عملکرد اقتصادی جو بایدن بهتر بوده یا دونالد ترامپ؟

حدود یک سال به آغاز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باقی مانده است و تحلیل گران اقتصادی برای تحلیل عملکرد اقتصادی نامزدهای احتمالی دست به قلم شده اند.

به نوشته واشنگتن‌پست، با وجود اینکه اقتصاد آمریکا توانست به سرعت خود را از تبعات همه‌گیری کووید-۱۹ رها کند،‌ جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در متقاعد کردن رأی‌دهندگان نسبت به این موضوع که سیاست‌هایش توانسته‌اند وضعیت اقتصادی را بهبود ببخشند، ناموفق بوده است.

در نظرسنجی‌ها، اکثر مردم آمریکا می‌گویند که در زمینه مدیریت اقتصاد، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین این کشور عملکرد بهتری نسبت به بایدن داشته است. کارنامه اقتصادی هر دو رئیس‌جمهور با همه‌گیری کووید-۱۹ و تبعات بعد از آن همراه بوده است. بحران کووید باعث شد بازار کار به شدت دچار مشکل شود، نرخ تورم به بالاترین سطح خود در دهه‌های اخیر برسد و تریلیون‌ها دلار به بدهی فدرال اضافه شود.

افزایش تعداد مشاغل جدید

بازار کار به شدت قوی آمریکا، بدون شک بزرگترین پیروزی کاخ سفید بوده است. از برخی جهات، بایدن زمانی وارد کاخ سفید شد که میلیون‌ها نفر به دلیل همه‌گیری کرونا هنوز شغلی نداشتند. حتی با این وجود، رشد سریع مشاغل جدید در سال‌های اخیر، بسیار بهتر از پیش‌بینی اقتصاددان‌ها بوده و باعث رشد اقتصادی قابل توجه آمریکا شده است.

موضوع قابل‌ توجه‌تر این است که با وجود سیاست‌های سختگیرانه فدرال رزرو برای کاهش سرعت رشد اقتصادی،‌ بازار کار هنوز قوی باقی مانده است.

در زمان ریاست‌جمهوری جو بایدن، کارفرمایان توانسته‌اند ۱۴ میلیون شغل ایجاد کنند؛ یعنی به طور میانگین بیش از ۴۰۰ هزار موقعیت شغلی در هر ماه. اخیرا سرعت ایجاد مشاغل جدید کاهش یافته و آمار ماه نوامبر حاکی از ایجاد ۱۹۹ هزار شغل جدید بوده است.

در مقابل، در سه سال نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و پیش از آغاز همه‌گیری که منجر به از دست رفتن ناگهانی بیش از ۲۰ میلیون شغل شد، اقتصاد تحت مدیریت ترامپ توانسته بود به طور میانگین ۱۷۶ هزار شغل جدید در هر ماه ایجاد کند.

نرخ بیکاری

به غیر از افزایش شدید نرخ بیکاری در دوران همه‌گیری طی سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، نرخ بیکاری در دوران هر دو رئیس‌جمهور، پایین باقی مانده است. در زمان ترامپ، بیکاری در اوایل ۲۰۲۰ و پیش از آغاز همه‌گیری به ۳/۵ درصد رسید که پایین‌ترین سطح آن در حدود نیم قرن گذشته بود. در زمان بایدن، نرخ بیکاری حتی کمتر شد و در اوایل سال جاری میلادی به ¾ درصد رسید. نرخ بیکاری آمریکا اکنون ۳/۷ درصد است.

همچنین نرخ بیکاری برای کارگران اسپانیایی‌زبان، زنان سیاه‌پوست و افراد دارای معلولیت، تحت نظارت بایدن به پایین ترین حد خود رسیده است. نرخ بیکاری سیاه‌پوستان در دوران بایدن و ترامپ کاهش یافت، اما این نرخ در دوران ریاست‌جمهوری بایدن و در اوایل ۲۰۲۳ به پایین‌ترین سطح تاریخ خود رسید.

رشد اقتصادی

اقتصاد آمریکا در دوران جو بایدن و دونالد ترامپ با سرعت ثابتی گسترش پیدا کرده است. تولید ناخالص داخلی از زمان آغاز ریاست‌جمهوری بایدن حدود ۲۲ درصد رشد داشته است و این میزان در زمان ترامپ و پیش از همه‌گیری که رکود اقتصادی را به همراه داشت، ۱۴ درصد بود. حتی با این وجود،‌ اقتصاد آمریکا به کمک بسته‌های مالی حمایتی به ارزش تریلیون‌ها دلار، به سرعت خود را بازیابی کرد و تا زمانی که ترامپ کاخ سفید را ترک کرد نیز در حال رشد بود.

اکنون و در زمان بایدن، اقتصاد ایالات متحده پیش از کاهش طی ۶ ماه در سال ۲۰۲۲، طی ۱۵ ماه متوالی با رشد همراه بوده است. اما اقتصاددانان خاطرنشان می‌کنند که نرخ فعلی رشد اقتصادی - نرخ سالانه ۴/۹ درصدی تا سپتامبر - ناپایدار است و بسیاری انتظار دارند رشد در سال آینده کاهش یابد.

قیمت بنزین

روسای جمهور کنترل بسیار کمی بر قیمت بنزین دارند، اما این موضوعی است که ترامپ توانسته بود در آن مدیریت بهتری داشته باشد و قیمت بنزین در دوران او پایین بود؛‌ اتفاقی که می‌تواند برخی نارضایتی‌های مردم آمریکا از شرایط فعلی اقتصادی را توضیح دهد.

تبعات همه‌گیری، جنگ اوکراین و افزایش تقاضا، همگی باعث شده‌اند قیمت بنزین از سال ۲۰۲۰ با نوسان شدیدی همراه باشد. از آوریل ۲۰۲۰ تا آوریل ۲۰۲۲، قیمت بنزین بیش از دو برابر شده، اما از ژوئن ۲۰۲۲ که اوج قیمت بنزین بود (۵ دلار به ازای هر گالن)، قیمت‌ها در حال کاهش است. تحلیل‌گران اعلام کرده‌اند قیمت بنزین تا پایان سال می‌تواند به کمتر از ۳ دلار به ازای هر گالن کاهش پیدا کند.

قیمت خانه

مالکیت خانه یکی از بزرگترین راه‌های ثروت‌آفرینی در آمریکایی‌ است و افزایش اخیر قیمت‌ها یک شمشیر دو لبه قلمداد می‌‎شود؛ بسیاری از افرادی که خواهان خرید خانه برای نخستین‌بار هستند، با مشکلات زیادی روبه‌رو شده‎اند، اما افرادی که از قبل خانه داشتند، از افزایش قیمت سود می‌برند.

اما در مجموع،‌ خرید خانه در دوران جو بایدن دشوارتر شده است. قیمت خانه در دوران همه‌گیری کرونا با افزایش بسیار چشمگیری همراه بود و از بهار ۲۰۲۰ تا پاییز ۲۰۲۲ میلادی با رشد ۴۹ درصدی مواجه شد. گلدمن ساکس اعلام کرده افزایش قیمت خانه باعث شده قدرت خرید خانه به پایین‌ترین سطح تاریخی خود برسد. قیمت خانه اکنون به طور میانگین ۴۳۱ هزار دلار است که نسبت به قیمت ۴۸۰ هزار دلاری در سال گذشته میلادی کاهش پیدا کرده، اما هنوز بسیار بالاتر از قیمت‌های پیش از دوران همه‌گیری محسوب می‌شود.

نرخ وام مسکن نیز طی دو سال گذشته بیش از دو برابر شده و از حدود ۳/۱ درصد به حدود ۷ درصد افزایش پیدا کرده است. همین موضوع باعث شده خرید خانه دشوارتر شود. کمبود خانه در برابر تقاضای بالا، علت اصلی بالا باقی ماندن قیمت خانه در آمریکا است.

تورم

تورم یک چالش دائمی برای دولت بایدن بوده است. افزایش قابل توجه قیمت‌ها پس از همه‌گیری کرونا باعث شد نرخ تورم آمریکا به بالاترین سطح خود در بیش از ۴۰ سال گذشته افزایش پیدا کند. اگرچه نرخ تورم از اوج خود در تابستان ۲۰۲۲ فاصله گرفته و کاهش پیدا کرده است، قیمت‌ها هنوز ۳ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ هستند. آمریکایی‌ها می‌گویند هزینه‌های بالاتر دیدگاه آن‌ها را نسبت به اقتصاد مخدوش کرده است و رأی‌دهندگان به طور مداوم از تورم به عنوان نگرانی اصلی اقتصادی خود یاد می‌کنند.

نرخ بهره

رئیس‌جمهور آمریکا قدرت بسیار کمی برای تأثیرگذاری بر نرخ بهره دارد. با وجود اینکه رئیس فدرال رزرو توسط رئیس‌جمهور تعیین می‌شود و مورد تأیید کنگره قرار می‌گیرد، بانک مرکزی آمریکا استقلال کاملی دارد.

اما اقدامات فدرال رزرو تأثیر بسیار مهمی بر اقتصاد دارد. در دوران بایدن،‌ بانک مرکزی نرخ بهره را ۱۱ مرتبه افزایش داده تا تورم کنترل شود. نرخ بهره کنونی که بین ۵/۲۵ تا ۵/۵ درصد قرار دارد، بالاترین سطح ۲۲ سال اخیر است.

هر بار که فدرال رزرو نرخ بهره را افزایش می‌دهد یا حتی اشاره می‌کند که ممکن است این کار را انجام دهد، اثرات قابل توجهی در اقتصاد ایجاد می‌شود که منجر به هزینه‌های استقراض بیشتر برای انواع وام‌ها، از جمله وام مسکن (در حال حاضر حدود ۷ درصد)، وام های شخصی (۱۲ درصد) و کارت‌های اعتباری (بالای ۲۰ درصد) می‌شود.

درآمد قابل تصرف

قدرت خرید کنونی مردم آمریکا در مقایسه با اوایل ریاست‌جمهوری جو بایدن کاهش یافته است. پایین آمدن میزان بسته‌های مالی برای بهبود وضعیت اقتصادی به علاوه افزایش قیمت‌ها باعث‌ شده‌اند درآمد خانوارها از سال ۲۰۲۰ با نوسان شدیدی همراه باشد. با این حال، بسیاری از آمریکایی‌ها در حالی سال ۲۰۲۳ را به پایان می‌رسانند که وضعیتشان از یک سال قبل بهتر شده زیرا افزایش دستمزدها بیشتر از سطح تورم بوده است.

در مقابل، در طول سال‌های ترامپ، آمریکایی‌ها تا زمان شروع همه‌گیری شاهد افزایش مستمر قدرت خرید بودند. به طور کلی، درآمد واقعی قابل تصرف یا همان پولی که پس از مالیات و تورم برای آمریکایی‌ها باقی می‌ماند، بین ژانویه ۲۰۱۷ تا ژانویه ۲۰۲۰ حدود ۱۰ درصد افزایش یافت.

بازار سهام

بازار سهام در دوران ترامپ به سرعت با افزایش ارزش همراه شد و این روند در دوران بایدن نیز ادامه دارد. همچنین پس از دوره‌ای از افت در سال ۲۰۲۲، ارزش سهام‌ها با افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به پایان یافتن چرخه افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا، بار دیگر در حال رشد است. میانگین صنعتی داوجونز و نزدک در ماه جاری میلادی به بالاترین حد خود رسیده‌اند.

بدهی وام دانشجویی

از حدود ۲۰ سال قبل تاکنون میزان بدهی وام دانشجویی در آمریکا به شکل چشمگیری افزایش پیدا کرده است. بایدن در زمان ورود به کاخ سفید قول داد که بار بدهی‌ها را از دوش دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بردارد، از جمله برنامه‌ای برای بخشش ۴۰۰ میلیارد دلار از این بدهی‌ها که با مخالفت قانون‌گذاران جمهوری‌خواه و دادگاه عالی این کشور مواجه شد؛ اما دولت بایدن راه‌هایی برای کاهش این بدهی پیدا کرده است.

تا به امروز، کاخ سفید حدود ۱۳۲ میلیارد دلار بدهی وام دانشجویی برای بیش از ۳/۶ میلیون آمریکایی را لغو کرده است. در نتیجه، مانده وام‌های دانشجویی به مدت شش ماه است که در حال کاهش است. آمریکایی‌ها در ماه اکتبر ۱/۷۴ تریلیون دلار وام دانشجویی بدهکار بودند که نسبت به رکورد ۱/۷۷ تریلیون دلاری در ابتدای سال کمتر است.

احساس مصرف‌کنندگان آمریکایی نسبت به اقتصاد

دیدگاه مردم آمریکا نسبت به وضعیت اقتصادی در ژوئن ۲۰۲۲ به پایین‌ترین سطح خود رسید، یعنی زمانی که قیمت بنزین با رکود همراه بود. از آن زمان تاکنون، دیدگاه مردم نسبت به شرایط اقتصادی کمی بهتر شده اما هنوز هم پایین‌تر از دوران ریاست‌جمهوری ترامپ است. با وجود نارضایتی نسبت به وضعیت اقتصاد، مردم آمریکا به شکل قابل توجهی پول خود را خرج می‌کنند و همین موضوع به ادامه رشد اقتصادی آمریکا منجر شده است.

بدهی ملی ایالات متحده آمریکا

کسری بودجه فدرال در دوران ترامپ به اوج خود رسید، اگرچه هم او و هم بایدن تریلیون‌ها دلار به بدهی ملی اضافه کرده‌اند. بدهی دولت آمریکا در هر سال از ریاست‌جمهوری ترامپ افزایش یافت. کاهش گسترده مالیات و به دنبال آن واکنش دولت به همه‌گیری، ۷/۸ تریلیون دلار به بار بدهی اضافه کرد.

از آن زمان، کسری بودجه در دو سال نخست ریاست‌جمهوری بایدن کاهش یافت، اما امسال دوباره رشد کرد و ۲۳ درصد بالاتر رفت و این کشور را با ۱.۷ تریلیون دلار کسری مواجه کرد.