ورود ناگهانی اتاق بازرگانی به معدن/ بخش خصوصی برای همیشه کنار گذاشته شد؟

دبیر انجمن سنگ‌آهن گفت: براساس این طرح، کشورهای محل استقرار پروژه به دلیل تحریم نبودن از امکان ورود تکنولوژی‌ها و تجهیزاتی برخوردار است که امکان ورود آنها به ایران وجود ندارد، بنابراین این کشورها و معادن آنها می‌تواند پل ورود این فناوری‌ها به ایران باشد چون مالکیت تجهیزات در اختیار پیمانکار ایرانی است.

بیش از یکسال از قرار گرفتن معدنکاری فراسرزمینی در دستورکار کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران می‌گذرد و ابراهیم جمیلی، رئیس کمیسیون اجرای طرح را به سعید عسکرزاده دبیر انجمن سنگ آهن ایران سپرد. با این حال عسکرزاده در گفت‌وگویی از عقب‌نشینی بخش خصوصی از معدنکاری در خارج از مرزها خبر داد.

وی در توضیح بیشتر در این باره گفت: دلیل اصلی ورود اتاق بازرگانی به سرمایه‌گذاری بر معادن فراسرزمینی تامین مواد اولیه موردنیاز صنایع کشور نبود بلکه این امر بیش از هر چیز به عنوان روشی برای دور زدن تحریم‌هایی به شمار می‌آید که مانع از ورود فناوری‌های مدرن به بخش معدن کشور می‌شد.

وی افزود: براساس این طرح، کشورهای محل استقرار پروژه به دلیل تحریم نبودن از امکان ورود تکنولوژی‌ها و تجهیزاتی برخوردار است که امکان ورود آنها به ایران وجود ندارد، بنابراین این کشورها و معادن آنها می‌تواند پل ورود این فناوری‌ها به ایران باشد چون مالکیت تجهیزات در اختیار پیمانکار ایرانی است.

وی تصریح کرد: این بزرگ‌ترین امتیاز این طرح برای بخش معدن کشور است، وگرنه با توجه ارزان‌تر بودن مواد معدنی در ایران به نسبت دنیا تولید مواد معدنی در خارج از مرزها و ورود آنها به ایران گزینه‌ای اقتصادی نیست.

دبیر انجمن سنگ آهن در ادامه به چالشی پرداخت که مانع از پیشروی پروژه در مسیر مطلوب می‌شد و گفت: یمن، افغانستان، سوریه، لبنان و ونزوئلا کشورهایی هستند که امکان ورود شرکت‌های ایرانی به آنها با کم‌ترین چالش وجود دارد اما این کشورها از شرایط مطلوبی برای اجرای پروژه برخودار نیستند چون آنها نیز امکان وارد کردن تجهیزات و فناوری‌ها و واگذاری آنها به پیمانکار ایرانی را ندارند و نمی‌توانند پل ورود فناوری‌ها و تجهیزاتی مدرن معدنی به کشور باشند.

عسکرزاده اضافه کرد: در پی همین چالش‌ها و بالا رفتن ریسک کار، بخش خصوصی از این طرح عقب‌نشینی کرد و حضور دولت در این طرح تقویت شد تا ریسک کار را دولت بپذیرد چون کشورهای یادشده گزینه‌های جذابی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیستند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: در ابتدای امر کشورهایی مانند استرالیا، برزیل، کانادا، عمان و از این قبیل هدف سرمایه‌گذاری اتاق بازرگانی قرار داشتند تا همکاری با آنها بر دانش فناورانه معدنکاران ایرانی بیفزاید اما ممکن نشد.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران همچنین اظهار کرد: در معدنکاری فراسرزمینی استخراج ذخایر فلزی و ذخایر استراتژیک در اولویت هستند.

وی در پاسخ به این پرسش که معدنکاری فراسرزمینی در ایران می‌تواند به فرآوری در خارج از مرزها هم توسعه یابد یا نه؟ گفت: فرآوری مستلزم زیرساخت‌هایی است که در کشورهای یادشده وجود ندارد، بنابراین به نظر نمی‌رسد توافقی در این زمینه حاصل شود.