بازی، پیشران فناوری‌های رسانه‌ای
سید محمدعلی سیدحسینی ـ معاون حمایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای
بازی یک صنعت برای اکوسیستم دانش‌بنیان محسوب می‌شود که بیشترین تکیه این صنعت هم به نیرو و منابع انسانی آن است، در حقیقت، منابع انسانی در دنیای بازی‌ها مهم‌ترین نقش را برعهده دارند، چراکه کلیدی‌ترین عنصر برای پیش بردن این صنعت افرادی هستند که در آن به‌فعالیت می‌پردازند. بازی‌ها نسبت به دیگر صنایع نه‌تنها آلودگی کمتری برای محیط‌زیست دارند، بلکه میزان اشتغالزایی آنها هم بالا است که به کلیدی بودن نقش نیروی انسانی در این صنعت برمی‌گردد، بنابراین می‌توان گفت دانش‌بنیان بودن در نهاد صنعت بازی نهفته است.
امروزه بازی‌ها نقش مهمی در تربیت نسل ایفا می‌کنند، چراکه با بهره‌گیری از آن می‌توان به آموزش کودکان در مدارس و نوجوانان در دوره‌های بالاتر تحصیلی و به فراخور نیاز درسی دانشجویان در دانشگاه‌ها پرداخت، حتی با کمک بازی‌ها می‌توان تبلیغات گسترده‌ای از یک محصول داشت. به‌عبارت دیگر، کافی است بدانیم هدف چیست تا بازی‌سازان در قالب هدف تعیین‌شده با فناوری‌های نوین یک بازی را طراحی و تولید کنند. در کل، این بازی‌ها کارکردهای مختلفی دارند و حتی برای تغییر رفتارها و نگرش‌های اجتماعی افراد مورداستفاده قرار می‌گیرند.از آنجایی که بازی‌های جدی برای حل مسائل جدی در زمینه‌های گوناگون طراحی و ساخته می‌شوند و هدف معینی در پس‌پرده وجود دارد، می‌توانند به‌عنوان یک ابزار مهم در اختیار جامعه هدف قرار بگیرند، به‌همین‌دلیل در فرآیند تولید بیشتر، بازی‌های جدی دانشگاه‌ها نقش مهمی دارند و به‌نوعی دخیل هستند. در واقع، یک پایه تولید این بازی‌ها، دانشگاه‌ها هستند و در زمره یک محصول پژوهشی به‌حساب می‌آیند. اینکه مکانیک و اصول فنی و برنامه‌نویسی بازی‌ها با هدف درنظرگرفته‌شده، چقدر سازگار شود را دانشگاه تعیین می‌کند.بازی‌های رایانه‌ای در زمره تولیدات میان‌رشته‌ای قرار می‌گیرند، به‌همین دلیل طراحی و ساخت بازی‌های رایانه‌ای، نیازمند حرفه و فنون گوناگون از رشته‌های مختلف است. در کل، مجموعه‌ای از افراد دانشگاهی با بازی‌سازها در کنار یکدیگر به تولید بازی‌های جدی می‌پردازند. بنابراین، می‌توان گفت در طراحی و ساخت بازی‌های رایانه‌ای از هر رشته‌ای می‌توان بهره گرفت. از جمله هنر، موسیقی، برنامه‌نویسی، تحلیل داده و...؛ بنابراین همان‌گونه که گفته شد، بازی‌ها محصول دانشی میان‌رشته‌ای هستند که در کشور ما از تعامل دانشگاه با دانش‌بنیان‌ها ساخته می‌شوند.
امروزه صنعت بازی‌های رایانه‌ای در دنیا پیشران برخی فناوری‌های رسانه‌ای است. در حقیقت، بازی‌ها در تولید فناوری‌های رسانه‌ای بسیار تاثیرگذار بودند. برای مثال، فرآیندهایی چون پردازش ابری، بلاک‌چین، متاورس، واقعیت‌افزوده و... از دل بازی‌ها بیرون آمده‌اند. آمار حضور دانش‌بنیان‌ها در صنعت بازی خوب است، زیرا بسیاری از کشورهای دنیا تنها مصرف‌کننده هستند و فعالیت جدی در این زمینه ندارند. همچنین، شرکت‌های فعال زیادی در کشور وجود دارند که اقدامی برای دانش‌بنیان شدن نکرده‌اند، اما فعالیت‌های گسترده‌ای دارند که تعداد آنها نزدیک به ۱۰۰ تا ۱۵۰ شرکت می‌رسد. این شرکت‌ها عضو هیچ‌یک از این دسته‌بندی‌ها نیستند، اما برخی از آنها قابلیت دریافت مجوز دانش‌بنیان و خلاق بودن را دارند.از آنجایی که بازی‌ها، صنعت جدیدی در تمامی کشورها است، بسیاری از کشورها محصولی برای عرضه و تولید ندارند و به‌طورکامل مصرف‌کننده محسوب می‌شوند. ظرفیت توسعه بازی‌ها در کشورمان از سال‌ها پیش با تاسیس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به‌وجود آمد و بازی‌های قابل‌توجهی تولید و این ظرفیت تاحدی بالفعل شده است. ما شرایط قابل‌قبولی در صنعت بازی‌ها در اکوسیستم دانش‌بنیان کشور داریم. البته هنوز ظرفیت‌های زیادی داریم که نیاز به توسعه و عملیاتی کردن آن است. تمام افرادی که مجوز دانش‌بنیان و بازی‌ها را گرفته‌اند، بازی‌های تجاری تولید می‌کنند که بازی‌های تجاری در ایران بازار به‌نسبت خوبی دارد و افرادی که محصولات خوبی تولید می‌کنند، درآمد خوبی دارند، باتوجه به اینکه توزیع و عرضه دیجیتال از طریق فروشگاه‌های محلی در کشور ما انجام می‌شود، همچنین بازارهای دیجیتال در موبایل‌ها که در ایران هم فعال است، زمینه خوبی را برای فروش بازی‌های ایرانی فراهم کرده‌اند.
مشکلی که درحال‌حاضر وجود دارد، این است که باوجود اینکه در کشورمان ظرفیت تولید بازی را داریم، اما موانع صادراتی مانع از ارزآوری به کشور می‌شود. از آنجایی که صادرات این نوع محصولات دانش‌بنیان نسبت به دیگر محصولات، ساده‌تر و راحت‌تر است و مشکلاتی از باب حمل‌ونقل و گمرگ ندارد و به‌صورت بین‌المللی در بستر مجازی قابل‌نشر است، می‌توان از آن به‌عنوان یک صنعت ارزآور یاد کرد، اما آن چیزی که بیشتر دانش‌بنیان‌ها با آن مواجهند، وجود تحریم و کاهش ارزش پول ملی است که شرایط صادرات را دشوار کرده است؛ از این بعد که نمی‌توانند با برند ایرانی در حوزه بین‌الملل حضور داشته باشند و مجبورند با راهکارهایی تحریم‌ها را دور بزنند.از طرفی هم، اگر درآمد ارزی هم دارند، به‌صورت‌مستقیم نمی‌توانند وارد کشور کنند و در کل، ترجیح می‌دهند که وارد کشور نکنند. اگرچه این صنعت اشتغالزا است، اما بسیاری از بازی‌سازها در داخل کشور برای پروژه‌های خارجی فعالیت می‌کنند یا برای پروژه‌های ایرانی در خارج از کشور کار می‌کنند. از دیگر چالش‌های موجود برای فعالان این عرصه، نبود شرایط استخدام رسمی و بیمه برای آنها و شاید اقتضای این صنعت است که تاحدی ثبات افراد در آن تضمین‌شده نیست./روزنامه صمت
ارسال نظر