکل‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند. کمبود گاز در کشور سبب شده است تا در برخی از استان‌ها، گاز صنایع و همچنین واحد‌های مسکونی قطع شود. همین امر سبب شده است تا مردم کشور، دچار مشکلات متعددی شوند. حال این سوال مطرح می‌شود که چه اتفاقی برای دومین کشور تولید‌کننده گاز افتاده است که در تامین انرژی برای مردم کشور ناتوان شده است؟ چه عواملی باعث پیش آمدن وضع موجود در زمینه تامین گاز شده است؟

در بحث عرضه گاز مشکل داریم

سعید میرترابی، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار کرد: مصرف گاز دقیقا شبیه به یک معادله است. تولید، عرضه، مصرف و تقاضا، حوزه گاز را شبیه به یک معادله کرده است.

وی ادامه داد: مشکلی که به طور کلان در کشور ما وجود دارد، رشد بسیار اندک و آرامی در بحث عرضه است. دلیل این روند کاهش و آرام محدودیت‌های مالی، فنی و سرمایه‌گذاری  است.

این کارشناس انرژی افزود: ایران یک کشور بسیار غنی در حوزه گاز است و رتبه‌ای عالی دارد. رتبه دوم گازی جهان در اختیار ایران است اما بعضی از مراکز نیز در این ارتباط نظری دیگر دارند که ایران در رتبه اول گازی جهان است.

میرترابی اظهار کرد: بنابراین با توجه به شواهدات، ظرفیت‌های موجود در این حوزه در کشور از لحاظ ذخایر گازی، بسیار بالا است اما بر اساس یک امکان افزایش تولید گاز وجود دارد. چنین بحثی هیچ رشدی نداشته است که از دلایل آن می‌توان به نبود سرمایه‌گذار اشاره کرد.

رشد تقاضا در ایران

این کارشناس انرژی در ادامه به گسترش نیوز گفت: از سوی دیگر تقاضا در ایران به شدت رشد داشته و این تقاضا کاملا غیر بهینه است. چرا که مجموع مراکزی که ما در آنها مصرف گاز داریم مانند نیروگاه‌ها، بخش خانگی، صنایع و... در ایران به طور سالانه رشد دارد. دلیل آن هم این است که انشعابات در این مراکز زیاد می‌شود.

وی افزود: این مصرف و افزایش انشعابات به شدت غیر بهینه است. دستگاه‌هایی که عمده مصرف آنها گاز است به شدت سطح استاندارد پایین دارند. بحث ساختمان‌ها نیز مطرح است. تعداد بسیاری از ساختمان‌ها عایق بندی مناسب ندارند. بنابراین در مجموع این معادله به این گونه است که رشد مصرف در کنار کندی عرضه خواهد بود. چنین چیزی سبب می‌شود که در فصل سرما شاهد آن باشیم که چنین مشکلاتی در کشور پیش می‌آید.

میرترابی در ارتباط با قطعی گاز مدارس، ادارات و تاثیر آن بر روی کاهش مصرف اظهار کرد: قطعی گاز ادارات و مدارس، همچنین تعطیلی آن‌ها، یک سری اقدام فوری است که بتوان بحران را مدیریت کرد. چنین ناترازی نباید شکل می‌گرفت.

این کارشناس انرژی ادامه داد: مدیریت در این بخش طوری صورت گرفته که این ناترازی به شدت شکل گرفته و درحال تشدید است. ناترازی به این معنا است که تقاضا در یک فاصله زمانی از عرضه بیشتر می‌شود. راهکاری که به طور کوتاه مدت درنظر گرفته می‌شود، این است که دولت گاز یک سری از صنایع را قطع می‌کند یا ادارات و مدارس را تعطیل می‌کند.

با تعطیلی ادارات خدمات کاهش پیدا می‌کند

میرترابی افزود: در چنین حالتی سوخت نیروگاه‌ها هم به سوخت مایع تغییر پیدا می‌کند. معمولا این اقدامات بسیار هزینه بردار است و هم از نظر بحث تولید و خدمات دچار مشکل می‌شویم. چراکه با تعطیلی ادارات، شاهد کاهش خدمات می‌شویم.

وی جایگزینی سوخت را سبب آلودگی هوا دانست و گفت: با تغییر در سوخت صنایع و کارخانجات، زمانی که سوخت دیگری جایگزین می‌شود، امکان افزوده شدن به آلودگی هوا وجود دارد. علاوه بر آن هزینه‌های بسیاری را برای استفاده از سوخت مایع باید پرداخت کنند پس بسیار هزینه‌بر است.

این کارشناس انرژی ادامه داد: چنین اقداماتی می‌تواند در دوران پیک مصرف بحث صرفه جویی و کاهش مصرف گاز را تا حدی مدیریت کند که در استان‌ها قطعی گاز نداشته باشیم اما چنین اقداماتی با هزینه‌های بالای تولیدی و زیست محیطی همراه است. در بخش زیست محیطی به مراتب هزینه‌های بیشتری نیز خواهد داشت.

وی گفت: ایران به دلیل چنین شرایطی که درحال‌حاضر درگیر آن است، بحث صادرات گاز خیلی جدی و مد نظر نیست. تنها مدلی که می‌شود از آن استفاده کرد بحث ال ان جی است که هم بسیار هزینه بر و به سرمایه‌گذاری با فناوری‌های بالا نیاز دارد که از نظر مالی و تکنولوژی دچار محدودیت هستیم.

میرترابی ادامه داد: برای مثال مجتمع‌هایی احداث کنیم که به شکل ال ان جی عرضه شود و بازار بسیار جذابی دارد. اما به لحاظ موضوعات خط لوله‌ای، نمی‌توان گفت چون با سرمای هوا روبه رو هستیم. پس صادرات هم انجام نمی‌دهیم. چنین چیزی به صورت قراردادی و به صورت ماهانه باید صادر شود.

این کارشناس انرژی گفت: زمانی که هوا سرد رو به سردی می‌رود، مشتری‌های ما هم افزایش پیدا می‌کند. درحال‌حاضر زمانی که صادرات گاز به ترکیه را قطع کردیم، دچار ضرر و زیان شدیم. به هرحال باتوجه به وضع ناترازی شدید که در ایام سرد درگیر آن هستیم، ایران کشوری نیست که بتوان روی آن حساب کنند. به دلیل آنکه مصرف داخلی کشور در فصل سرما چند برابر می‌شود.

وی افزود: نهاد‌های انرژی در ایران بسیار ارزان است و چون نرخ اندکی دارد، کسی به دنبال بهینه‌سازی نمی‌رود. مثلا سیستم‌های بخاری‌ها در کشور، پایین‌ترین استانداردها را دارند. در نتیجه می‌توان گفت فرسنگ‌ها با حالت بهینه فاصله دارند و همچنین شیوه گرم کردن ادارات یکی از بدترین شیوه‌هایی است که درحال‌حاضر انجام می‌شود.

میرترابی ادامه داد: به دلیل آنکه گاز به صنایع و بسیاری از ادارات به صورت ارزان داده می‌شود، معمولا کسی به فکر بهینه‌سازی مصرف نیست. البته این نکته قابل ذکر است که محدودیت‌های مالی و تکنولوژیک هم به آن اضافه شده است. البته به سادگی هم قابل تغییر نیست اما باید در برنامه‌های تدریجی و میان مدت قرار گیرد و اصلاح شود. درکل مردم ایران باید قبول کنند که قبض گاز ۶۰هزار تومانی نسبت به قیمت‌های جهانی ارزان و مفت است. زمانی که این قبض‌های ارزان صادر می‌شود، کسی به فکر بهینه‌سازی انرژی نیست.